Trả lời:
Chuyển giới là cách giúp nam/nữ có bản dạng giới khác với giới tính khi sinh của người đó bằng phương pháp phẫu thuật, tiêm hormone giới tính. Với sự phát triển kinh tế và tiến bộ xã hội, lượng người phẫu thuật, can thiệp chuyển đổi giới tính ngày càng nhiều. Theo thống kê của Bộ Y tế, Việt Nam có khoảng 480.000 người chuyển giới nam và nữ.
Những người chuyển giới không trải qua phẫu thuật chuyển đổi giới tính có thể sẽ không gặp khó khăn về khả năng sinh sản. Tuy nhiên, những người đã phẫu thuật có thể khó có con.
Nếu phẫu thuật chuyển giới từ nam sang nữ, bác sĩ sẽ tạo ngực, âm hộ. Tuy nhiên, buồng trứng, tử cung và cổ tử cung không thể tạo được. Tương tự, phẫu thuật chuyển giới từ nữ sang nam có thể tạo dương vật, bìu và thậm chí tinh hoàn giả, nhưng chúng không có chức năng hoạt động như cơ quan sinh sản.
Tuy vậy, khoa học phát triển có nhiều cách để người chuyển giới có thể có con. Người có ý định chuyển giới có thể chủ động trữ trứng, tinh trùng trước khi điều trị hormone hoặc phẫu thuật, giúp bảo tồn khả năng sinh sản.
Đối với người nam, trước khi điều trị hay phẫu thuật chuyển đổi qua nữ giới nên trữ đông tinh trùng. Với phương pháp trữ cổ điển, khả năng thu hồi tinh trùng chỉ khoảng 50%. Ở phương pháp thủy tinh hóa, tỷ lệ tinh trùng sống sau rã đông cao hơn rất nhiều. BVĐK Tâm Anh đã ứng dụng kỹ thuật mới này giúp khả năng thu hồi, sống của tinh trùng sau rã cao. Có trường hợp lưu trữ được 5 tinh trùng, sau rã đông cả 5 đều sống, tạo được 5 phôi tốt.
Tuy nhiên, nam giới trữ tinh trùng trước khi chuyển đổi giới tính sẽ gặp khó khăn bởi luật pháp hiện chưa cho phép họ xin trứng rồi nhờ người mang thai hộ. Ở nữ giới, chuyển đổi qua nam có thể trữ trứng và làm mẹ đơn thân nếu chưa cắt bỏ tử cung. Những người chọn phẫu thuật tới cùng, cắt bỏ ngực, chỉnh sửa bộ phận sinh dục, cắt tử cung sẽ không thể sinh con, vì luật chưa cho phép phụ nữ vừa xin trứng vừa nhờ người mang thai hộ.
Lưu ý, người sau khi chuyển giới, vẻ bề ngoài thay đổi có thể gặp khó khăn trong các thủ tục, giấy tờ ở các Trung tâm Hỗ trợ sinh sản. Riêng IVF Tâm Anh đã ứng dụng công nghệ xác thực người bệnh hiện đại bằng 2 cách: camera nhận diện khuôn mặt và vân tay. Dù diện mạo thay đổi, người chuyển giới vẫn còn dấu vân tay, sẽ không cản trở họ trong việc xác định danh tính. Nhờ đó, họ vẫn có quyền sử dụng trứng, tinh trùng vào mục đích hỗ trợ sinh sản, nếu đáp ứng các quy định pháp luật.
ThS.BS Lê Đăng Khoa
Trưởng đơn vị Nam học - Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh TP HCM