Cholesterol xấu LDL (lipoprotein mật độ thấp) có thể làm tăng nguy cơ bị tắc động mạch, đau tim, đột quỵ. Trong khi đó, cholesterol tốt HDL (lipoprotein mật độ cao) bảo vệ cơ thể bằng cách mang cholesterol đến gan để thải ra ngoài. Tuy nhiên một nhóm các nhà nghiên cứu cho biết, HDL cũng có thể đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe não bộ bằng cách giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Phó giáo sư y khoa và thần kinh học Hussein Yassine, trường Y Keck của Đại học Nam California (Mỹ) và nhóm của ông đã tuyển chọn 180 người trưởng thành khỏe mạnh từ 60 tuổi trở lên, với độ tuổi trung bình dưới 77, cho một nghiên cứu.

Nghiên cứu này đo đếm kích thước của các hạt HDL trong huyết tương và dịch não tủy của các tình nguyện viên. Nhóm tác giả sử dụng một kỹ thuật được gọi là tính di động của ion. Ngoài ra, 141 người khác cũng tham gia vào một cuộc kiểm tra nhận thức.

Sau khi phân tích kết quả, các nhà nghiên cứu phát hiện người có các hạt HDL lớn hơn trong não đã làm tốt hơn trong các bài kiểm tra nhận thức, có ít mảng amyloid hơn. Kết quả này không phân biệt tuổi tác, trình độ học vấn, giới tính hoặc yếu tố nguy cơ gen APOE4 (liên quan đến nguy cơ mắc bệnh Alzheimer).

Số lượng hạt HDL cao hơn cũng liên quan đến khả năng lưu thông của amyloid-beta 42 trong não. Amyloid-beta 42 có thể góp phần gây bệnh Alzheimer khi nó gấp nếp không đúng cách, cho phép nó bám vào các tế bào não, tạo ra mảng bám.

Theo giáo sư Paul E. Schulz, một nhà thần kinh học của UT Health Houston và Trung tâm Y tế Memorial Hermann - Texas (Mỹ), các mảng bám amyloid tăng số lượng theo thời gian và một loại protein được gọi là protein tau cũng bắt đầu lắng đọng. Các protein tau là một nhóm gồm sáu đồng phân protein hòa tan cao được tạo ra bằng cách ghép nối thay thế từ gen MAPT. Chúng có vai trò chủ yếu trong việc duy trì sự ổn định của các tế bào thần kinh của hệ thần kinh trung ương. Khi các protein tau bắt đầu lắng đọng có thể dẫn đến đến tình trạng viêm và làm cho các tế bào não chết dần.

Đây là một trong những nguyên nhân gây bệnh Alzheimer, bao gồm các triệu chứng: mất trí nhớ, khả năng phán đoán kém, thay đổi tâm trạng, tính cách, cuối cùng dẫn đến việc bệnh nhân không thể nhận ra hoặc tương tác với người khác.

Tuy nhiên theo các tác giả nghiên cứu, khi amyloid-beta 42 lưu thông trong não, dịch tủy sống có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh.

Yassine cho biết nghiên cứu của họ rất ý nghĩa vì đây là lần đầu tiên phép đo các hạt HDL trong não có liên quan đến việc cải thiện chức năng nhận thức. Ông tin rằng những hạt cholesterol này có thể tham gia loại bỏ các peptide hình thành mảng bám amyloid. Cơ chế thúc đẩy sự hình thành HDL trong não có thể đóng một vai trò trong việc ngăn ngừa bệnh Alzheimer.

"Mục tiêu của chúng ta là tìm ra những biện pháp can thiệp (chế độ ăn uống, tập thể dục, thuốc) làm tăng HDL trong não với hy vọng góp phần bảo vệ não", Yassine nói.

Giáo sư Schulz cho rằng, kết quả này là một nỗ lực ban đầu cần được nghiên cứu thêm. Nó yêu cầu các nhà khoa học chú ý đến quá trình chuyển hóa chất béo trong não. Khi phát hiện ra nhiều hợp chất có tác động tích cực đến hệ thống này, con người có thể giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer một cách đáng kể.

"Nếu chúng ta có thể tăng cường hoạt động của cholesterol tốt HDL, giảm hoạt động của cholesterol xấu LDL thì có thể tạo ra sức khỏe não bộ tốt hơn, phòng ngừa bệnh Alzheimer", Schulz giải thích.

Châu Vũ (Theo Healthline)