Bác sĩ Nguyễn Tiến Huy, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội (IVF Tâm Anh), cho biết thông tin trên, dẫn chứng thêm khoảng 60% cặp vợ chồng đến khám và điều trị hiếm muộn tại đơn vị này bị căng thẳng, trầm cảm, lo lắng ở các mức độ khác nhau.

Bác sĩ Huy giải thích các cặp vợ chồng muộn con thường đối mặt với áp lực từ gia đình, định kiến xã hội và chính bản thân. Họ trở nên nhạy cảm, dễ tổn thương khi đề cập đến vấn đề này. Người bệnh thường kỳ vọng vào kết quả thành công khi điều trị IVF. Nếu chuyển phôi thất bại, quá trình điều trị kéo dài, phức tạp dễ dẫn đến cảm giác thất vọng, giảm niềm tin. Càng thất bại nhiều lần càng làm trầm trọng thêm tình trạng tâm lý, tạo ra vòng xoắn bệnh lý. Chẳng hạn chọc hút không thu đủ trứng đạt điều kiện thụ tinh, thất bại trong việc nuôi cấy hoặc chuyển phôi... có thể gây căng thẳng cho người bệnh. Nguy cơ trầm cảm có thể kéo dài đến một năm sau sinh, ngay cả khi thụ thai và sinh con thành công.

Một số loại thuốc sử dụng trong quá trình kích thích buồng trứng cũng có thể có tác dụng phụ như thay đổi tâm trạng, buồn nôn, mệt mỏi, đau bụng, nguy cơ quá kích buồng trứng, tăng mức độ căng thẳng và lo âu. Người bệnh cũng có thể đối mặt với áp lực tài chính do chi phí IVF cao, nhất là các trường hợp khó, điều trị phức tạp như gom trứng, phẫu thuật tìm tinh trùng hoặc có bệnh lý nền, phải thực hiện nhiều chu kỳ...

Lịch trình điều trị vô sinh, tiêm thuốc kích thích buồng trứng, chọc hút trứng hoặc phẫu thuật thu tinh trùng, chuyển phôi thai vào buồng tử cung dày đặc, đòi hỏi đúng kỹ thuật và thời gian chuẩn xác. Người bệnh có thể bị đau, làm gián đoạn cuộc sống, sinh hoạt, dẫn đến mệt mỏi, dễ thay đổi tâm trạng.

Căng thẳng kéo dài có thể gây ra những hệ quả đối với sức khỏe tinh thần và thể chất của các cặp vợ chồng thực hiện IVF như rối loạn giấc ngủ, giảm khả năng miễn dịch, tăng huyết áp, các vấn đề tiêu hóa, giảm hiệu quả điều trị IVF.

Bác sĩ Huy cho hay nữ giới bị căng thẳng có thể ảnh hưởng đến và khả năng tiếp nhận của nội mạc tử cung thông qua mạng lưới tâm lý - thần kinh - miễn dịch - nội tiết. Từ đó cản trở các tế bào hoàng thể sản xuất hormone progesterone, ảnh hưởng sự tăng sinh, xâm lấn và tái tạo mạch máu của nguyên bào nuôi phôi, ức chế khả năng làm tổ của phôi, giảm tỷ lệ chuyển phôi thành công.

Với nam giới, lo âu kéo dài có thể kích hoạt cơ chế giải phóng glucocorticoid, tăng hoạt hóa adrenergic, giảm testosterone và sản xuất tinh trùng. Tình trạng này còn gây stress oxy hóa, ảnh hưởng đến chất lượng tinh dịch. Một số trường hợp căng thẳng trong quá trình IVF có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ vợ chồng. Nếu thiếu sự đồng cảm, căng thẳng có thể tạo ra khoảng cách, xung đột, làm giảm chất lượng sống của cả hai.

Bác sĩ Huy khuyên các cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn nên học cách quản lý, giải tỏa những áp lực này để IVF đạt kết quả tốt hơn.

Tìm hiểu kỹ thông tin về IVF như bước thực hiện, tỷ lệ thành công, yếu tố rủi ro... giúp bớt lo lắng.

Xây dựng lối sống lành mạnh, duy trì chế độ ăn uống cân bằng, ưu tiên các thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau xanh, trái cây, cá béo, ngũ cốc... Hạn chế tối đa sử dụng bia rượu, nước ngọt có gas, nước tăng lực, thuốc lá và các chất kích thích. Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm, duy trì tập thể dục phù hợp thể trạng có thể cải thiện thể chất, cơ thể trải qua quá trình IVF thuận lợi hơn.

Thư giãn như yoga, thiền, hít thở sâu, đi bộ hoặc sở thích lành mạnh để làm dịu hệ thần kinh, thư giãn tối đa.

Chia sẻ cởi mở với người thân và bạn đời để có được sự đồng cảm. Các cặp vợ chồng cần lên kế hoạch chi tiết cho từng bước IVF, tham gia các buổi khám và bác sĩ tư vấn cùng nhau để chia sẻ, động viên, đồng hành với nhau, từ đó bớt gánh nặng tâm lý.

Tham gia các cộng đồng, diễn đàn để tìm hiểu và chia sẻ kinh nghiệm IVF. Tuy nhiên, bác sĩ Huy lưu ý người bệnh cần thận trọng với các thông tin tiêu cực, sai lệch trên mạng.

Trò chuyện với bác sĩ điều trị hoặc chuyên gia tâm lý có tác dụng giải tỏa âu lo, thắc mắc liên quan đến quy trình điều trị.

Quản lý tài chính bằng cách lập kế hoạch tiêu dùng, dành riêng một khoản ngân sách cho IVF và cắt giảm các chi phí không cần thiết.

Trịnh Mai