Bà Sa bị suy thận mạn giai đoạn cuối. Để tạo đường vào mạch máu kết nối cơ thể với máy lọc máu chạy thận, bà đã trải qua 3 lần phẫu thuật tạo cầu nối động - tĩnh mạch tự thân (AVF) ở hai bên cánh tay. Tuy nhiên, do tuổi tác, thời gian lọc máu kéo dài, các cầu nối này lần lượt bị hẹp hoặc tắc nghẽn mạn tính, không thể tái thông. Khi đến nhiều cơ sở y tế để tạo đường vào mới, bà được chẩn đoán hệ thống mạch máu ngoại vi hẹp diện rộng, tổn thương nặng, khó tìm vị trí phù hợp.

Khi bà đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội khám, ThS.BS Đỗ Trung Dũng, khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, cho biết nếu không tìm được vị trí phù hợp để tạo AVF mới buộc phải đặt ống thông tĩnh mạch trung tâm (catheter) để lọc máu. Tuy nhiên, ống thông này chỉ nên dùng trong thời gian ngắn vì dễ bị nhiễm trùng, huyết khối hoặc tắc nghẽn. Ống thông nằm ngoài cơ thể gây bất tiện trong sinh hoạt và hạn chế vận động. Duy trì lọc máu lâu dài qua ống thông, người bệnh đối mặt với nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Bác sĩ Dũng phát hiện một đoạn tĩnh mạch nền nằm ở sâu vùng cánh tay trái của bà Sa vẫn còn khả năng sử dụng để lọc máu. Thay vì phẫu thuật tạo AVF theo cách thông thường, êkíp áp dụng kỹ thuật nông hóa tĩnh mạch - mổ nối thông động tĩnh mạch để kết nối tĩnh mạch nền vào động mạch cánh tay, sau đó đưa tĩnh mạch ra dưới da để chọc kim chạy thận.

Hậu phẫu, bà Sa duy trì lọc máu định kỳ qua AVF mới an toàn, hiệu quả, sức khỏe cải thiện.

Theo bác sĩ Dũng, trong điều trị suy thận mạn giai đoạn cuối, đường vào mạch máu đóng vai trò then chốt. Loại đường vào bền vững và được khuyến cáo nhiều nhất hiện nay là AVF được tạo bằng cách nối trực tiếp một động mạch với tĩnh mạch nằm dưới da. AVF cho phép lưu lượng máu cao, giảm nguy cơ nhiễm trùng và có tuổi thọ lâu hơn so với ống thông tĩnh mạch trung tâm (catheter). Để thực hiện đường vào mạch máu cho bệnh nhân chạy thận, bệnh viện cần có đội ngũ bác sĩ nhiều kinh nghiệm, trang bị nhiều thiết bị hiện đại như máy siêu âm mạch, C-arm, máy DSA...

"Chọn đúng vị trí tạo AVF ngay từ lần phẫu thuật đầu tiên có ý nghĩa quan trọng", bác sĩ Dũng nói, thêm rằng tạo AVF nên ưu tiên bắt đầu từ vị trí xa tim nhất có mạch máu phù hợp đồng thời bảo tồn tối đa các mạch chưa sử dụng để đảm bảo có thể chạy thận lâu dài.

Người bệnh suy thận mạn nên được tư vấn, áp dụng sớm các biện pháp bảo vệ tĩnh mạch nhằm duy trì tình trạng mạch máu tốt nhất cho việc tạo đường vào chạy thận sau này. Hạn chế truyền dịch hoặc lấy máu nhiều lần ở cánh tay dự kiến tạo AVF. Sau khi đã có AVF, người bệnh cần tuyệt đối tránh đo huyết áp, lấy máu hoặc truyền dịch ở tay này, giữ vùng mổ luôn sạch sẽ, khô ráo. Người bệnh đi khám ngay khi xuất hiện sưng, đau hoặc biểu hiện bất thường trong quá trình lọc máu.

Ly Nguyễn

*Tên người bệnh đã được thay đổi