Câu chuyện Metro Hà Nội đạt doanh thu 5 tỷ đồng năm 2021, lỗ gộp 54 tỷ, lỗ lũy kế 160 tỷ, đã làm dấy lên những nghi ngại về hiệu quả, thậm chí là cả tính đúng đắn của quyết định xây tuyến đường sắt đô thị. Câu chuyện tương tự cũng xảy ra với xe buýt nhanh BRT của thủ đô khi trải qua sáu năm đi vào hoạt động, dự án này vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng ban đầu, trở thành cái gai trong mắt nhiều người. Vậy đâu là vấn đề khiến giao thông công cộng chưa thể phát triển ở Việt Nam?
Tôi cho rằng, quy hoạch phương tiện giao thông chỉ là một bộ phận nhỏ trong quy hoạch tổng thể về hạ tầng giao thông. Quy hoạch hạ tầng giao thông lại là bộ phận nhỏ của quy hoạch sử dụng đất đai. Do vậy, muốn giải bài toán về phương tiện công cộng, chúng ta trước hết phải tìm được đáp án cho bài toán về quy hoạch sử dụng đất đai.
Cụ thể, ở Hà Nội, chúng ta hãy nhìn vào những quận nội thành được chọn để xây dựng các dự án giao thông công cộng như Thanh Xuân, Hoàng Mai, Đống Đa. Với hệ thống ngõ ngách sâu thăm thẳm, nhà dân được xây dựng một cách lộn xộn (từ một đến năm tầng), rất lãng phí tài nguyên đất đai. So sánh với những quận trung tâm khác như Hoàn Kiếm, Ba Đình, chúng ta đã thấy khác sự khác biệt rõ ràng.
>> 'Xe máy tiện lợi mấy cũng phải bỏ để phát triển Metro'
Nếu đem so sánh với những thành phố hiện đại trên thế giới, vốn nổi tiếng với hệ thống giao thông công cộng cực kỳ phát triển, như Singapore, Madrid, Barcelona, London, New York, chúng ta lại càng thấy những điểm chênh lệch so với Hà Nội. Các thành phố kể trên được quy hoạch rất khoa học, rất thuận tiện cho việc sinh sống, làm việc, đi lại của người dân, nên cùng vì thế mà hệ thống phương tiện công cộng dễ dàng được đón nhận và phát huy được hiệu quả tối đa.
Do đó, theo tôi, muốn giao thông công cộng ở Việt Nam phát triển được như kỳ vọng, trước hết, chúng ta cần khẩn trương giải quyết được bài toán quy hoạch sử dụng đất. Cụ thể, đất ở, xây chung cư, đất dành cho hạ tầng công cộng như công viên, đất dành cho bệnh viện, trường học, đất dành cho văn phòng làm việc, đất phát triển nông nghiệp, công nghiệp, đất dành cho giao thông... cần phải được quy hoạch rõ ràng.
Kể ra thì nhu cầu sử dụng đất hiện nay ở ta đang là rất lớn, do vậy chúng ta càng cần phải quy hoạch một cách kỹ càng, khoa học, sử dụng nhiều khoảng không nhất có thể vì Việt Nam là nước đất chật, người đông, mật độ dân số rất cao. Khi quy hoạch đất tốt thì lúc đó bài toán về khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng sẽ tự khắc được giải quyết mà không vấp phải quá nhiều bất cập, phản đối như bây giờ.
>> Quan điểm của bạn thế nào? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.