Chia sẻ về trường hợp chị Xuân hôm 7/5, TTND.PGS.TS.BS Lê Hoàng, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, nhớ như in vẻ ngỡ ngàng trên gương mặt bệnh nhân hôm ấy. Chị cho biết đã dành gần 20 năm để phấn đấu, học lấy bằng tiến sĩ ngành Hóa, 43 tuổi mới lập gia đình. Sau hai năm không có thai, chị điều trị ở một số bệnh viện nhưng không có kết quả.

Xét nghiệm tại Bệnh viện Tâm Anh cho thấy chỉ số dự trữ buồng trứng AMH của chị Xuân chạm đáy chỉ 0,1 ng/ml, hai buồng trứng teo nhỏ. Kinh nguyệt thưa, lượng kinh rất ít.

PGS Hoàng cho hay phác đồ kích thích nhẹ buồng trứng là "cứu cánh" cho nhiều trường hợp phụ nữ lớn tuổi, suy giảm dự trữ buồng trứng tại IVF Tâm Anh. Nhưng chị Xuân sau 2 lần kích thích buồng trứng chỉ thu được 3 nang trống, không có noãn để thụ tinh ống nghiệm tạo phôi.

Tương tự, chị Mai Lan, ở Lạng Sơn, dự định sống độc thân, đến 43 tuổi lại muốn có con bằng phương pháp thụ tinh ống nghiệm. Bác sĩ ở bệnh viện khác khuyên chị xin noãn làm IVF vì dự trữ buồng trứng rất thấp.

PGS Lê Hoàng tiếp nhận chị Lan khi chị đã 46 tuổi, chỉ số AMH còn 0,25 ng/ml. Sau 3 lần gom noãn thu được noãn duy nhất đủ điều kiện tạo phôi. Phôi duy nhất này là phôi thể khảm (gồm cả tế bào bình thường và bất thường) mức độ 30%. Khó khăn gấp đôi khi chị Lan còn gặp phải tình trạng rối loạn tăng sinh niêm mạc tử cung, viêm niêm mạc tử cung mạn tính.

Tổng cục Thống kê ghi nhận độ tuổi kết hôn trung bình của người Việt ngày càng muộn, từ 24,4 tuổi năm 1989 lên 27,9 tuổi vào năm 2020. Ở một số thành phố lớn, độ tuổi kết hôn trung bình khoảng 30.

ThS.BS Phạm Văn Dương, bác sĩ tâm lý - tâm thần Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết người kết hôn muộn có nhiều cơ hội mở mang kiến thức, có tài chính, suy nghĩ chín chắn, hiểu biết. Tuy nhiên, về mặt sinh học, sau tuổi 35, con người dễ bị trục trặc về sinh lý, tâm lý. Chưa kể, độc thân thời gian dài sẽ cảm thấy khó sẵn sàng thay đổi bản thân, khó tìm được đối tác dung hòa để kết hôn, gián tiếp khiến một bộ phận phụ nữ nghĩ đến sinh con khi đã lớn tuổi.

"Chúng tôi gọi là hội chứng 'quên đẻ', lúc họ muốn sinh con thì tuổi tác là rào cản", bác sĩ Dương nói.

Tại IVF Tâm Anh, 20% bệnh nhân nữ hiếm muộn là người trên 40 tuổi và 70% trên 35 tuổi. PGS Lê Hoàng cho biết trong điều trị hiếm muộn, tuổi tác là vấn đề quan trọng nhất. Không chỉ khó có con; tỷ lệ sảy thai, biến chứng thai kỳ, tỷ lệ bất thường ở trẻ sơ sinh cũng tăng theo tuổi mẹ.

"Thụ tinh trong ống nghiệm được coi là phương pháp tiên tiến nhất hiện nay trong điều trị vô sinh hiếm muộn cho phụ nữ lớn tuổi", PGS Hoàng nói, thêm rằng các phương pháp khác giúp tăng cơ hội thụ thai bao gồm tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI), hỗ trợ phôi thoát màng...

Theo thống kê tại các đơn vị thụ tinh trong ống nghiệm trên thế giới, tỷ lệ có thai giảm từ 55% ở phụ nữ dưới 30 tuổi xuống còn 10% ở phụ nữ trên 40 tuổi, và dưới 1% ở phụ nữ trên 45 tuổi. Ở phụ nữ 45 tuổi, tỷ lệ sảy thai là trên 50% ngay cả khi đã thụ thai thành công bằng trứng của mình.

Theo PGS Hoàng, tại IVF Tâm Anh, những trường hợp trên 47 tuổi, thậm chí đã mãn kinh, vẫn có thể mang thai nhưng với phôi được tạo thành từ trứng hiến tặng và người mẹ lớn tuổi phải đối mặt nhiều nguy cơ hơn bình thường. Ngoài ra, một số lý do khách quan như tuổi càng cao cơ hội lựa chọn người kết hôn phù hợp giảm, áp lực công việc cùng nhịp sống mất cân bằng khiến tỷ lệ đậu thai tự nhiên giảm.

Với chị Xuân, cách duy nhất để làm mẹ là xin trứng hiến tặng. "Giá như tôi có thể đổi bằng tiến sĩ lấy con", chị nói.

Chị Lan may mắn hơn khi có một cơ hội dù rủi ro cao. Sau khi điều trị bằng thuốc, PGS Hoàng tư vấn chuyển phôi duy nhất vào tử cung, kết hợp theo dõi chặt chẽ các nguy cơ. Cuối cùng chị đậu thai và sinh con khỏe mạnh vào đầu năm 2024.

Thanh Ba