Sữa mẹ là nguồn thực phẩm tốt nhất, cần thiết cho sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trẻ nên bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Sau đó, bé duy trì bú sữa mẹ kết hợp với chế độ ăn dặm ít nhất đến khi tròn một tuổi hoặc lâu hơn. Trường hợp ngoại lệ, phụ huynh nên thực hiện theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc dinh dưỡng.

ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng, Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome, cho biết chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến số lượng và chất lượng sữa mẹ, tác động đến sức khỏe của trẻ. Dưới đây là những thực phẩm phụ nữ nên ăn trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ.

Gạo lứt nguyên cám cung cấp carbohydrate phức hợp, năng lượng được chuyển hóa chậm hơn so với các loại carbohydrate tinh chế thông thường. Nguồn chất xơ, vitamin và khoáng chất dồi dào trong gạo lứt như B1, B2, B3, B5, B6, canxi, magie, sắt, selen, kali, natri, chất chống oxy hóa glutathione, hỗ trợ cơ thể tăng tiết sữa, cải thiện chất lượng sữa mẹ.

Thịt đỏ như bò, trâu, heo, dê, cừu chứa nguồn đạm chất lượng cao, giàu sắt, kẽm, vitamin B6, B12, bổ sung năng lượng cho sữa mẹ, giúp trẻ dễ hấp thu và tăng cân.

Trứng giàu protein, choline, lutein, các vitamin A, B, B9, B12, D và khoáng chất như photpho, canxi, selen, kẽm. Đây là những dưỡng chất cần thiết cho sữa mẹ, giúp trẻ cải thiện miễn dịch, phát triển chức năng thần kinh.

Cá béo như cá hồi, cá basa, cá trích, cá thu cung cấp nhiều axit béo omega-3, protein chất lượng cao, vitamin B12 và D, có thể tăng số lượng sữa mẹ, thúc đẩy trẻ phát triển trí não.

Rau củ nhiều màu sắc gồm rau ngót, mồng tơi, cải bó xôi, khoai lang, cà rốt. Chúng cung cấp nhiều loại vitamin và khoáng chất để cải thiện chất lượng sữa, giúp bé tăng sức đề kháng.

Sữa và chế phẩm từ sữa như sữa chua, váng sữa, phô mai, có hầu hết chất dinh dưỡng cần thiết với phụ nữ cho con bú. Bổ sung sữa và chế phẩm từ sữa vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày còn giúp mẹ bỉm tăng cường hấp thu, chuyển hóa canxi. Người mẹ đang cho con bú nên sử dụng 6,5 đơn vị ăn sữa và chế phẩm sữa mỗi ngày. Khẩu phần này tương đương 30 g phô mai (hai miếng phô mai) hoặc 200 ml sữa chua (hai hộp sữa chua) hoặc 250 ml sữa dạng lỏng (2,5 ly sữa nhỏ).

Các loại hạt như hạnh nhân, óc chó, dẻ cười, mắc ca, hạt điều, hạt chia, chứa protein thực vật, giàu omega-3, các vitamin và khoáng chất, chất chống oxy hóa. Người mẹ ăn những thực phẩm này để bổ sung năng lượng, nâng cao chất lượng sữa.

Các loại đậu như đậu đỏ, đậu xanh, đậu đen, đậu nành, đậu ngự, chứa hàm lượng phytoestrogen cao hoạt động như estrogen nội sinh, kích thích tuyến vú tăng kích thước, số lượng ống dẫn sữa. Thực phẩm này còn cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất, chất xơ và protein, có thể giúp sữa mẹ đặc hơn, tăng cường miễn dịch cho bé.

Bác sĩ Duy Tùng cho biết trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ, phụ nữ nên ăn đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng gồm bột đường, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất. Đảm bảo cung cấp năng lượng mỗi ngày 2.100-2.700 calo trong 6 tháng đầu sau sinh và 2.200-2.800 calo trong các tháng tiếp theo. Mỗi ngày uống khoảng 2,5-3 lít nước để đảm bảo đủ sữa cho con. Vận động, nghỉ ngơi hợp lý, giảm căng thẳng, lo âu. Không uống rượu bia, tránh xa khói thuốc lá hoặc chất kích thích thần kinh.

Người mẹ đang cho con bú nên đi khám dinh dưỡng định kỳ, có thể xét nghiệm vi chất trong cơ thể bằng máy sắc ký lỏng hiệu năng cao UPLC và kiểm tra các chất thiếu hoặc thừa trong sữa mẹ. Từ đó, bác sĩ hướng dẫn xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp để nâng cao chất lượng sữa, giúp trẻ dễ hấp thu, tăng cân.

Trường Giang