Theo Tiến sĩ, bác sĩ Đào Thị Yến Phi - Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Cố vấn chuyên môn Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, có nhiều lý do khiến trẻ biếng ăn, cả chủ quan lẫn khách quan. Dưới đây là 5 nguyên nhân phổ biến:

Trẻ thiếu chất từ trong bụng mẹ, khẩu phần ăn dặm không cân đối

Trong giai đoạn mang thai, bà bầu không cung cấp đủ chất dinh dưỡng (thiếu sắt, canxi, kẽm, các loại vitamin...), con sẽ bị suy dinh dưỡng ngay từ trong bụng mẹ. Kết quả là trẻ sinh non, thiếu cân, dẫn tới lười bú mẹ. Trường hợp sinh ra đủ cân, trẻ vẫn có nguy cơ lười bú.

Việc cho trẻ ăn dặm quá sớm, khẩu phần không cân đối các nhóm thực phẩm như: thiếu vitamin nhóm B (gồm B1, B2, B6 và B12), làm chậm quá trình chuyển hóa thức ăn; thực đơn thiếu kẽm và selen khiến trẻ hấp thu dinh dưỡng kém; thiếu chất xơ gây táo bón, chướng bụng, khó chịu dẫn tới chán và biếng ăn.

Biếng ăn do sinh lý hoặc bệnh lý

Thông thường, ở một số giai đoạn thay đổi sinh lý như lẫy (lật), ngồi, đứng, đi... bé có thể bị biếng ăn tạm thời và sau đó trở lại bình thường. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài trong nhiều tuần, bố mẹ cần lưu ý theo dõi để tìm nguyên nhân và có biện pháp khắc phục sớm, tránh để bé hình thành thói quen lười ăn về sau.

Ngoài ra, biếng ăn còn có nguyên nhân từ các bệnh cấp tính do nhiễm khuẩn, nhiễm virus đường hô hấp, đường tiêu hóa (viêm dạ dày, viêm ruột...). Khi bị nhiễm khuẩn, hàm lượng vitamin và khoáng chất bị mất đi nhiều, nhất là vitamin A, C, nhóm B, magie, sắt, kẽm... khiến trẻ biếng ăn. Ngoài ra, trẻ bị nhiễm khuẩn thường phải điều trị bằng kháng sinh nên dễ dẫn đến loạn khuẩn đường ruột và tổn thương thực thể tại hệ tiêu hóa, khiến bé bị chướng bụng, khó tiêu.

Biếng ăn tâm lý

Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây suy dinh dưỡng ở trẻ em Việt Nam. Nhiều bố mẹ không hiểu tâm lý, sở thích của con nên cứ ép trẻ ăn bằng mọi giá. Ban đầu là "dụ dỗ", tiếp đến dùng nhiều chiêu thức "nịnh" khác nhau, đến khi không hiệu quả thì chuyển sang đánh mắng, la hét khiến trẻ sợ hãi, vừa ăn vừa khóc, muốn trốn bữa.

Để bé hợp tác trong từng bữa, bố mẹ cần tạo không gian thoải mái và khơi gợi niềm yêu thích ăn uống ở trẻ. Nếu trẻ sợ hoặc lười ăn, cần cho trẻ vận động nhiều để tạo cảm giác đói, thèm dùng bữa và ngủ ngon hơn. Nếu con đã đủ no, không nên ép thêm để tránh bé nôn ói, sợ hãi.

Thực đơn nhàm chán, chế biến không khoa học

Trẻ tự dưng biếng ăn có thể bắt nguồn từ thực đơn thiếu hấp dẫn, lặp đi lặp lại, không kích thích vị giác trẻ. Bên cạnh đó, thức ăn không phù hợp với độ tuổi (ví dụ cho con ăn cơm quá sớm trong khi răng trẻ chưa đủ để nhai, hoặc trẻ đã 2-3 tuổi nhưng vẫn nghiền nát, xay nhuyễn)... cũng có thể là nguyên nhân gây biếng ăn.

Do đó, mẹ cần thường xuyên thay đổi món ăn, trang trí bắt mắt để trẻ hào hứng hơn. Ngoài ra, cũng cần lưu ý chọn thực phẩm và cách chế biến (sữa, bột, cháo, cơm) phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.

Cho trẻ ăn không đúng cách

Theo bác sĩ, nhiều bố mẹ thường mắc những sai lầm khiến trẻ lười ăn như: cho trẻ ăn tùy hứng không có giờ giấc cố định, lâu dần bé sẽ không quan tâm đến bữa chính gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe; cho trẻ dùng nhiều bánh kẹo, quà vặt khiến trẻ không thấy đói khi đến bữa chính; vừa ăn vừa xem tivi hoặc chơi game khiến bé mất tập trung, ăn chậm và ít; để bé ăn riêng, không chung bữa với gia đình bé sẽ không học được thói quen ăn uống của người lớn, không cảm nhận được không khí vui vẻ, ấm cúng của bữa cơm gia đình.

Ngoài các lý do trên, còn vài nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn ít gặp hơn như: mọc răng, tiêm chủng, sau chấn thương, phẫu thuật...

Để xác định đúng nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ và có các giải pháp khoa học điều trị toàn diện, hiệu quả nhất, phụ huynh nên đưa con đi khám tại các trung tâm dinh dưỡng uy tín, có nhiều chuyên gia đầu ngành, tuyệt đối không tự ý bổ sung vi chất cho trẻ.

Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, quy trình khám và tư vấn dinh dưỡng được xây dựng khoa học: từ thăm khám, xét nghiệm chẩn đoán, lên khẩu phần đến thiết kế thực đơn cá thể hóa. Bố mẹ còn được hướng dẫn chọn thực phẩm, chế biến món ăn tạo cân bằng trong khẩu vị. Đồng thời, bác sĩ còn chỉ cách vận động giúp tăng hấp thu, từ đó bé ăn ngon miệng và ăn được nhiều hơn, góp phần lớn trong trị bệnh biếng ăn ở trẻ.

Hoàng Hoa