Tình trạng vô sinh nam được ghi nhận ngày càng gia tăng trên toàn thế giới. Bên cạnh chế độ ăn uống, các chất độc từ môi trường, căng thẳng hay bệnh lý, một trong những yếu tố gây tác động tiêu cực nhưng ít được biết đến là bức xạ điện thoại di động.

Điện thoại di động có mặt ở khắp mọi nơi và đang trở thành vật bất ly thân của nhiều người. Theo công ty thống kê dữ liệu Statista, hiện có hơn 6 tỷ người dùng điện thoại thông minh trên thế giới. Một số nghiên cứu đã tính toán rằng mỗi người dành một khoảng thời gian tổng cộng khoảng 5 năm cuộc đời để sử dụng điện thoại. Ngay cả khi không sử dụng, nhiều người vẫn giữ điện thoại bên cạnh. Đặc biệt, nam giới thường để điện thoại trong túi quần hoặc gắn ở thắt lưng mà không để ý đến những ảnh hưởng của nó với sức khỏe sinh lý của mình.

Điện thoại di động phát ra bức xạ tần số vô tuyến - một loại sóng điện từ mà các nghiên cứu cho thấy có liên quan đến khối u tuyến não, các vấn đề hành vi ở trẻ em và các vấn đề thần kinh. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ rằng sóng điện thoại gây ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, dẫn tới nguy cơ vô sinh ở nam giới.

Các nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Cleveland, Mỹ, từng thu thập các mẫu tinh dịch từ 32 người đàn ông và chia mẫu của mỗi người thành hai phần. Họ đặt một nửa số mẫu tinh dịch cách 2,5 cm so với điện thoại di động tần số 850 MHz ở chế độ nói chuyện trong một giờ. Họ chọn khoảng cách này vì đó là khoảng cách điển hình giữa tinh hoàn và túi quần. Hầu hết các điện thoại di động được sử dụng ở Mỹ thuộc tần số 850-900 MHz.

Nghiên cứu trước đây từ cùng nhóm này từng chỉ ra rằng sóng điện từ vô tuyến phát ra từ điện thoại di động có thể làm suy yếu chất lượng tinh trùng và nghiên cứu mới cho thấy tại sao điều này có thể xảy ra. Theo đó, tinh dịch tiếp xúc với sóng điện từ tần số vô tuyến phát ra từ điện thoại có mức độ các gốc tự do gây tổn hại cao hơn, khả năng vận động tinh trùng và khả năng sống của tinh trùng thấp hơn cũng như tình trạng stress oxy hóa lớn hơn.

Các nhà nghiên cứu kết luận, bức xạ làm suy yếu chất lượng tinh trùng ở khoảng cách 2,5 cm. Tuy nhiên, cần thêm các cuộc thử nghiệm về tác động của điện thoại với tinh trùng ở những khoảng cách xa hơn.

"Khi điện thoại được đặt ở chế độ im lặng hay chờ, sự phát xạ có thể nhỏ hơn so với chế độ trò chuyện nhưng nó vẫn có thể có hại nếu tiếp cận được tinh hoàn", Tiến sĩ Ashok Agarwal, Trưởng phòng Phòng thí nghiệm Nam học và Giám đốc Trung tâm Y học Sinh sản tại Viện Thận Tiết niệu, Bệnh Cleveland, nhấn mạnh.

Năm 2014, một nghiên cứu khác do Đại học Exeter, Anh, thực hiện cũng đưa ra cảnh báo những người đàn ông cất điện thoại di động trong túi quần có thể vô tình đánh mất cơ hội làm cha. Các chuyên gia đã tiến hành đánh giá một cách có hệ thống 10 nghiên cứu, với 1.492 mẫu tinh dịch.

Những người tham gia vào nghiên cứu đều từ các phòng khám và trung tâm nghiên cứu sinh sản. Chất lượng tinh trùng cũng được đo lường theo 3 cách: khả năng vận động (khả năng của tinh trùng di chuyển đúng về phía trứng), khả năng tồn tại (tỷ lệ của tinh trùng còn sống) và nồng độ ( số lượng tinh trùng trên mỗi đơn vị tinh dịch).

Kết quả cho thấy, ở những nhóm không tiếp xúc với sóng điện thoại, 50-85% tinh trùng có chuyển động bình thường. Tỷ lệ này đã giảm trung bình 8% khi tiếp xúc với điện thoại di động và tình trạng tương tự cũng xảy ra với khả năng sống lẫn nồng độ của tinh trùng.

"Với quy mô sử dụng điện thoại di động khổng lồ trên toàn thế giới, vai trò tiềm năng của việc tiếp xúc với môi trường này cần phải được làm rõ. Nghiên cứu này cho thấy rằng việc tiếp xúc với bức xạ điện từ tần số vô tuyến từ việc mang theo điện thoại di động trong túi quần có ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tinh trùng. Điều này có thể đặc biệt quan trọng đối với nam giới đang ở ngưỡng vô sinh và cần nghiên cứu thêm để xác định ý nghĩa lâm sàng với dân số nói chung", Tiến sĩ Mathews, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết.

Một nghiên cứu khoa học được đăng trên tạp chí Tiết niệu Trung Âu năm 2014 còn phát hiện ra rằng bức xạ điện thoại có thể gây tổn hại DNA của tinh trùng. 32 người đàn ông khỏe mạnh với các thông số tinh dịch bình thường đã được lựa chọn để nghiên cứu và kết quả là sự phân mảnh DNA tinh trùng ở nhóm tiếp xúc với điện thoại cao hơn nhóm còn lại.

Nguyên nhân là do bức xạ điện thoại di động có thể đi qua cơ thể, giống các tần số điện từ khác như tia X quang, và bức xạ này có thể gây hại các tế bào và DNA. Do đó, khi để điện thoại trong túi quần, gần với tinh hoàn, bức xạ từ điện thoại cũng có thể phá hoại tế bào tinh trùng.

Tinh trùng rất dễ bị tổn thương trước sự thay đổi của môi trường. DNA trong tinh trùng thường xuyên đột biến và các tế bào sinh sản nhạy cảm này không có khả năng chống lại các tác nhân bên ngoài. Tinh trùng được sản xuất liên tục và cần những điều kiện hoàn hảo để phát triển và tồn tại, nên khi môi trường của chúng bị gián đoạn, DNA của chúng bị hư hại, chất lượng tinh trùng sẽ suy giảm nhanh chóng.

Theo Tiến sĩ, Bác sĩ Từ Thành Trí Dũng, Trưởng khoa Nam học, BVĐK Tâm Anh, các số liệu thống kê cho thấy chất lượng cũng như số lượng tinh trùng nam giới nói chung trên toàn cầu đang ngày càng suy giảm do lối sống, thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh hằng ngày cũng như các yếu tố độc hại từ môi trường. Ngoài thuốc lá, chất gây nghiện, bia rượu..., các loại sóng điện từ cũng là yếu tố cần lưu ý.

"Trong thời đại công nghệ hiện nay, hầu như mọi người sử dụng điện thoại di động suốt ngày đêm, rồi để điện thoại trong túi quần. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những loại sóng điện từ này ảnh hưởng xấu đến chất lượng tinh trùng, làm phân mảnh tinh trùng, stress oxy hóa. Thậm chí nếu để điện thoại trong túi quần và kèm các vật kim loại như đồng hồ, chìa khóa thì chúng càng làm khuếch đại sóng điện từ và gây ảnh hưởng mạnh hơn đến tinh trùng", Tiến sĩ Từ Thành Trí Dũng cho hay.

Do đó, Tiến sĩ Dũng khuyến cáo mọi người nói chung, đặc biệt là nam giới, nên tiết chế thời gian sử dụng điện thoại khi không cần thiết, hạn chế đặt điện thoại trong túi quần cũng như đặt laptop làm việc trên đùi để tránh những tác động tiêu cực từ sóng điện từ. Không sử dụng điện thoại trong 2 tiếng trước khi đi ngủ và tập thói quen đặt các thiết bị điện tử tránh xa giường ngủ.

Anh Ngọc