Lãng tai ở người già là quá trình lão hóa tự nhiên không thể đảo ngược, thường xuất hiện từ độ tuổi 60. Có khoảng 1/3 người Mỹ trong độ tuổi 65-74 bị mất thính lực và một nửa số người từ 75 tuổi mắc chứng nghe kém. Ở Việt Nam chưa có số liệu thống kê nhưng chứng lãng tai ở người cao tuổi cũng phổ biến, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, khả năng nhận thức, giao tiếp, hành vi, sự an toàn, nhất là nguy cơ dẫn đến sa sút trí tuệ.

BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng - Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, gợi ý kiểm tra chứng lãng tai ở người già bằng cách tự trả lời 10 câu hỏi dưới đây. Nếu có từ ba câu trả lời là "có" trở lên, nhiều khả năng bạn đã mắc chứng lãng tai.

1. Bạn có cảm thấy xấu hổ khi gặp những người mới vì phải cố gắng để nghe họ nói hay không?

2. Bạn có thường xuyên cảm thấy bực bội khi nói chuyện với các thành viên trong gia đình vì bạn khó nghe thấy họ không?

3. Bạn có gặp khó khăn khi nghe hoặc hiểu đồng nghiệp, khách hàng hoặc đối tác hay không?

4. Bạn có thấy khó nghe khi ai đó nói thầm?

5. Bạn có gặp khó khăn mỗi lần đến thăm bạn bè, người thân hoặc hàng xóm vì không nghe rõ?

6. Trong rạp chiếu phim hoặc trong rạp hát bạn có nghe rõ không?

7. Bạn có thường xuyên tranh cãi với các thành viên trong gia đình vì không hiểu nhau do bạn nghe kém hay không?

8. Bạn có gặp khó khăn khi nghe tivi hoặc radio ở mức đủ lớn đối với người khác không?

9. Khả năng giao tiếp xã hội và cuộc sống của bạn có bị ảnh hưởng vì khả năng nghe của bạn không?

10. Khi ở nhà hàng cùng gia đình, bạn bè bạn có gặp khó khăn khi nghe mọi người trò chuyện không?

Cải thiện khả năng nghe cho người già

Theo bác sĩ Trần Thị Thúy Hằng, bệnh lãng tai do cao tuổi không thể chữa khỏi được nhưng có thể can thiệp để cải thiện khả năng nghe cho người bệnh. Hiện nay, các phương pháp điều trị chủ yếu cho người bệnh là sử dụng máy trợ thính. Loại máy này hỗ trợ các bệnh nhân bị lãng tai nhẹ, còn đối với trường hợp lãng tai nặng, phẫu thuật cấy điện cực ốc tai mới có thể đáp ứng.

"Do chứng lãng tai ở người già liên quan đến nhiều đến sự lão hóa cùng lúc từ mạch máu, thần kinh hạch xoắn ốc hướng tâm, tế bào lông trong ốc tai, cho nên điều trị cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa thần kinh và tai mũi họng mới cải thiện bệnh. Đối với các trường hợp lãng tai do tuổi cao, chúng tôi khuyến nghị người bệnh nên đến bệnh viện có chuyên khoa tai mũi họng, thần kinh, ung bướu để được hỗ trợ tốt nhất", bác sĩ Hằng nhấn mạnh.

Để phòng ngừa, bác sĩ Hằng khuyến nghị người lớn tuổi cần tránh xa môi trường tiếng ồn vì đây là tác nhân hàng đầu ảnh hưởng đến thính lực. Lối sống lành mạnh giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch bởi vì sự suy yếu của hệ thống tim mạch cũng gây ra chứng lãng tai. Điều quan trọng tiếp theo là nên kiểm tra thính lực định kỳ. Người từ 60 tuổi được khuyến nghị nên thực hiện sàng lọc suy giảm thính lực ít nhất mỗi năm một lần hoặc khi cảm giác nghe kém tại các phòng khám chuyên khoa Tai mũi họng có phòng đo thính lực.

Bác sĩ có thể kiểm tra khả năng nghe của bạn bằng phương pháp thính lực đồ. Các bước kiểm tra bao gồm đo thính lực đơn âm với đường khí và đường xương; thính lực lời; nhĩ lượng; phản xạ cơ bàn đạp; điện thính giác thân não...

Những trường hợp phức tạp có thể cần áp dụng các thử nghiệm nâng cao, chẳng hạn như MRI để phát hiện tổn thương góc cầu tiểu não cầu ở những bệnh nhân có xét nghiệm thần kinh bất thường hoặc bệnh nhân có chỉ số phân biệt lời kém, nghe kém tiếp nhận bất đối xứng hoặc nghe kém không rõ nguyên nhân.

Bệnh nhân có thể chụp CT nếu nghi ngờ khối u xương hoặc ăn mòn xương; chụp động mạch cộng hưởng nếu có bất thường mạch máu ví dụ nghi ngờ có khối u cuộn cảnh. Các điện thế kích thích thân não (ABR) giúp theo dõi phản ứng của sóng não để kích thích âm thanh ở những người không thể đáp ứng. Điện thế ốc tai đánh giá và theo dõi bệnh nhân bị chóng mặt. Đo âm ốc tai giúp theo dõi sức nghe của bệnh nhân đang sử dụng thuốc gây độc cho tai như gentamicin, cisplatin.

Nguyên Phương