Bệnh lý ung thư nếu được phát hiện càng sớm, tỷ lệ chữa khỏi bệnh càng cao. Việc chủ động tầm soát phát hiện sớm bệnh lý ung thư sẽ giúp cho việc điều trị đạt hiệu quả cao hơn với chi phí thấp hơn. Ngoài tầm soát, việc hiểu và nhận biết các triệu chứng do bệnh ung thư gây ra sẽ giúp người bệnh nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán kịp thời và có hướng điều trị thích hợp. Dưới đây là 10 triệu chứng cảnh báo ung thư thường gặp theo bác sĩ Trần Vương Thảo Nghi - Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM.

Sụt cân không rõ nguyên nhân

Dù không đặc hiệu, sụt cân là một trong những triệu chứng ung thư mà bệnh nhân có thể gặp phải từ sớm, nguyên nhân có thể liên quan cục bộ đến bất thường ở đường tiêu hóa, hoặc rối loạn toàn thân do bệnh lý ung thư gây ra. Nếu bị giảm cân đột ngột trong thời gian ngắn và/ hoặc giảm hơn 10% trọng lượng cơ thể nhưng không do bất kỳ nguyên nhân cụ thể nào (như chủ động thay đổi chế độ ăn uống, luyện tập để giảm cân hoặc do căng thẳng), bệnh nhân nên đến bệnh viện kiểm tra.

Mệt mỏi, suy nhược

Khối u ung thư sử dụng chất dinh dưỡng từ cơ thể để phát triển và lan rộng, đồng thời cũng có thể tiết ra các chất làm rối loạn quá trình chuyển hóa cũng như rối loạn các hoạt động của cơ thể. Bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi, suy nhược không cải thiện mặc dù đã nghỉ ngơi, điều chỉnh chế độ ăn, lối sống. Đồng thời, những triệu chứng khác do bệnh ung thư gây ra (như đau nhức, sụt cân, chán ăn...) cũng có thể dẫn đến tình trạng này.

Sốt

Tình trạng sốt cao hoặc sốt kéo dài không rõ nguyên nhân có thể là triệu chứng cảnh báo ung thư (đặc biệt là ung thư máu), nhất là khi tình trạng sốt lặp đi lặp lại và thường gặp vào một vài thời điểm trong ngày (chiều tối, ban đêm...) kèm theo vã mồ hôi.

Đau kéo dài

Trong quá trình phát triển và lan rộng, khối u ung thư sẽ gây chèn ép mạch máu thần kinh ở mô và các cơ quan lân cận, có thể gây đau. Ngưỡng đau ở mỗi người là khác nhau. Vì vậy, nếu nhận thấy các cơn đau kéo dài, mới xuất hiện và không rõ nguyên nhân, đau không thuyên giảm khi dùng thuốc giảm đau cơ bản hoặc mức độ đau ngày càng nặng hơn, bệnh nhân nên đến bệnh viện thăm khám sớm.

Tùy vào loại ung thư và các triệu chứng chèn ép tương ứng mà vị trí đau sẽ khác nhau. Chẳng hạn như, một số khối u ở não có thể gây đau đầu kéo dài và không thuyên giảm dù đã uống thuốc giảm đau; và ngược lại, không phải tất cả các khối u não đều gây đau đầu.

Các vấn đề liên quan đến ăn uống, tiêu hóa

Các bệnh ung thư vùng đầu mặt cổ và ung thư đường tiêu hóa có thể gây ra một số vấn đề liên quan đến ăn uống. Bệnh lý ung thư vùng miệng, lưỡi, vòm họng có thể khiến bệnh nhân cảm giác như có gì mắc kẹt trong cổ họng, gây nuốt vướng - nuốt khó kéo dài trên 2-4 tuần. Bệnh lý ung thư đường tiêu hóa có thể gây ra các triệu chứng như đầy hơi, chán ăn, buồn nôn - nôn, đau dạ dày...

Sưng hoặc nổi cục u, nổi hạch

Bệnh ung thư xảy ra khi các tế bào phát triển bất thường ngoài tầm kiểm soát, từ đó, hình thành khối u và/ hoặc di căn đến khối hạch ở vùng lân cận. Vì vậy, những cục u hoặc hạch xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể như cổ, nách, vú, bẹn... có thể là triệu chứng của ung thư.

Bất thường trên da

Một số bất thường trên da (xuất hiện vết loét không lành hoặc nốt ruồi trên da, thay đổi về màu sắc và kết cấu da) có thể là triệu chứng cảnh báo trực tiếp hoặc gián tiếp của bệnh lý ung thư. Ví dụ như: tổn thương giống như nốt ruồi có kích thước không đối xứng, bề mặt sần sùi có thể kèm theo chảy máu, bờ không đều, màu sắc không đồng nhất, phát triển lớn nhanh và/ hoặc lan rộng dần theo thời gian có thể là triệu chứng của ung thư da. Trong khi đó, tình trạng da sẫm màu, vàng da, da bị ngứa, nổi các nốt đỏ như phát ban có thể là triệu chứng giúp cảnh báo bệnh ung thư ở gan, buồng trứng, thận hoặc hạch.

Ho khan hoặc khàn tiếng kéo dài

Ho khan kéo dài dai dẳng trên 2-4 tuần, không liên quan đến các bệnh lý viêm đường hô hấp và cũng không đáp ứng với các biện pháp điều trị thông thường được xem là một trong những triệu chứng gợi ý ung thư phổi - phế quản, ung thư nơi khác di căn chèn ép hầu họng - thanh quản - trung thất. Khàn giọng kéo dài là triệu chứng tổn thương hoạt động của dây thanh (do tổn thương nằm trên dây thanh hoặc do tổn thương dây thần kinh điều khiển hoạt động của dây thanh) có thể là triệu chứng của ung thư thanh quản hoặc tuyến giáp.

Thay đổi thói quen đại tiện, tiểu tiện

Khối u ở ruột, bàng quang, tuyến tiền liệt hoặc sự chèn ép do khối u từ các cơ quan lân cận trong vùng này (như u tử cung, u buồng trứng) có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến chức năng của lưu thông đường ruột và lưu thông đường tiểu, từ đó, làm thay đổi thói quen đại tiện - tiểu tiện của bệnh nhân. Bệnh nhân có thể bị rối loạn đại tiện (tiêu chảy, táo bón hoặc tiêu chảy xen kẽ táo bón) hoặc rối loạn đi tiểu (đi tiểu thường xuyên, tiểu không tự chủ, tiểu đau, cảm giác đi tiểu không hết, dòng nước tiểu yếu...).

Chảy máu không rõ nguyên nhân

Tùy vào cơ quan bị ung thư mà bệnh nhân có thể bị chảy máu bất thường ở nhiều vị trí khác nhau. Triệu chứng chảy máu có thể biểu hiện ở nhiều dạng khác nhau như nôn ra máu, ho ra máu, đi tiểu ra máu hoặc đi tiêu ra máu. Ung thư âm đạo, ung thư cổ tử cung có thể gây ra tình trạng chảy máu âm đạo bất thường giữa các kỳ kinh, sau khi quan hệ tình dục hoặc sau khi mãn kinh. Ngoài ra, tình trạng xuất huyết dưới da (bầm tím) kéo dài cũng có thể là biểu hiện của ung thư do gây rối loạn chức năng đông máu - cầm máu.

Tùy vào vị trí ung thư, tùy vào mức độ xâm lấn đến các cơ quan - mạch máu - thần kinh kế cận hoặc lan rộng ra toàn thân mà các triệu chứng do bệnh gây ra có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc phối hợp hoặc có các triệu chứng khác ngoài 10 triệu chứng kể trên. Ví dụ như bệnh ung thư phổi có di căn hạch trung thất có thể gây ho khan kéo dài kèm sụt cân mệt mỏi; bệnh ung thư dạ dày trong giai đoạn đầu có thể gây rối loạn tiêu hóa (mà dễ gây nhầm lẫn với các bệnh lý lành tính khác của dạ dày - thực quản như viêm loét, trào ngược...) sau một thời gian mới gây sụt cân mệt mỏi.

Vì vậy, ngoài việc cần điều chỉnh lối sống và chế độ dinh dưỡng, vận động lành mạnh nhằm ngăn ngừa bệnh ung thư, cũng như chủ động khám tầm soát phát hiện sớm các bệnh lý ung thư, chúng ta cũng đừng quên "lắng nghe" những thay đổi trong cơ thể. Bạn có thể phát hiện ra những triệu chứng bất thường sớm nhất có thể, nhanh chóng đến khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán sớm thì việc điều trị sẽ đạt hiệu quả tốt.

Phương Quỳnh