Collagen là loại protein quan trọng của cơ thể, hiện diện nhiều nhất ở da, cơ, xương, sụn và dây chằng. Tại da, collagen nằm ở trung bì, cùng với elastin là thành phần chính của mô liên kết nâng đỡ cấu trúc da, giúp da căng mọng, săn chắc. Theo thời gian, nhất là sau độ tuổi 30, cơ thể bắt đầu lão hóa, giảm sản xuất collagen. Ánh nắng mặt trời, môi trường ô nhiễm, khói thuốc lá... cũng là nguyên nhân làm cho collagen bị phá hủy nhiều hơn.

Dấu hiệu sụt giảm collagen là da mỏng đi, chùng nhão, hình thành các nếp nhăn. Để làm chậm quá trình lão hóa, nhiều người sử dụng các sản phẩm bổ sung collagen đường uống (dạng bột, thạch, nước), thoa (dạng dung dịch, kem, mặt nạ).

Trên thị trường, có rất nhiều sản phẩm được quảng cáo bổ sung collagen cho da hiệu quả cao, tác dụng nhanh. Tuy nhiên, BS.CKI. Võ Thị Tường Duy, chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh điều này.

Bác sĩ Duy giải thích collagen chỉ có trong mô sống. Cơ thể tạo ra collagen bằng cách kết hợp các axit amin là glycine và proline. Quá trình sản xuất này cần một số chất khác như vitamin C, kẽm và đồng. Để cung cấp đủ các nguyên liệu thô cần thiết cho việc sản xuất collagen, cần chế độ ăn giàu đạm như thịt gà, cá, thịt bò, trứng, sữa, các loại hạt và các loại đậu; vitamin C trong trái cây họ cam quýt, cà chua, rau xanh; động vật có vỏ, các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt, đậu chứa nhiều kẽm, đồng. Đây là cách tốt và an toàn nhất để kích thích cơ thể sản xuất collagen tự nhiên.

Các nhà khoa học còn sản xuất collagen từ thịt và hải sản thành các chế phẩm đường uống. Khi uống các sản phẩm này, chúng cũng trải qua quá trình tiêu hóa thông thường, tức là bị cắt đứt thành các sợi nhỏ, thủy phân thành các axit amin rồi hấp thu vào máu, phân bố khắp cơ thể. Việc hấp thu các sản phẩm collagen phụ thuộc nhiều vào đường tiêu hóa và cơ địa của từng người. Không phải tất cả collagen này đều được phân bố đến da.

"Các sản phẩm bổ sung collagen thực ra chứa axit amin, protein và những vitamin cần thiết tham gia quá trình sản xuất collagen chứ không thể cung cấp trực tiếp collagen cho cơ thể", bác sĩ Duy nói.

Uống collagen tương tự như khi ăn một bữa đầy đủ lượng đạm, nhưng không có kèm theo mỡ hay đường. Theo bác sĩ Duy, chỉ nên bổ sung collagen đường uống khi ăn kiêng, chế độ ăn không cân bằng, cơ thể không đảm bảo tự tổng hợp được collagen. Người có chế độ dinh dưỡng đầy đủ, việc bổ sung thêm sản phẩm collagen có thể không giúp da đẹp hơn mà còn gây thừa chất. Ngoài ra, collagen có cấu trúc phân tử lớn, không tan trong nước nên nó không thể thấm vào da qua đường thoa.

Bác sĩ Duy cho biết ngoài chế độ ăn, còn có các phương pháp ít xâm lấn khác như công nghệ sóng siêu âm (HIFU hoặc SUPERB) hay kỹ thuật lăn kim kích thích da tăng sinh collagen. Sóng siêu âm với cường độ và tần số cao, tạo ra nhiệt 60-70 độ C, tác động chính xác đến vùng cần điều trị. Dưới tác động của sóng siêu âm, các sợi collagen cũ đang chùng nhão co lại, săn chắc; đồng thời kích thích phản ứng chữa lành, làm tăng sinh, tái cấu trúc các sợi collagen mới.

Lăn kim là thủ thuật sử dụng con lăn có nhiều kim mỏng, nhỏ trên bề mặt để chủ động tạo ra những vi tổn thương hay những tổn thương giả lên da. Các vết thương này kích hoạt phản ứng chữa lành của cơ thể, giúp da giải phóng chất kích thích các mạch máu mới hình thành, kích thích cơ thể tạo ra nhiều collagen hơn. Sau khoảng 5 ngày, các sợi collagen mới lắng đọng ở vùng da được điều trị, giúp da săn chắc hơn, giảm sự xuất hiện của các nếp nhăn.

Để tránh collagen trong da bị phá hủy nhanh hơn, cần tránh các yếu tố nguy cơ như ánh nắng, môi trường ô nhiễm, khói thuốc lá, đồ uống có cồn, chất kích thích, stress kéo dài, thức khuya... Ngủ đủ 8 giờ, uống tối thiểu hai lít nước mỗi ngày giúp da ẩm, cơ thể tổng hợp collagen tốt hơn.

Bác sĩ Duy khuyến cáo nếu muốn bổ sung thêm các sản phẩm collagen, người dùng nên chọn các hãng sản xuất uy tín, xem kỹ bảng thành phần của sản phẩm tránh dị ứng, nhất là người có cơ địa nhạy cảm, dễ dị ứng. Không nên quá lạm dụng các sản phẩm này.

Anh Thư