Bên cạnh 3 nhóm chất đa lượng là chất đạm, đường và béo, vi chất dinh dưỡng bao gồm các loại vitamin, khoáng chất đóng vai trò quan trọng với sức khỏe. Mặc dù nhu cầu hàng ngày của cơ thể chỉ cần một lượng nhỏ vi chất dinh dưỡng, nguy cơ thiếu hụt vẫn có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Theo thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Duy Tùng - Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome có 2 nguyên nhân phổ biến gây thiếu vi chất dinh dưỡng. Một là do chế độ ăn uống không đảm bảo đủ vi chất hoặc có nồng độ vi chất dinh dưỡng thấp. Nguyên nhân thứ hai do người bệnh gặp phải bệnh lý, nhất là bệnh đường tiêu hóa dẫn đến kém hấp thu.

"Ngay cả những người thừa cân, béo phì cũng có nguy cơ cao bị thiếu hụt vi chất thể ẩn", bác sĩ Tùng cho biết. Dưới đây là những vi chất phổ biến có thể bị thiếu hụt, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, theo bác sĩ Duy Tùng.

Chất sắt: một khoáng chất cần thiết, thành phần lớn của tế bào hồng cầu liên kết với hemoglobin, vận chuyển oxy đến tế bào của cơ thể. Thiếu sắt là một trong những thiếu hụt chất dinh dưỡng phổ biến. Hậu quả phổ biến nhất của việc thiếu sắt là thiếu máu, trong đó số lượng tế bào hồng cầu, khả năng vận chuyển oxy của máu giảm xuống.

Các triệu chứng thường gặp bao gồm mệt mỏi, suy nhược, suy giảm hệ thống miễn dịch, suy giảm chức năng não. Nguồn cung cấp sắt tốt nhất trong chế độ ăn uống bao gồm: thịt đỏ, thịt nội tạng, động vật có vỏ. Hạt bí ngô, vừng, bông cải xanh, cải xoăn và rau bina cũng giàu chất sắt... Vitamin C (có trong cam, cải xoăn, ớt chuông...) có thể giúp cơ thể tăng cường sự hấp thụ sắt. Tuy vậy, mỗi người không nên tự ý bổ sung sắt nếu không có sự chỉ định của bác sĩ.

Iốt: thiếu i-ốt trầm trọng có thể gây chậm phát triển trí tuệ, các bất thường về phát triển ở trẻ em. Chúng cũng tham gia điều chỉnh quá trình trao đổi chất của cơ thể. Triệu chứng phổ biến nhất của thiếu iốt: bướu cổ, gây ra tăng nhịp tim, khó thở, tăng cân. Các nguồn iốt tốt trong chế độ ăn uống bao gồm: rong biển, cá, bơ sữa, sữa chua nguyên chất, trứng.

Vitamin D: hầu hết mọi tế bào trong cơ thể đều có cơ quan tiếp nhận vitamin D. Sự thiếu hụt vi chất thường không rõ ràng, vì triệu chứng tinh vi, có thể phát triển trong nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ. Người lớn thiếu vitamin D có thể bị yếu cơ, mất xương, tăng nguy cơ gãy xương. Trẻ em thiếu vitamin D có thể gây chậm phát triển, mềm xương, còi xương. Ngoài ra, thiếu hụt dưỡng chất làm giảm chức năng miễn dịch, tăng nguy cơ ung thư.

Dầu gan cá, cá hồi, cá thu, cá mòi, cá hồi rất giàu vitamin D, lòng đỏ trứng. Những người bị thiếu vi chất cũng có thể tăng tiếp xúc với ánh nắng mặt trời để tổng hợp vitamin D cho cơ thể.

Vitamin B12: vi chất cần thiết cho sự hình thành máu, chức năng não, thần kinh. Mỗi tế bào trong cơ thể đều cần B12 để hoạt động bình thường. Cơ thể không thể sản xuất ra vitamin B12, lấy từ thực phẩm hoặc chất bổ sung.

Vitamin B12 tìm thấy chủ yếu trong thức ăn động vật. Vì vậy, những người không ăn sản phẩm động vật có nguy cơ thiếu hụt cao hơn. Người lớn tuổi cũng có thể thiếu vitamin này vì sự hấp thụ giảm theo tuổi tác.

Canxi: dưỡng chất cần thiết cho mọi tế bào trong cơ thể, làm khoáng hóa xương, răng, đặc biệt là trong thời kỳ trẻ phát triển nhanh. Canxi còn đóng vai trò như một phân tử tín hiệu. Nếu không có canxi, tim, cơ, dây thần kinh sẽ không thể hoạt động.

Nếu thức ăn không cung cấp đủ canxi, xương sẽ giải phóng canxi để cơ thể sử dụng. Đó là lý do tại sao triệu chứng phổ biến nhất của thiếu canxi là loãng xương, đặc trưng bởi xương mềm, dễ gãy hơn. Các nguồn canxi trong chế độ ăn uống bao gồm: cá chín, sữa, cải xoăn, rau bina, cải ngọt, bông cải xanh giàu canxi.

Vitamin A: một loại vitamin hòa tan trong chất béo, giúp hình thành, duy trì sức khỏe làn da, răng, xương, màng tế bào khỏe mạnh. Thiếu vitamin A có thể gây tổn thương mắt tạm thời, vĩnh viễn, thậm chí có thể dẫn đến mù lòa, ức chế chức năng miễn dịch, làm tăng tỷ lệ tử vong, đặc biệt là ở trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.

Các nguồn vitamin A định hình sẵn trong chế độ ăn uống bao gồm: thịt nội tạng (gan bò, dầu gan cá, khoai lang luộc, cà rốt, các loại rau có lá màu xanh đậm.

Magie: một khoáng chất quan trọng trong cơ thể, cần thiết cho cấu trúc xương, răng, tham gia vào hàng trăm phản ứng enzym. Lượng magiê thấp có liên quan đến một số bệnh bao gồm bệnh tiểu đường type 2, hội chứng chuyển hóa, bệnh tim, loãng xương.

Các triệu chứng chính của thiếu magiê nghiêm trọng gồm nhịp tim bất thường, chuột rút, hội chứng chân không yên, mệt mỏi, đau nửa đầu. Các nguồn magiê trong chế độ ăn uống bao gồm: ngũ cốc, quả hạch, hạt hạnh nhân, sô cô la đen, rau có lá màu xanh đậm.

"Cách tốt nhất để ngăn ngừa thiếu hụt vi chất dinh dưỡng là duy trì chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng. Ngoài ra, mọi người có thể đi kiểm tra, xét nghiệm vi chất trong cơ thể để nhận tư vấn chế độ ăn, bổ sung khi cần, với sự chỉ định của bác sĩ", bác sĩ Duy Tùng cho biết.

Bình An