Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã phân loại aspartame - một trong những loại chất tạo ngọt nhân tạo (đường hóa học) được sử dụng phổ biến có thể gây ung thư cho con người thuộc nhóm 2B. Đây là cấp độ cao thứ 3 trong số 4 cấp độ mà IARC dùng để phân loại những chất có thể gây ung thư.

Thạc sĩ, bác sĩ Trần Nguyễn Quỳnh Trâm, khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết có nhiều tác nhân dẫn đến ung thư, trong đó chất làm ngọt nhân tạo được chứng minh có liên quan đến tăng nguy cơ mắc bệnh này. Chất làm ngọt nhân tạo được sử dụng phổ biến trong chế biến nước uống, thực phẩm, bánh kẹo, các món ăn như khoai tây chiên, snack...

Nghiên cứu của các nhà khoa học Pháp, Mỹ công bố trên Thư viện Quốc gia Mỹ (NIH) năm 2022, trên 102.860 người ở Pháp, cho thấy chất làm ngọt nhân tạo, nhất là aspartame và acesulfame-K, được sử dụng trong nhiều nhãn hiệu thực phẩm và đồ uống trên thế giới có liên quan đến nguy cơ ung thư, béo phì.

Bác sĩ Trâm cho biết aspartame là chất làm ngọt nhân tạo có trong hơn 6.000 sản phẩm trên thế giới. Giá trị năng lượng mà loại đường này mang lại tương tự như đường tự nhiên (4 kcal/g) nhưng độ ngọt cao hơn gấp 200 lần. Một số loại đường hóa học khác không chứa calo như acesulfame-k, sucralose...

Loại đường này còn tác động đến chức năng khác nhau của hệ tiêu hóa, bao gồm hệ vi sinh đường ruột, nhu động đường tiêu hóa. Nghiên cứu đăng trên Thư viện Quốc gia Mỹ về saccharin trên chuột cho thấy, loại đường hóa học này có thể ảnh hưởng hệ vi sinh đường ruột, làm thay đổi quá trình chuyển hóa axit amin, tạo ra các chất gây ung thư. Đường hóa học saccharin có khả năng cản trở quá trình tiêu hóa protein ở chuột, tăng quá trình trao đổi chất của vi khuẩn.

Theo bác sĩ Trâm, nguy cơ cao hơn ở những người sử dụng nhiều, mức độ liên tục. WHO khuyến cáo mức tiêu thụ chất tạo ngọt aspartame có thể chấp nhận được là 40 mg/kg trọng lượng cơ thể. Sử dụng đường hóa học lâu dài có thể dẫn đến những tác dụng không mong muốn, như tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2, bệnh tim mạch và tử vong ở người lớn.

Bác sĩ Trâm khuyến cáo không nên lạm dụng chất tạo ngọt quá nhiều vì có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Sử dụng các vị ngọt tự nhiên từ rau củ quả hoặc đường tự nhiên khi chế biến thực phẩm có lợi hơn cho sức khỏe.

Đinh Tiên