Theo Trung tâm Tim mạch Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP HCM, mỗi tuần có hàng trăm ca thăm khám tim mạch sau khi khỏi Covid-19. Anh Thanh Hải (32 tuổi, quận Phú Nhuận) đã khỏi bệnh hơn một tháng, nhưng luôn cảm thấy mệt mỏi, khó thở, đau tức ngực, tim đập nhanh, nhất là khi gắng sức. Sau khi đo điện tim, siêu âm tim, bác sĩ chẩn đoán anh Hải bị rung nhĩ, viêm ngoài màng tim, là di chứng do Covid-19 để lại.

Tương tự chị Vân An (26 tuổi, quận 12) luôn có cảm giác đánh trống ngực, thỉnh thoảng đau nhói ngực trái, kèm phù mắt cá chân. Chị An không có tiền sử bệnh tim mạch nên khi nghe bác sĩ thông báo bị hội chứng "trái tim tan vỡ" (bệnh Takotsubo), chị khá bất ngờ. Theo Thạc sĩ, bác sĩ Huỳnh Thanh Kiều - Trưởng khoa Nội Tim mạch 1, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP HCM, đây là tình trạng bệnh tim tạm thời, xảy ra do bệnh nhân quá căng thẳng, lo lắng khi nhiễm Covid-19. Sau một tháng điều trị và kiểm soát stress, chị An đã khỏi bệnh và hết hoàn toàn triệu chứng.

Số liệu của Trung tâm cho thấy có đến 55 triệu chứng tồn tại lâu dài sau khi hồi phục Covid-19 cấp. Trong đó, có 1/5 số bệnh nhân xuất hiện tổn thương tim kéo dài, 20-60% bệnh nhân gặp bất thường về tim ở thời điểm hai tháng sau khi nhiễm Covid-19. Sau 6 tháng sau nhiễm, số trường hợp bị tổn thương tim còn khoảng 5-9%.

Bác sĩ Thanh Kiều cho biết, khi SARS-CoV-2 xâm nhập vào cơ thể sẽ gây tình trạng viêm, hệ miễn dịch phải "gồng lên" để chống lại virus. Trong quá trình đó, một số mô khỏe mạnh, bao gồm cả mô tim, bị virus làm tổn thương, ảnh hưởng đến chức năng tim. Trong những trường hợp nghiêm trọng, hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với nhiễm trùng, giải phóng vào máu các phân tử cytokine gây viêm. Khi lượng cytokine bị giải phóng không kiểm soát sẽ tạo nên "cơn bão cytokine", làm tổn thương nhiều hệ cơ quan, bao gồm cả tim.

Nhiễm SARS-CoV-2 cũng có khả năng gây viêm trong lòng các động mạch. Khi động mạch bị tổn thương, bề mặt động mạch sẽ thu hút tiểu cầu trong máu kết dính vào vị trí tổn thương. Từ đây, các yếu tố đông máu và thrombin - các loại protein giúp máu đông, tích tụ lại hình thành nên cục máu đông, làm tắc nghẽn các mạch máu, tạo thành huyết khối.

"Covid-19 có nguy cơ để lại di chứng cục máu đông. Đây là căn nguyên của một loạt vấn đề nghiêm trọng như khó thở do cục máu đông trong phổi, đau tim do cục máu đông trong tim và đột quỵ do động mạch đến não bị tắc nghẽn", bác sĩ Thanh Kiều cho biết.

Cũng theo bác sĩ Thanh Kiều, một số vấn đề tim mạch mà người mắc Covid-19 thường gặp sau khi khỏi bệnh gồm rung nhĩ, viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim, bất thường nhịp tim, bệnh cơ tim do căng thẳng... Trong đó, rung nhĩ là tình trạng tim đập không đều, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như đột quỵ. Viêm cơ tim là tình trạng viêm và hoại tử cơ tim, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến chức năng tim và dẫn đến suy tim. Còn viêm màng ngoài tim là lớp bao quanh tim bị viêm, có thể gây tràn dịch màng tim hoặc viêm cơ tim bên dưới. Bất thường nhịp tim là nhịp tim nhanh hoặc không đều. Trong khi bệnh cơ tim do căng thẳng, còn gọi là hội chứng "trái tim tan vỡ" xảy ra khi bệnh nhân căng thẳng quá mức, khiến tim không hoạt động được như bình thường. Các triệu chứng của bệnh cũng tương tự như nhồi máu cơ tim cấp.

Theo đó, bệnh nhân Covid-19 có thể gặp các triệu chứng như: tim đập nhanh hoặc chậm hơn trước, nhịp tim tăng đột ngột khi thay đổi tư thế từ nằm, ngồi sang đứng dậy; đau ngực; khó thở; thường xuyên chóng mặt; thỉnh thoảng ngất xỉu; cảm thấy tim đập loạn nhịp khi thay đổi tư thế; mệt mỏi hơn; sưng mắt cá chân; tăng cân không rõ nguyên nhân...

Cách cải thiện triệu chứng tim mạch hậu Covid-19

Tại Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, để chẩn đoán chính xác triệu chứng tim mạch ở bệnh nhân đã khỏi Covid-19, bác sĩ sẽ trực tiếp thăm khám và chỉ định một số phương pháp cận lâm sàng như đo điện tim, đo huyết áp và nhịp tim tư thế (ngồi/nằm và đứng), gắn máy theo dõi nhịp tim 24 giờ (Holter ECG); siêu âm tim, chụp CT động mạch vành, đo men tim nếu có dấu hiệu của hội chứng mạch vành cấp...

Theo bác sĩ Kiều, việc điều trị tổn thương tim mạch sau khi mắc Covid-19 sẽ phụ thuộc vào triệu chứng gặp phải. Chẳng hạn, nếu người có nhịp tim nhanh, đau thắt ngực hoặc hội chứng mạch vành cấp, bác sĩ có thể kê thuốc chẹn beta. Đối với tình trạng viêm màng ngoài tim, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng viêm giúp giảm sưng và viêm bao màng ngoài tim hiệu quả.

Bên cạnh đó, người bệnh cần tăng cường hoạt động thể chất, tập thể dục đều đặn và tham khảo ý kiến bác sĩ hình thức vận động phù hợp. Việc tập thể dục gắng sức ngay sau khi khỏi Covid-19 có thể gây căng thẳng cho tim và các cơ quan khác như phổi, gan.

Theo bác sĩ Kiều, người bệnh có thể bắt đầu bằng những bài tập nhẹ nhàng, sau đó từ từ tăng cường độ tập lên như lúc chưa mắc bệnh. Đồng thời duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế tăng hoặc giảm cân quá nhiều; tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường rau củ quả, protein tốt, chất béo tốt; hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm nhiều muối và thực phẩm nhiều đường.

Đặc biệt, người bệnh cũng cần nhận biết những triệu chứng nghiêm trọng để đến bệnh viện kịp thời. Hội chứng hậu Covid-19 có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.

Hà Thanh