Anh Phan Toàn (32 tuổi, ở Tiền Giang) kết hôn năm 2018, nhưng một năm sau ngày cưới vẫn chưa có tin vui, dù hai vợ chồng không sử dụng biện pháp tránh thai nào. Lên TP HCM khám sức khỏe sinh sản, anh sửng sốt khi được thông báo vô sinh do không có tinh trùng trong tinh dịch.
Suốt 3 năm sau đó, vợ chồng anh đi khám, uống thuốc, bồi bổ, ghi nhận có tinh trùng nhưng đều dị dạng. Họ thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) 3 lần ở hai bệnh viện khác nhau đều thất bại. Anh Toàn được vi phẫu tinh hoàn để vét tinh trùng (micro-TESE) làm IVF, nhưng cũng không có kết quả.
"Cả ba lần làm IVF, các bác sĩ đều khuyên nên nên xin tinh trùng. Là con trai duy nhất trong gia đình và cháu đích tôn của cả dòng họ, điều đó như sét đánh ngang tai tôi. Vợ chồng tôi ai cũng buồn và không thể chấp nhận", anh Toàn nói.
Áp lực phải có con nối dõi đè nặng trên vai chàng trai "độc đinh". "Tôi sợ rằng mình sẽ vĩnh viễn không có cơ hội làm bố, nhất là khi cha mẹ đã già mà vẫn chưa được bế cháu nội", anh chia sẻ.
Những dịp họp mặt gia đình, nghe mọi người hỏi thăm "có con chưa", "chừng nào có"... khiến vợ chồng anh Toàn càng căng thẳng. "Nhiều khi hai vợ chồng không dám ra ngoài bởi cảm giác đã không may bị hiếm muộn rồi còn bị tổn thương tinh thần. Đã có lần tôi muốn buông xuôi nhưng vợ động viên, tiếp tục ‘tìm con’", anh Toàn nói.
Bác sĩ Lê Xuân Nguyên thăm con của vợ chồng anh Toàn trước khi bé được xuất viện. Ảnh: Hữu Toàn
Tháng 4/2022, họ tìm đến Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM (IVFTA-HCMC). ThS.BS Lê Đăng Khoa, Trưởng đơn vị Nam học, cho biết anh Toàn mới được thực hiện micro-TESE trước đó một tuần, nên các bác sĩ quyết định chưa vội chỉ định kỹ thuật này cho bệnh nhân trong vòng 3 tháng, để tinh hoàn có thời gian hồi phục.
Toàn được làm xét nghiệm tinh dịch đồ. Kết quả 99% tinh trùng bất động, 85% tinh trùng bất thường có đuôi ngắn cụt, 1% tinh trùng đầu nhỏ, không có acrosome (một cấu trúc ở đầu tinh trùng, bản chất là một enzym có tác dụng làm bào mòn vỏ trứng để tinh trùng bơi vào trong thụ tinh với trứng).
"Trong 1% di động còn lại, chỉ cần vài con tinh trùng đạt chất lượng là chúng tôi tự tin có thể giúp bệnh nhân có con", bác sĩ Khoa nói và cho biết ngay thời điểm đó đã quyết định cho bệnh nhân gom và trữ tinh trùng số lượng ít. Chiến lược này giúp giảm chi phí, giảm đau đớn, tổn thương tinh hoàn của bệnh nhân so với hướng mổ micro-TESE thêm một lần nữa.
Hai tuần sau đó, các chỉ số xét nghiệm của anh Toàn đều có dấu hiệu suy giảm mạnh, bệnh nhân có nguy cơ vô tinh. Bác sĩ Lê Đăng Khoa một lần nữa đẩy nhanh tiến độ cho bệnh nhân gom tinh trùng và trữ thành công 5 mẫu.
Trong khi đó, bác sĩ Lê Xuân Nguyên, IVFTA-HCMC, xây dựng phác đồ kích thích buồng trứng cho người vợ, thu được 10 noãn trưởng thành. Các chuyên viên phòng lab thực hiện rã đông tinh trùng, chọn lọc kỹ càng những "tinh binh" hoàn chỉnh hiếm hoi, đem thụ tinh trong ống nghiệm với noãn tươi của người vợ, tạo được 4 phôi chất lượng tốt.
Chị Linh, vợ anh Toàn, hạnh phúc bên con sau 5 năm điều trị hiếm muộn. Ảnh: Hữu Toàn
Tháng 10/2022, chị Thùy Linh, vợ anh Toàn, nhận tin vui mang thai ngay lần chuyển phôi đầu tiên. Bé trai Phan Lý Đạt 2,4 kg chào đời non tháng, được chăm sóc tích cực tại khoa Hồi sức sơ sinh (NICU). Sau gần một tuần, bé được xuất viện với sức khỏe tốt, cứng cáp, tương đương với sức khỏe của một em bé chào đời đủ tháng.
Ôm con trong tay, anh Toàn rưng rưng: "Có lúc vợ chồng tôi tưởng như vô vọng với chỉ định xin tinh trùng, cuối cùng may mắn đã mỉm cười. Con trai là món quà mà vợ chồng tôi tìm kiếm suốt 5 năm trời".
Chị Linh cho biết, từ ngày hay tin hai vợ chồng có một bé trai kháu khỉnh, hai bên gia đình ai cũng vui mừng, thường xuyên hỏi han động viên. Ngày chị sinh con, họ hàng nội ngoại đều vượt đường xa đến thăm em bé mới chào đời.
Với chị Linh, ngoài niềm vui lần đầu làm mẹ sau nhiều năm ròng rã, chị còn trút bỏ được gánh nặng có người nối dõi tông đường. Vợ chồng chị vẫn còn 3 phôi trữ tại bệnh viện, dự kiến tiếp tục làm IVF để sinh thêm con cho gia đình đông vui hơn.
Chị Thùy Linh chia sẻ hành trình "tìm con". Video: BVĐK Tâm Anh
Theo thống kê, hiện nay Việt Nam có hơn một triệu cặp vợ chồng hiếm muộn, trong đó 40% trường hợp do nam giới. Nguyên nhân có thể do nhiều nhóm bệnh lý phổ biến như giãn tĩnh mạch thừng tinh, bệnh lý nhiễm trùng tiết niệu, các vấn đề rối loạn tình dục hoặc xuất tinh, dị tật bẩm sinh, bất thường nhiễm sắc thể, suy giảm nội tiết tố, mãn dục...
Bác sĩ Lê Xuân Nguyên cho biết, tại IVFTA-HCMC các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn có nguyên nhân từ người chồng rất đa dạng. Nhờ kết hợp điều trị vô sinh nữ, vô sinh nam và Labo ISO 5 tích hợp trí tuệ nhân tạo AI giúp sàng lọc những phôi có sự phân chia bất thường, nhiều cặp đôi đã mang thai thành công và sinh con khỏe mạnh.
ThS.BS Lê Đăng Khoa khuyến cáo, nam giới sau một năm sinh hoạt tình dục đều đặn (2-3 lần/tuần), không sử dụng biện pháp tránh thai mà chưa có con nên khám sức khỏe sinh sản để được xét nghiệm chẩn đoán và điều trị sớm. Nam giới cũng cần nâng cao ý thức chăm sóc sức khỏe sinh sản, thay đổi thói quen sinh hoạt để hạn chế các yếu tố nguy cơ như: không hút thuốc lá, hạn chế hoặc kiêng rượu bia, không sử dụng các chất cấm và chất kích thích, hạn chế căng thẳng, mệt mỏi, vận động thường xuyên và duy trì cân nặng hợp lý. Những trường hợp bất thường, dị tật cơ quan sinh sản không nên e ngại, trì hoãn điều trị khiến tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn.
Hoài Thương