TTƯT.BS.CKII Tạ Phương Dung, Phó giám đốc Trung tâm Tiết niệu - Thận học, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ, chạy thận nhân tạo là phương pháp hỗ trợ lọc máu cho người bệnh suy thận. Bác sĩ sẽ sử dụng máy móc để lọc máu bên ngoài cơ thể của người bệnh. Máu được hút ra từ mạch máu, di chuyển qua hệ thống lọc thận nhân tạo rồi trở lại cơ thể người bệnh.

Quá trình chạy thận có thể xuất hiện một số biến chứng như:

Tụt huyết áp

Nguyên nhân chủ yếu gây tụt huyết áp trong chạy thận nhân tạo là việc giảm thể tích máu do rút dịch mà đáp ứng huyết động bù trừ không đủ. Đa số người bệnh chạy thận khi tụt huyết áp sẽ cảm thấy chóng mặt và choáng váng.

Tuy nhiên, một số trường hợp không có triệu chứng cho đến khi huyết áp giảm xuống mức thấp. Vì thế, người bệnh cần được theo dõi huyết áp đều đặn trong suốt quá trình chạy thận. Bác sĩ có thể đo huyết áp mỗi giờ hay nửa giờ tùy từng trường hợp.

Chuột rút

Theo bác sĩ Phương Dung, đây là biến chứng phổ biến nhất, thường xuất hiện ở giai đoạn đầu của chạy thận nhân tạo. Mặc dù chưa rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này nhưng có một số yếu tố làm tăng nguy cơ bị chuột rút ở người chạy thận như: tụt huyết áp giảm thể tích; tốc độ siêu lọc cao, tăng cân nhiều giữa 2 lần chạy thận; nồng độ natri của dịch lọc thấp... Các yếu tố này có thể làm co mạch, dẫn đến giảm tưới máu cơ, gây rối loạn thư giãn cơ.

Tình trạng chuột rút còn liên quan đến tụt huyết áp. Một số trường hợp dù huyết áp đã phục hồi nhưng chuột rút vẫn kéo dài dai dẳng. Ngoài ra, việc hạ magie, kali, canxi trong máu cũng là nguyên nhân gây ra chuột rút. Nếu chuột rút và hạ huyết áp xảy ra cùng lúc sẽ được xử trí bằng việc truyền dung dịch NaCl 0,9%.

Ngứa

Một số người bệnh có thể cảm thấy ngứa khi chạy thận và có kèm những dấu hiệu dị ứng nhẹ khác. Đây có thể là triệu chứng của dị ứng với màng lọc hoặc thành phần của dây chạy thận ở mức độ nhẹ, trường hợp thường gặp nhất là ngứa mạn tính. Ngoài ra, ngứa còn có thể xảy ra do người bệnh nhiễm viêm gan siêu vi hoặc do thuốc.

Tình trạng ngứa có thể được điều trị bằng antihistamine hoặc châm cứu. Về lâu dài, người bệnh sẽ được chỉ định dùng chất làm ẩm toàn thân và kem bôi trơn da hoặc có thể trị liệu bằng tia cực tím.

Ngứa cũng xuất hiện ở người bệnh có nồng độ canxi cao, tích số canxi & photpho cao hoặc nồng độ hormone parathyroid tăng lên đáng kể. Vì thế, giảm nồng độ các chất này xuống mức giới hạn bình thường có thể giảm bớt triệu chứng ngứa ngáy khó chịu.

Các vấn đề về giấc ngủ

Người bệnh chạy thận nhân tạo thường gặp những rối loạn giấc ngủ như mất ngủ, khó ngủ do hội chứng ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không nghỉ... Bác sĩ Phương Dung khuyến cáo, khi gặp những biến chứng này, người bệnh cần trao đổi ngay với bác sĩ điều trị để có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn ngừa tình trạng suy nhược cơ thể.

Thiếu máu

Không có đủ tế bào hồng cầu trong máu là biến chứng thường gặp của người bệnh chạy thận nhân tạo. Khi bị suy thận, thận sẽ giảm sản xuất hormone erythropoietin, là loại hormone do thận sản xuất, có tác dụng hỗ trợ tạo ra hồng cầu.

Hạn chế trong chế độ ăn uống, kém hấp thụ sắt hoặc việc loại bỏ sắt và các vitamin bằng cách chạy thận nhân tạo, mất máu do chạy thận hoặc lấy mẫu máu định kỳ nhiều lần cũng có khả năng gây thiếu máu ở người bệnh.

Các bệnh xương khớp

Khi thận bị tổn thương sẽ làm giảm hấp thu và chuyển hóa vitamin D thành canxi, dẫn tới loãng xương. Người bệnh suy thận còn có thể gặp phải biến chứng cường cận giáp thứ phát. Lúc này, cơ thể sẽ huy động canxi từ xương vào máu làm trầm trọng các bệnh lý về xương.

Bất thường điện giải

Biến chứng này thường liên quan đến tình trạng hạ/ tăng kali trong máu. Chạy thận nhân tạo không chỉ loại bỏ chất độc và chất lỏng dư thừa ra khỏi cơ thể mà còn loại bỏ nhiều chất điện giải cần thiết giúp cơ thể hoạt động.

Tình trạng này thường không đáng lo ngại nếu người bệnh tuân thủ chế độ ăn uống phù hợp. Tuy nhiên, nếu mắc bệnh đái tháo đường hoặc đang dùng thuốc ức chế men chuyển, ức chế thụ thể angiotensin, thì ngay cả khi tuân thủ chế độ ăn uống phù hợp cũng không đủ để ngăn ngừa tình trạng hạ kali máu.

Quá tải chất lỏng

Tình trạng quá tải chất lỏng xảy ra khi thận không còn đủ khả năng loại bỏ chất lỏng ra khỏi cơ thể. Lúc này, nếu người bệnh uống nhiều nước hơn có thể gây tích chất lỏng, dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng như suy tim, tích tụ dịch, sưng phù phổi.

Hội chứng mất quân bình

Biến chứng này thường xảy ra ở những đối tượng có chỉ số BUN (lượng nitơ có trong ure) cao, người lớn tuổi, đã từng tổn thương não, nhiễm toan chuyển hóa nặng. Người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng như nhức đầu, buồn nôn, huyết áp cao, động kinh, hôn mê, thậm chí tử vong.

Ở những thể biến chứng nặng, bác sĩ sẽ chỉ định ngưng lọc máu, chống động kinh, giữ thông đường thở, thở máy.

Mệt mỏi

Cảm giác mệt mỏi, kiệt sức là biến chứng thường gặp do sự kết hợp của việc mất chức năng thận bình thường, những phản ứng xảy ra khi lọc máu, chế độ ăn kiêng liên quan tới chạy thận, căng thẳng tâm lý của người bệnh. Khi xuất hiện tình trạng này, người bệnh chạy thận nhân tạo cần thăm khám dinh dưỡng để lên kế hoạch ăn uống phù hợp.

Bác sĩ Phương Dung cho biết, những biến chứng của chạy thận nhân tạo có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình điều trị cũng như chất lượng sống của người bệnh. Vì vậy, người bệnh nên lựa chọn những cơ sở y tế uy tín, có trang thiết bị máy móc hiện đại và đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm để kịp thời phát hiện và kiểm soát biến chứng.

Phi Hồng