Ung thư đường tiêu hóa giai đoạn sớm là ung thư tại chỗ, còn giới hạn ở niêm mạc hay một phần lớp dưới niêm mạc, thường chưa di căn hạch hoặc tỷ lệ di căn hạch vùng rất thấp. Hiện nay, các thiết bị chẩn đoán nội soi và các dụng cụ đặc biệt giúp phát hiện tổn thương giai đoạn sớm của ống tiêu hóa và điều trị ung thư bằng nội soi phổ biến ở các nước tiên tiến trên thế giới.

Phát hiện và điều trị sớm bệnh liên quan đến đường tiêu hóa

Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, nhiều người bệnh được phát hiện, tầm soát và điều trị hiệu quả các bệnh ung thư đường tiêu hóa bằng kỹ thuật cắt tách dưới niêm mạc qua nội soi. Trường hợp của anh Lý Văn Thông (1970, Hưng Yên) là một ví dụ.

Anh Thông có các biểu hiện rối loạn tiêu hóa trong 3 tháng. Anh quyết định đi khám vì thấy máu đỏ tươi khi đi đại tiện. Sau khi thực hiện nội soi toàn bộ đại trực tràng cùng các xét nghiệm cần thiết tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bác sĩ chẩn đoán anh bị polyp lớn trực tràng nghi ngờ ung thư hóa, đái tháo đường type II.

Anh Thông được cắt polyp trực tràng qua nội soi ống mềm bằng kỹ thuật cắt tách dưới niêm mạc (Endoscopic Submucosal Dissection - ESD). Chỉ hơn một giờ, thủ thuật được hoàn thành.

ThS.BS Nguyễn Trung Liêm cho biết, tổn thương của anh Thông được cắt bỏ triệt để, tổ chức polyp được lấy hết. Kết quả mô bệnh học tế bào cho thấy, đây là u biểu mô tuyến nhung mao, có loạn sản biểu mô tuyến độ cao ở giữa tổn thương; toàn bộ diện cắt xung quanh là niêm mạc lành, diện cắt dưới của mảnh cắt không có tế bào u. Sau 2 ngày, bệnh nhân đã bình phục và được xuất viện. Nếu không cắt và điều trị đúng cách cho anh Thông, tổn thương sẽ tiến triển thành ung thư. Do đó, phát hiện sớm và điều trị triệt để rất quan trọng.

Bác sĩ Liêm có gần 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nội soi tiêu hóa. Theo bác sĩ Liêm, thủ thuật ESD có giá trị tương đương với một cuộc phẫu thuật nhưng chi phí thấp, số ngày nằm viện ngắn, đem lại hiệu quả điều trị cao, giúp giảm gánh nặng y tế đáng kể. Polyp đại trực tràng đa số đều lành tính nếu có kích thước nhỏ, nhưng có thể tiến triển thành ác tính, nhất là với các polyp biểu mô tuyến, tăng khả năng ung thư nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời.

Lợi thế của phương pháp cắt niêm mạc qua nội soi

Bác sĩ Liêm chia sẻ thêm, kỹ thuật ESD được ứng dụng phổ biến tại Nhật Bản để điều trị ung thư dạ dày giai đoạn đầu do hiệu quả hơn so với phương pháp cũ. Nhờ đó, phương pháp ESD không ngừng cải tiến và áp dụng phổ biến trong điều trị khối u ung thư giai đoạn sớm hoặc polyp đại tràng, bệnh thực quản Barrett. Với các khối u giai đoạn sớm của thực quản, dạ dày hoặc đại tràng chưa đi vào lớp sâu vào lớp dưới niêm mạc của thành ống tiêu hóa, có nguy cơ lây lan ung thư tối thiểu hoặc không có... bác sĩ cũng có thể sử dụng phương pháp này.

Để tiến hành cắt bỏ các tổn thương ung thư sớm ở đường tiêu hóa dưới, bác sĩ sử dụng dụng cụ hình ống mảnh và mềm gọi là ống nội soi đại tràng, luồn ống nội soi qua hậu môn vào đại trực tràng, tiếp cận với vùng tổn thương. Sau đó, bác sĩ tiến hành tiêm vào dưới niêm mạc loại dung dịch chuyên dụng giúp tách tổn thương khỏi lớp dưới niêm mạc. Tiếp theo, với các dụng cụ chuyên biệt cùng với các thao tác cẩn trọng, bác sĩ vừa tiến hành cắt tách từng milimet vừa tiến hành cầm máu diện cắt. Kết quả cuối cùng là toàn bộ tổn thương được loại bỏ khỏi ống tiêu hóa mà vẫn bảo tồn được thành ống tiêu hóa. ESD là một trong những phương pháp có tính chất phức tạp và độ khó về mặt kỹ thuật của thủ thuật cần được thực hiện bởi các bác sĩ giàu kinh nghiệm và vững chuyên môn.

"So với phẫu thuật mở, phương pháp cắt tách dưới niêm mạc qua nội soi có nhiều lợi thi như: tạo điều kiện cho bác sĩ loại bỏ toàn bộ khối u trong một thì can thiệp qua nội soi tiêu hoá ống mềm; can thiệp tối thiểu bảo tồn đường tiêu hóa giúp các cơ quan trên ống tiêu hóa như thực quản, dạ dày, đại tràng... vẫn được toàn vẹn về mặt cấu trúc và chức năng", bác sĩ Liêm nói.

Để thực hiện quy trình kỹ thuật, người bệnh cần nhịn ăn trước thủ thuật ít nhất 8 tiếng; xét nghiệm chức năng đông máu (PT, APTT, INR, Fibrinogen, tiểu cầu); ngưng sử dụng các thuốc kháng đông như warfarin, heparin, thuốc chống kết tập tiểu cầu (theo khuyến cáo chung); kháng sinh dự phòng...

ThS.BS Nguyễn Trung Liêm cho biết thêm, kỹ thuật cắt tách dưới niêm mạc qua nội soi có thể giúp điều trị ung thư đường tiêu hóa giai đoạn sớm, những tổn thương tiền ung thư. Tại nhiều nước có nền y học phát triển, người bệnh ung thư tiêu hóa được can thiệp cắt u qua nội soi ống mềm giúp cải thiện đáng kể thời gian điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống. Ở Việt Nam, phần lớn người bệnh phát hiện ung thư tiêu hóa ở giai đoạn muộn, không thể áp dụng kỹ thuật ESD nên tiên lượng điều trị khó khăn, phức tạp hơn và sẽ kèm theo nhiều hệ lụy khác.

Kỹ thuật ESD được áp dụng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh bởi các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa giỏi về chuyên môn nội soi, là cơ hội giúp nhiều người bệnh mắc ung thư đường tiêu hóa giai đoạn sớm được điều trị, phục hồi nhanh chóng, giảm đau hơn so với phương pháp phẫu thuật mở, rút ngắn thời gian nằm viện và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Ngọc An (Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh)