Bà Bùi Thị Thoa (68 tuổi, ngụ Bạc Liêu) bắt đầu xuất hiện triệu chứng ho, thỉnh thoảng chán ăn, mệt mỏi khoảng hai năm trước. Nghĩ đây là dấu hiệu bệnh tuổi già, bà mua thuốc uống nhưng những cơn ho vẫn dai dẳng, ăn không thấy ngon. Tình cờ khi bà đi khám sức khỏe định kỳ, bác sĩ phát hiện bệnh nhân có một khối u trung thất bên phía ngực phải. "Lúc đó, tôi thăm khám nhiều nơi nhưng bác sĩ nào cũng giải thích muốn loại bỏ khối u này phải mổ hở, rủi ro khá cao, tỷ lệ thành công chỉ khoảng 50%", bà Thoa kể và cho biết, quyết định không phẫu thuật mà xin uống thuốc để khối u nhỏ dần.

Tuy nhiên, đầu năm 2022, những cơn ho có tần suất dày hơn, cảm giác chán ăn càng rõ hơn, bà Thoa đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM. Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch - Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, trực tiếp điều trị cho bà Thoa nhận thấy trên phim chụp X-quang và CT lồng ngực, hình ảnh khối u trung thất hiện rõ, đường kính gần 10 cm, lệch qua bên phải ngực, phía sau xương ức.

"Bệnh nhân sống chung với khối u gần hai năm nay, giờ u phát triển lớn, chèn vào phổi gây ra những cơn ho khan không dứt. Nếu không phẫu thuật cắt bỏ, khối u sẽ tiếp tục phát triển chèn ép nhiều vào các cơ quan xung quanh. Để thêm một thời gian nữa, khối u sẽ chèn ép tim và những mạch máu lớn trong lồng ngực như tĩnh mạch chủ, gây phù mặt và các vấn đề về tim", tiến sĩ Nguyễn Anh Dũng giải thích. Vì vậy, các bác sĩ quyết định loại bỏ khối u bằng phương pháp phẫu thuật nội soi, giảm biến chứng sau mổ và rút ngắn thời gian hồi phục cho bệnh nhân.

Các bác sĩ mở ba đường mổ nhỏ khoảng 0,5 cm và 1 cm ở thành trước của ngực bên phải. Từ các đường mổ nhỏ này, camera và các dụng cụ mổ được đưa vào trong lồng ngực để tiếp cận và bóc tách cắt khối u. Ca mổ kéo dài 45 phút. May mắn là khối u chưa dính vào những cấu trúc xung quanh nên quá trình bóc tách diễn ra tương đối dễ dàng, không gây tổn thương mô và các mạch máu xung quanh.

Sau phẫu thuật một ngày, bệnh nhân ăn uống, đi lại bình thường, không còn bị những cơn ho hành hạ.

Gần 40% người có khối u trung thất không triệu chứng

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Dũng cho biết, u trung thất là khối u hình thành ở trung tâm vùng ngực. Trung thất, được bao quanh bởi xương ức ở phía trước, cột sống ở phía sau và phổi ở mỗi bên. Trung thất chứa tim, động mạch chủ, thực quản, tuyến ức, khí quản, các hạch bạch huyết và dây thần kinh.

Các khối u trung thất có thể phát triển ở mọi đối tượng, mọi lứa tuổi và hình thành từ bất kỳ mô nào tồn tại trong hoặc đi qua khoang ngực. Vị trí của những khối u này thay đổi tùy theo tuổi của bệnh nhân. Ở trẻ em, khối u thường được tìm thấy ở trung thất sau; trong khi ở người lớn, hầu hết khối u trung thất xuất hiện ở trung thất trước.

Theo bác sĩ Dũng, gần 40% người có khối u trung thất không biểu hiện triệu chứng. Hầu hết khối u thường được phát hiện tình cờ trên phim chụp X-quang phổi trong lần khám sức khỏe định kỳ hoặc thăm khám vì một bệnh lý khác. Những trường hợp còn lại có thể gặp phải các biểu hiện như ho, khó thở, đau ngực, sốt, sụt cân không chủ ý, nổi hạch, khàn tiếng, phù vùng cổ mặt...

Trước đây, để bóc tách khối u trung thất, bác sĩ phải thực hiện kỹ thuật mổ hở, tạo một đường mổ dài trước ngực hoặc bên ngực. Phương pháp này có nhiều nhược điểm như nguy cơ tổn thương khu vực xung quanh (tim, màng ngoài tim...), mất máu nhiều, tràn dịch màng phổi, nhiễm trùng hoặc chảy máu sau phẫu thuật...

Hiện nay, phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn trong điều trị u trung thất được ưu tiên chọn lựa. Tiến sĩ Dũng cho biết, với kỹ thuật này, người bệnh sẽ ít đau sau phẫu thuật hơn, thời gian nằm viện ngắn hơn, phục hồi nhanh hơn và sớm trở lại sinh hoạt thường ngày. Sẹo mổ nội soi khá nhỏ nên tính thẩm mỹ cao hơn nhiều so với phương pháp truyền thống.

Mặt khác, bác sĩ Dũng cũng cảnh báo, các khối u trung thất nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng như: u trung thất sẽ chèn ép và xâm lấn vào màng ngoài tim, tim và các mạch lớn (động mạch chủ, tĩnh mạch chủ, động mạch và tĩnh mạch phổi); khối u nằm ở trung thất sau có thể gây chèn ép tủy sống. Do đó, việc phát hiện sớm đóng vai trò quyết định đến hiệu quả điều trị bệnh.

Nếu cảm thấy đau tức ngực, khó thở, ho không rõ nguyên nhân hoặc có các triệu chứng khác kéo dài hơn hai tuần, hãy đi khám ngay. U trung thất không thể ngăn ngừa nhưng có thể loại bỏ hoàn toàn nếu được can thiệp ở giai đoạn sớm.

Thu Hà