Bài viết được Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Đỗ Thùy Giang, Trưởng khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, tư vấn chuyên môn.

Hoại tử mỡ là tình trạng thay đổi ngực lành tính (không phải ung thư), phát triển khi vùng mô ngực tổn thương. Bệnh có thể gặp mọi lứa tuổi, xuất hiện ở nhiều vị trí trong ngực, phổ biến là phụ nữ béo phì, ngực lớn.

Hoại tử mỡ tạo ra các tế bào mỡ chết, giải phóng dầu, tích tụ thành một túi chất lỏng gọi là nang dầu. Tình trạng này thường gặp trên tuyến vú của người bệnh sau điều trị ung thư vú bằng phẫu thuật bảo tồn ngực, tái tạo ngực bằng vạt da cơ lưng hoặc da cơ bụng, xạ trị.

Chẩn đoán

Các nang dầu và vùng hoại tử mỡ có thể tạo thành cục u, sờ thấy được nhưng thường không đau. Da xung quanh khối u dày, có màu đỏ hoặc bầm tím. Những thay đổi này khó phân biệt thông qua khám thông thường, chụp nhũ ảnh có thể bỏ sót. Phương pháp sinh thiết vú một phần hoặc toàn bộ khối hoại tử mỡ giúp loại trừ khả năng ung thư.

Bác sĩ phát hiện nang dầu qua chụp nhũ ảnh hoặc siêu âm. Tùy mức độ đánh giá khám lâm sàng và hình ảnh nghi ngờ, một số trường hợp nang dầu phải dùng sinh thiết bằng kim (chọc hút bằng kim nhỏ hoặc sinh thiết lõi kim) để xác định.

Sau khi nắm thông tin về tình trạng sức khỏe, bệnh sử, phương pháp điều trị gần đây... bác sĩ đề xuất các xét nghiệm hình ảnh khác nhau để xác định hoại tử mỡ. Các biểu hiện của hoại tử mỡ mô vú khác nhau trên các phương pháp.

Siêu âm: Hoại tử mỡ mô ngực và u nang dầu nhìn thấy trên siêu âm là tổn thương dạng nang. Siêu âm ít đặc hiệu hơn nên chụp nhũ ảnh được ưu tiên trong trường hợp này. Tuy nhiên, siêu âm vẫn là công cụ hữu ích để phát hiện, loại trừ bệnh ác tính.

Chụp nhũ ảnh: Hoại tử mỡ trên hình chụp nhũ ảnh khá giống u nang, là một khối sáng có viền. Tùy mức độ xơ hóa, bệnh biểu hiện như một cụm vôi đa hình, các vùng mờ đục bất thường.

Chụp cắt lớp CT: Phương pháp này giúp bác sĩ kiểm tra xương, các cơ quan, mô mềm, mạch máu và các bất thường. Theo bác sĩ Thùy Giang, chụp cắt lớp CT cho thấy khoảng cách giữa các cơ quan, khắc phục được nhược điểm mà chụp nhũ ảnh không làm được.

Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI hỗ trợ phân biệt hoại tử mỡ mô ngực với ung thư biểu mô. Bác sĩ có thể nhìn rõ xơ hóa, tổn thương dưới dạng một khối thâm có gai hoặc không vôi hóa, biến dạng cấu trúc trong xơ hóa mô. Các dấu hiệu khác là khoảng trống không tín hiệu với các vùng vôi hóa và biến dạng cấu trúc trong xơ hóa mô.

Điều trị

Nếu kết quả chẩn đoán hoại tử mỡ và nang dầu, người bệnh thường không cần điều trị. Đôi khi, hoại tử mỡ nhỏ tự biến mất hoặc xơ chai cứng lại.

Chọc hút bằng kim nhỏ: Phương pháp này áp dụng để điều trị một khối chứa đầy chất lỏng. Bác sĩ dùng một cây kim mỏng chọc vào trong u nang để hút nang dầu loãng bên trong.

Sinh thiết bằng kim hút chân không: Nếu sinh thiết bằng kim được thực hiện hoặc để loại trừ tổn thương tái phát trong nang dầu thì chọc hút cũng có thể dùng để điều trị.

Phẫu thuật: Khối nang dầu lớn hơn hoặc gây khó chịu, bệnh nhân lo bệnh tái phát, bác sĩ có thể phẫu thuật cắt bỏ nang dầu này.

Hoại tử mỡ mô ngực thường phát triển không rõ nguyên nhân. Thay đổi nang dầu không ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư vú. Phụ nữ nên kiểm tra định kỳ sau điều trị ung thư vú theo hướng dẫn của bác sĩ.

Cát Hà