Tinh hoàn hay dịch hoàn là cơ quan sản xuất ra tinh trùng, đồng thời là nơi sản sinh ra nội tiết tố nam testosterone. Những bệnh lý xảy ra tại tinh hoàn luôn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của nam giới, cần được phát hiện và điều trị sớm.

Viêm mào tinh hoàn - viêm tinh hoàn

Mào tinh hoàn là bộ phận hình ống cuộn, nằm ở phía sau tinh hoàn, có chức năng lưu trữ và vận chuyển tinh trùng. Viêm mào tinh hoàn xảy ra khi bộ phận này bị viêm nhiễm, nhiễm trùng trong quá trình quan hệ tình dục. Nguyên nhân thường là do mắc các bệnh lây truyền như lậu, chlamydia hay viêm đường tiết niệu. Tình trạng viêm khiến mào tinh hoàn sưng lên làm nam giới cảm thấy đau, nóng rát khi đi tiểu, tiểu không tự chủ.

Viêm tinh hoàn là tình trạng tinh hoàn bị viêm nhiễm, thường do nhiễm trùng từ mào tinh lan ra. Quai bị là nguyên nhân phổ biến gây ra biến chứng này ở thanh thiếu niên, trong khi người lớn là do mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Viêm mào tinh hoàn hay viêm tinh hoàn nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến một số tình trạng như: tinh hoàn bị teo nhỏ, vô sinh.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là sự giãn, xoắn bất thường của tĩnh mạch tinh hoàn trong bó thừng tinh. Hiện tượng này thường xuất hiện ở tinh hoàn bên trái, chiếm tỷ lệ 90%. Khoảng 10% còn lại là các trường hợp mắc cả hai bên. Giãn tĩnh mạch thừng tinh hiếm khi phát hiện trước 10 tuổi và là nguyên nhân gây vô sinh với tỷ lệ lên đến 40%. Tuy nhiên, một số người bệnh vẫn có thể có con hoặc tinh dịch đồ bình thường.

Phần lớn trường hợp bị giãn tĩnh mạch thừng tinh không có triệu chứng rõ rệt. Bệnh chỉ được phát hiện khi tình cờ khám sức khỏe định kỳ. Do đó, nam giới nên đi khám khi có cảm giác khó chịu, đau, nặng tức ở bìu, nhìn sờ thấy tĩnh mạch giãn nở ở bìu, teo tinh hoàn, hiếm muộn...

Xoắn tinh hoàn

Xoắn tinh hoàn là bệnh thường gặp ở tuổi sơ sinh hoặc tuổi dậy thì (10 - 15 tuổi). Thời gian vàng điều trị là trong 6 giờ đầu tiên tính từ lúc có biểu hiện đau. Nếu can thiệp trước 6 giờ, 100% bệnh nhân được cứu tinh hoàn.

Điều đáng lưu ý là do phát hiện muộn, nhiều trẻ xoắn tinh hoàn đến bệnh viện khi tinh hoàn đã bị hoại tử và buộc phải cắt bỏ. Trẻ bị cắt bỏ một tinh hoàn sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản do thiếu hụt nội tiết tố nam. Phẫu thuật gỡ xoắn là phương pháp phổ biến và tối ưu, có thể xử lý triệt để bệnh lý, thời gian hồi phục hậu phẫu ngắn.

Tràn dịch màng tinh hoàn

Tràn dịch màng tinh hoàn là tình trạng tích tụ dịch tại màng bao quanh tinh hoàn, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên. Cả trẻ sơ sinh nam lẫn nam giới ở độ tuổi trưởng thành đều có thể bị bệnh này.

Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, tràn dịch màng tinh hoàn sẽ không có nguy cơ để lại biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu phát hiện muộn khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới chức năng sinh lý của phái mạnh như: khả năng sinh sản bị ảnh hưởng, quan hệ tình dục không thuận lợi...

Ung thư tinh hoàn

Ung thư tinh hoàn là sự phát triển khối u ác tính xuất phát từ một trong hai tinh hoàn, khá hiếm gặp so với các loại ung thư khác. Căn bệnh này chiếm khoảng 1% trường hợp ung thư ở nam giới, 5% ca ung thư đường sinh dục - tiết niệu.

Ung thư tinh hoàn có thể chữa được với hiệu quả khá cao nếu phát hiện ở giai đoạn sớm. Phương pháp điều trị là phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn ung thư và nạo vét hạch (nếu có). Theo từng giai đoạn và thể bệnh, có thể phối hợp thêm hóa trị, xạ trị sau mổ. Trước điều trị, bệnh nhân thường được tư vấn trữ đông tinh trùng để bảo tồn khả năng sinh sản trong trường hợp muốn có con.

Như Ý