Ngứa là vấn đề thông thường rất thường gặp. Tuy nhiên, đôi khi nó có thể là triệu chứng đầu tiên của bệnh ung thư, cũng có thể xảy ra do các phương pháp điều trị ung thư. Ngứa cũng có thể là do tích tụ muối mật dưới da, chẳng hạn như ung thư máu, ung thư ống mật hoặc do các chất thải ra từ khối u hoặc phản ứng với khối u.
Dấu hiệu ngứa liên quan ung thư
Theo tờ Verywellhealth (Mỹ), không thể khẳng định chính xác ngứa xuất hiện như một triệu chứng đầu tiên của bệnh ung thư. Nhưng theo một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Thế giới khoa học của Mỹ năm 2015, 10-50% người bị ngứa dai dẳng tiềm ẩn các bệnh như suy thận, ứ mật, rối loạn huyết học hoặc ung thư. Một nghiên cứu với gần 17.000 bệnh nhân bị ngứa của Hệ thống Y tế Johns Hopkins (Mỹ) chỉ ra rằng, những người bị ngứa toàn thân có nguy cơ bị ung thư cao hơn gần 6 lần so với những người không bị ngứa.
Các dấu hiệu ngứa có thể liên quan đến ung thư gồm: ngứa khi phản ứng với nước được gọi là ngứa do thủy sinh; phát ban (mặc dù đôi khi phát ban do gãi nhiều lần); ngứa và xuất hiện các triệu chứng khác như vàng da, các triệu chứng của bệnh ung thư hạch bạch huyết (sốt, sụt cân và đổ mồ hôi ban đêm). Ngứa liên quan đến ung thư tồi tệ nhất là ngứa ở cẳng chân, ngực và có thể kết hợp với cảm giác nóng.
Ung thư da là một bệnh gây nên tình trạng ngứa. Ảnh: Freepik
Bệnh nhân da đen có nhiều khả năng bị ung thư da, ung thư mô mềm và ung thư liên quan đến máu là nguyên nhân cơ bản gây ra ngứa. Bệnh nhân da trắng bị ngứa có nhiều khả năng bị ung thư gan, ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa và ung thư đường sinh sản nữ như ung thư buồng trứng.
Các bệnh ung thư thường gặp nhất liên quan đến ngứa như các bệnh ung thư liên quan đến máu (bệnh bạch cầu và u lympho), ung thư gan, ung thư túi mật, ung thư ống mật; các ung thư liên quan đến da hoặc màng nhầy lót các cấu trúc cơ thể; ung thư vú dạng viêm, bệnh Paget ở núm vú; ung thư khác di căn đến da, gan (ung thư phổi, trực tràng, thực quản). Ngoài ra, tình trạng viêm nhiễm trực tiếp cũng có thể làm tăng ngứa liên quan đến ung thư âm hộ và ung thư hậu môn.
Ngoài ra, thay đổi nội tiết tố liên quan đến ung thư hoặc các phương pháp điều trị ung thư có thể dẫn đến ngứa. Thời kỳ mãn kinh hoặc cuối kỳ kinh nguyệt gây nên sự thay đổi nội tiết tố dẫn đến các cơn bốc hỏa và những cơn bốc hỏa thường kèm theo mồ hôi dễ dẫn đến ngứa.
Chẩn đoán ung thư
Bước đầu tiên trong chẩn đoán triệu chứng ngứa có liên quan ung thư hay không chính là tìm ra nguyên nhân rõ ràng gây ngứa. Xét nghiệm máu để kiểm tra mức độ tế bào máu và kiểm tra chức năng gan là biện pháp có thể xác định ung thư khi xuất hiện triệu chứng ngứa. Nếu nghi ngờ bệnh bạch cầu, ung thư hạch bạch huyết hoặc rối loạn tăng sinh tủy (các tác nhân gây ngứa) cần xét nghiệm tủy xương để xác định.
Các triệu chứng ngứa liên quan đến hóa chất do khối u tiết ra hoặc phản ứng với khối u không phải là hiếm với bệnh ung thư phổi. Việc đánh giá có thể bao gồm chụp CT ngực, bụng và các xét nghiệm hình ảnh khác. Ngay cả khi không tìm thấy ung thư, bạn cũng cần theo dõi cẩn thận. Ngứa có thể xảy ra vài tuần đến vài tháng trước khi có các triệu chứng khác của ung thư phổi và ngứa có thể xuất hiện nhiều năm trước khi chẩn đoán u lympho tế bào T.
Nếu không xác định được nguyên nhân rõ ràng (lành tính hoặc ung thư) thì việc ghi nhật ký triệu chứng rất hữu ích, có thể cung cấp cho bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng mới phát sinh.
Ngứa có thể xảy ra vài tuần đến vài tháng trước khi có triệu chứng khác của ung thư phổi. Ảnh: Verywellhealth.com.
Biện pháp làm giảm ngứa
Thông thường, điều trị ung thư cơ bản là làm giảm ngứa. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng thực hiện được, ví dụ với các bệnh ung thư tiến triển có thể mất một thời gian để giải quyết cơn ngứa.
Các phương pháp đơn giản để kiểm soát ngứa da, kể cả trong quá trình điều trị ung thư như uống đủ nước, sử dụng kem dưỡng da chất lượng và tránh các sản phẩm có mùi thơm, thoa hỗn hợp muối nở hoặc bột yến mạch lên da, sử dụng máy tạo độ ẩm nếu không khí trong nhà khô. Người bệnh cũng nên tránh cạo râu, tắm nước ấm và để da khô tự nhiên sau tắm thay vì chà xát da bằng khăn, mặc quần áo rộng rãi.
Ngoài ra, để giảm ngứa, bạn có thể thử vỗ nhẹ vào khu vực ngứa, xoa bóp, chườm lạnh hoặc thực hiện những biện pháp thay thế cho gãi. Nếu bị ngứa mà không giải thích được nguyên nhân thì bạn cần gặp bác sĩ thăm khám. Bởi điều trị ung thư thường thành công nhất khi được phát hiện sớm. Ngoài ung thư, bệnh gan hoặc bệnh thận cũng có thể là yếu tố gây ngứa.
Mai Cát
(Theo Verywellhealth)