BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng - Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết, viêm họng là tình trạng cổ họng bị khô, ngứa, đau rát và thường gây ho, sốt do nhiễm trùng hoặc do các yếu tố môi trường như độ ẩm không khí ô nhiễm gây ra. Viêm họng phổ biến ở cả trẻ em và người trưởng thành, song người có cổ họng nhạy cảm, người ở vùng khí hậu khô lạnh, người ở các vùng có không khí ô nhiễm, trẻ nhỏ thường có xu hướng dễ bị mắc bệnh này hơn.

Dựa vào tình trạng viêm, bệnh viêm họng có thể được chia thành các loại sau:

Viêm họng mạn tính: là tình trạng viêm kéo dài và liên tục tái phát trong suốt cuộc đời. Viêm họng mạn tính có bốn thể bao gồm: viêm họng sung huyết, viêm họng xuất huyết, viêm họng tăng sinh hạt, viêm họng teo.

Viêm họng cấp tính: là tình trạng viêm chỉ kéo dài 1-2 tuần, thường do virus gây ra. Nếu tình trạng này không được điều trị dứt điểm có thể dẫn đến viêm họng mạn tính.

Viêm họng hạt: là tình trạng viêm họng mạn tính quá phát dẫn đến mô lympho ở thành sau họng tăng sinh phình to như các hạt đậu. Các mô lympho tăng sinh này bị mất chức năng miễn dịch nên rất dễ viêm nhiễm.

Nguyên nhân

Theo bác sĩ Trần Thị Thúy Hằng, viêm họng có thể đến từ nhiều nguyên nhân nhưng ở nước ta, viêm họng thường do các nguyên nhân sau:

Không khí khô lạnh: số ca mắc viêm họng cao điểm vào mùa đông lạnh. Không khí khô và lạnh là nguyên nhân phổ biến khiến cổ họng bị khô, ngứa và ho.

Virus: khoảng 90% số ca viêm họng do virus gây ra. Virus gây viêm họng đến từ các bệnh phổ biến như cảm lạnh, cúm, bệnh sởi, thủy đậu. Virus cảm cúm là một trong nhiều nguyên nhân phổ biến gây viêm họng.

Vi khuẩn: nhiễm trùng do vi khuẩn cũng có thể gây viêm họng, phổ biến nhất là viêm họng liên cầu, một bệnh nhiễm trùng họng và amidan do vi khuẩn Streptococcus nhóm A gây ra.

Dị ứng: hệ thống miễn dịch phản ứng với các tác nhân gây dị ứng như bụi, mạt nhà, phấn hoa, cỏ và lông thú cưng sẽ tiết ra các chất gây nghẹt mũi, chảy nước mắt, hắt hơi, ngứa cổ họng và viêm.

Ngoài ra, viêm họng còn có thể do ô nhiễm môi trường, uống rượu, hút thuốc, trào ngược dạ dày thực quản hoặc thức ăn bị mắc lại trong cổ, khối u ở thực quản.

Triệu chứng

Bác sĩ Trần Thị Thúy Hằng cho biết, các triệu chứng của viêm họng như đau cổ họng, khó nuốt, vướng đàm, ngứa họng, ho, sốt, chán ăn thường thấy. Viêm họng còn có các biểu hiệu khác tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh bao gồm: họng sưng đau, ho khan hoặc ho có đờm, khó nuốt, nổi hạch, sốt trên 38 độ C, ớn lạnh.

Đau đầu, đau cơ kèm đau dạ dày, phát ban, hạch hầu sưng to kèm các mảng trắng hoặc vòm họng xuất hiện các chấm đỏ li ti, amidan có thể xuất hiện mủ (viêm họng do liên cầu khuẩn); hắt hơi liên tục, kèm sổ mũi, chảy nước mắt, cổ họng ngứa và khô có thể kèm ho khan (viêm họng do dị ứng)... cũng là triệu chứng của viêm họng.

Điều trị

Theo bác sĩ Thúy Hằng, tỷ lệ viêm họng bị biến chứng ở nước ta tương đối cao do người bệnh chủ quan và chậm trễ trong việc điều trị hoặc tự điều trị tại nhà không đúng cách. Nhiều trường hợp bệnh nhi viêm họng lâu ngày không được điều trị dứt điểm đã biến chứng thành viêm tai giữa, viêm phế quản gây ho dai dẳng, sốt cao, mệt mỏi, bỏ bú, bỏ ăn mới được gia đình đưa tới bệnh viện. Nhiều người trưởng thành đến bệnh viện khi tình trạng bệnh đã chuyển thành mạn tính do viêm họng lâu ngày không được điều trị dứt điểm.

"Việc điều trị các biến chứng viêm họng thường phức tạp, phải dùng thuốc kháng sinh, kháng viêm dài ngày, ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và gây tốn kém cho người bệnh. Do đó, mọi người không nên chủ quan khi có các triệu chứng viêm họng, cần điều trị kịp thời đúng cách và dứt điểm ngay từ giai đoạn bệnh khởi phát", bác sĩ Hằng chia sẻ.

Các phương pháp chữa viêm họng thường được sử dụng:

Thuốc kháng sinh: đối với các loại viêm họng do vi khuẩn gây ra, người bệnh chỉ nên điều trị bằng kháng sinh do bác sĩ kê đơn sau khi thăm khám, không tự ý mua kháng sinh ở nhà thuốc.

Thuốc kháng viêm: giúp làm giảm tình trạng phù nề, sưng tấy trong họng.

Thuốc giảm đau: giúp giảm đau, giảm tình trạng khó chịu khi viêm họng.

"Người bệnh có thể kết hợp chăm sóc tại nhà để giảm bớt các triệu chứng của bệnh bằng cách súc họng với dung dịch sát khuẩn vào buổi sáng và tối mỗi ngày; uống nước ấm, có thể pha chanh và mật ong; tăng cường trái cây, bổ sung vitamin C; chườm ấm cổ họng; ăn thức ăn mềm, dễ nuốt...", bác sĩ Hằng nói thêm.

Phòng bệnh

Theo bác sĩ Trần Thị Thúy Hằng, để phòng ngừa bệnh viêm họng, mỗi người nên chú ý giữ ấm cổ họng, mũi, miệng, nhất là trong mùa lạnh. Hạn chế ăn uống đồ lạnh, nên thường xuyên uống nhiều nước lọc để giữ ẩm cổ họng.

Nên vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đặc biệt tập thói quen súc miệng bằng nước muối sinh lý mỗi ngày. Hạn chế hút thuốc lá, uống rượu, ăn đồ cay nóng gây hại cho cổ họng. Nếu ở vùng khí hậu hanh khô thì gia đình có thể dùng máy tạo ẩm không khí. Tránh xa các yếu tố dễ gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật. Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người để tránh nguy cơ nhiễm virus, vi khuẩn...

"Viêm họng là tình trạng phổ biến nhất trong các bệnh lý về tai mũi họng. Mặc dù viêm họng có thể tự khỏi nhưng cũng có thể chuyển thành mạn tính hoặc gây ra các biến chứng nặng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Do đó, người bệnh không nên chủ quan, cần đến bệnh viện thăm khám và điều trị khi các triệu chứng đã biểu hiện rõ ràng, đặc biệt là trẻ nhỏ. Ngoài ra, nếu có điều kiện, chúng ta nên đi thăm khám tai mũi họng định kỳ để phát hiện sớm các bất thường, đặc biệt là tầm soát ung thư vòm mũi họng", bác sĩ Hằng khuyên.

Hoàng My