Khả năng phát triển và duy trì cương cứng chủ yếu được điều chỉnh bởi kích thích tình dục. Đây là quá trình phức tạp liên quan đến não, hormone, cảm xúc, dây thần kinh, cơ và mạch máu. Rối loạn cương dương (ED) có thể xảy ra do nguyên nhân tâm lý, thể chất hoặc do cả hai.

Nguyên nhân thể chất phổ biến ở nam giới lớn tuổi là do suy giảm testosterone tự nhiên và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính. Song nam giới trẻ tuổi cũng có thể gặp tình trạng này do lối sống thiếu khoa học dẫn đến thừa cân, béo phì.

Hormone testosterone có tác dụng sản xuất và phát triển tinh trùng. Thừa cân, béo phì có thể làm rối loạn chuyển hóa nội tiết tố ở nam giới, kìm hãm sản xuất testosterone, tăng estrogen (hormone nữ). Từ đó tinh trùng suy yếu, giảm ham muốn tình dục, rối loạn chức năng cương dương. Béo phì còn dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe khác như bệnh tim mạch, tiểu đường, tăng huyết áp, cholesterol cao... Đây đều là những nguyên nhân chính gây rối loạn cương dương, nhưng kết hợp với béo phì khiến nguy cơ cao hơn.

Rối loạn cương dương có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm mạch máu bị tổn thương. Khi máu lưu thông tự nhiên, nam giới có thể cương cứng như bình thường. Ở nam giới mắc tiểu đường, lượng đường trong máu cao thời gian dài dẫn đến tổn thương các dây thần kinh và mạch máu, bao gồm các dây thần kinh cảm giác và mạch máu đến cơ quan sinh dục. Huyết áp cao cũng làm hỏng mạch máu, giảm lưu lượng máu khắp cơ thể.

Người chỉ bị huyết áp cao nhưng vẫn khỏe mạnh thường có thể dùng thuốc điều trị rối loạn cương dương. Song người có các biến chứng sức khỏe như mắc bệnh tim mạch nghiêm trọng hoặc các vấn đề về đường tiết niệu, thuốc điều trị thường không được khuyến khích. Các phương pháp điều trị huyết áp cao cũng có khả năng gây ra tác dụng phụ là rối loạn cương.

Một số loại thuốc điều trị huyết áp cao như thuốc lợi tiểu và thuốc chẹn beta, có liên quan đến tình trạng suy giảm chức năng tình dục. Người bệnh nên dùng thuốc huyết áp theo hướng dẫn của bác sĩ.

Cholesterol cao là yếu tố nguy cơ gây ra nhiều tình trạng có thể dẫn đến ED như bệnh tim. Nồng độ cholesterol cao dẫn đến xơ vữa động mạch làm cứng và thu hẹp thành mạch máu. Lưu thông máu khắp cơ thể bị suy giảm bao gồm cả dương vật.

Ngược lại, rối loạn cương dương cũng có thể cảnh báo các vấn đề tim mạch tiềm ẩn ở nam giới. Một trong những dấu hiệu sớm nhất của bệnh tim là các mạch máu ở vùng này không thể mở rộng, không đủ để đạt được và duy trì sự cương cứng. Một nghiên cứu năm 2018 trên gần 2.000 nam giới trung bình 69 tuổi tại Mỹ cho thấy những người đàn ông bị ED có số lần đau tim, ngừng tim và đột quỵ cao gấp đôi người cùng độ tuổi không gặp tình trạng này.

Chế độ ăn tốt cho tim, tập thể dục thường xuyên, dùng thuốc hạ cholesterol theo toa có thể đưa cholesterol về mức an toàn, giảm nguy cơ tim mạch và các triệu chứng ED. Giảm cân cũng cải thiện sức khỏe tổng thể, hỗ trợ phục hồi chức năng sinh lý. Một nghiên cứu trên 110 nam giới ở Italy cho thấy hơn 30% lấy lại chức năng tình dục bình thường sau khi giảm cân. Những người này đã giảm trung bình 15 kg trong hai năm nhờ ăn ít và vận động nhiều hơn. Họ còn giảm các dấu hiệu viêm và oxy hóa, sức khỏe tinh thần được cải thiện, góp phần cải thiện rối loạn cương.

Các triệu chứng ED có thể xảy ra trong vài ngày hoặc vài tuần rồi biến mất. Nếu tình trạng này liên tục tái phát hoặc trở thành mạn tính, nam giới nên đến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân, điều trị phù hợp.

Anh Ngọc (Theo Verywell Health)