Chị Hà Thu, ngụ Lạng Sơn, ba lần có thai tự nhiên thì một lần sảy sớm, một lần lưu khi 13 tuần. Lần còn lại thai nằm ngoài tử cung, chị phải cắt vòi trứng trái. Đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội (IVF Tâm Anh) khám, chị Thu được chẩn đoán vô sinh thứ phát do buồng tử cung dính nặng, tắc hai vòi trứng.

PGS.TS.BS Lê Hoàng, Giám đốc Trung tâm IVF Tâm Anh, nhận định đây có thể là hậu quả của những lần can thiệp phẫu thuật trong buồng tử cung sau sảy thai, lưu thai. Những can thiệp này có thể làm tổn thương lớp đáy nội mạc tử cung, khiến thành tử cung mặt trước và sau dính lại với nhau ảnh hưởng quá trình tái tạo lớp nội mạc chức năng.

Trường hợp dính hoàn toàn, lớp nội mạc chức năng không được tái tạo nên không thể bong ra, gây vô kinh, tinh trùng không thể gặp trứng để thụ thai. Nếu dính một phần, trứng đã thụ tinh sẽ khó vào được tử cung để làm tổ, dẫn tới thai ngoài tử cung. Phôi thai vào được tử cung thì không đủ không gian và diện tích để phát triển, dễ dẫn đến sảy thai. Bên cạnh đó, buồng tử cung bị dính cũng mất độ đàn hồi tự nhiên, khó đáp ứng được sự lớn dần của thai nhi, dễ sinh non.

Chị Thu được bác sĩ phẫu thuật nội soi cắt dính, tái tạo buồng tử cung, đồng thời bơm vào tử cung gel chống tái dính. Sau phẫu thuật, tính toàn vẹn và thể tích của buồng tử cung hồi phục bình thường, không ứ dịch. Tuy nhiên do hai vòi trứng tắc, chị Thu cần thụ tinh ống nghiệm (IVF) để có con.

Bác sĩ chọc hút trứng, thụ tinh trong ống nghiệm với tinh trùng của người chồng thu được 7 phôi chất lượng tốt. Sau thời gian dùng thuốc chuẩn bị niêm mạc, chị Thu được chuyển một phôi vào buồng tử cung đến lần thứ hai mới đậu thai.

Thai kỳ của chị Thu gặp nhiều bất lợi. Chị liên tục phải nhập viện giữ thai do ra máu bất thường, bị dư ối, rối loạn dung nạp đường. Sau nhiều nỗ lực, chị sinh thành công con gái đầu lòng nặng 3,1 kg hồi tháng 2.

Theo PGS Hoàng, tử cung là cơ quan sinh sản quan trọng nhất của người phụ nữ, cũng là bộ phận dễ bị tổn thương nhất. Khoảng 90% trường hợp dính buồng tử cung sau can thiệp nạo hút thai, nạo hút nhau bị sót sau sảy thai hoặc sau sinh, ảnh hưởng khả năng sinh sản. Ngoài ra, người mắc lao sinh dục hoặc nhiễm trùng phụ khoa không điều trị triệt để cũng có thể bị dính buồng tử cung. Khả năng gỡ dính thành công và có thai tự nhiên trở lại sau 2-4 tháng can thiệp tùy thuộc mức độ tổn thương nội mạc tử cung. Người bệnh khi mang thai vẫn đối mặt nguy cơ sảy thai, chuyển dạ sớm, chảy máu bất thường hoặc nhau thai bám bất thường vào thành tử cung.

Một số bệnh lý phổ biến khác tại buồng tử cung như viêm lộ tuyến cổ tử cung, lạc nội mạc tử cung, ung thư cổ tử cung, ung thư thân tử cung, u xơ hay polyp tử cung, tụ dịch vết mổ... cũng gây khó mang thai, giữ thai. Các bệnh lý phụ khoa này thường có dấu hiệu ban đầu mờ nhạt, khó nhận biết. Bác sĩ khuyến cáo phụ nữ nên khám phụ khoa định kỳ 6 tháng một lần để phát hiện và điều trị kịp thời, tránh bệnh diễn tiến nặng. Nếu 6 tháng đến một năm quan hệ đều đặn nhưng không có thai nên đi khám sớm.

Trịnh Mai