Thầy thuốc ưu tú - bác sĩ chuyên khoa 2 Tạ Phương Dung, Phó giám đốc Trung tâm Tiết niệu Thận học - BVĐK Tâm Anh TP.HCM, cho biết, cắt natri, kali và phốt pho... là nguyên tắc khi chọn thực phẩm cho người bị suy thận, do khả năng lọc các vi chất trên của người suy thận đã bị suy giảm. Nạp ít natri sẽ giúp hạ huyết áp và làm chậm tiến triển của bệnh thận. Kiểm soát hàm lượng kali, tránh tình trạng yếu cơ, rối loạn nhịp tim, thậm chí là ngưng tim. Kiểm soát photpho giúp tránh tình trạng yếu xương, làm xương dễ gãy...
Natri mà người bệnh cần tránh là thịt muối, thịt xông khói, xúc xích, súp đóng hộp, hoa quả đóng hộp, khoai tây chiên, bánh quy mặn, bánh snack, rau quả ngâm muối, nước tương, các thức ăn dùng liền (ngũ cốc, bánh mì nướng...).
Photpho có trong hầu hết các loại thực phẩm, nhiều nhất trong thức ăn nhanh, thực phẩm đóng gói, phô mai chế biến sẵn, thịt tươi đông lạnh, soda, các thức uống có hương vị, nước tăng lực, thức uống thể thao, bia, rượu.
Kali nhiều trong hoa quả và rau củ, đặc biệt là những loại quả khô, sầu riêng, mơ, nho, cam, chuối, bơ, đậu tương, đậu xanh, khoai tây, cà chua, măng, bí ngô, rau khoai lang, rau muống...
"Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc làm chậm tiến triển bệnh, kéo dài thời gian không phải chạy thận. Do đó, người bệnh nên ăn uống khoa học theo khuyến cáo của bác sĩ", Bác sĩ Phương Dung lưu ý.
Dưới đây là những loại thực phẩm an toàn người bị suy thận nên dùng:
Ớt chuông đỏ: Một quả ớt chuông 74 g chứa 3 mg natri, 156 mg kali và 19 mg photpho. Ớt chuông chứa nguồn dinh dưỡng dồi dào nhưng lại ít kali hơn các loại rau củ khác. Loại quả này giàu vitamin C, chống oxy hóa mạnh mẽ. Một quả ớt chuông 74 g cung cấp cho cơ thể 158% lượng vitamin C cần thiết mỗi ngày. Ngoài ra, loại quả này cũng cung cấp vitamin A, giúp tăng cường hệ miễn dịch cho người bệnh suy thận.
Bắp cải: giàu vitamin và khoáng chất. Đây là nguồn cung cấp vitamin K, vitamin C và vitamin B dồi dào cho cơ thể. Ăn bắp cải thường xuyên còn giúp cơ thể bổ sung chất xơ không hòa tan, giúp hệ thống tiêu hóa khỏe mạnh hơn thông qua việc thúc đẩy chuyển động ruột.
Bắp cải, hành tây, tỏi... đều chứa nhiều dưỡng chất tốt cho người bị suy thận. Ảnh: Shutterstock
Súp lơ: chứa nhiều vitamin C, folate và chất xơ. Ngoài ra, loại rau này chứa lượng indol, glucosinolate và thiocyanat dồi dào. Đây là các hợp chất giúp gan trung hòa những chất độc hại có thể làm hỏng màng tế bào, ADN. Đây là một món ăn chứa lượng kali rất ít, phù hợp cho người bệnh suy thận.
Tỏi: là sự lựa chọn hoàn hảo để thay thế cho muối 3 tép tỏi (9 g) chứa 1,5 mg natri, 36 mg kali và 14 mg photpho. Loại củ này vừa giúp thêm hương vị cho món ăn vừa cung cấp nhiều dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Tỏi rất giàu mangan, vitamin C, vitamin B6 và những hợp chất lưu huỳnh có đặc tính kháng viêm.
Hành tây: phù hợp cho người bệnh suy thận vì chứa rất ít natri. Gia vị này còn thay thế được hương vị của muối.
Táo: không có Natri, 158 mg kali và 10 mg photpho trong một quả, là một trong những loại quả người bệnh suy thận nên bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày. Táo giàu pectin là chất xơ hòa tan hữu ích trong việc thuyên giảm và duy trì mức cholesterol, đường huyết trong phạm vi cho phép. Táo cũng giàu quercetin là hoạt chất giúp bảo vệ tế bào não trước các tổn thương bắt nguồn từ hệ lụy suy thận.
Việt quất: chứa nhiều chất xơ, vitamin, mangan và chất chống oxy hóa. Loại quả này chứa rất ít natri, kali, photpho nên rất phù hợp với người bệnh suy thận. Bạn có thể ăn trực tiếp, sấy khô hoặc làm nước ép.
Việt quất chứa rất ít natri, kali, photpho nên rất phù hợp với người bệnh suy thận. Ảnh: Shutterstock
Ức gà không da: chứa rất ít photpho, kali, natri hơn so với những phần thịt gà khác. Vì thế, người bệnh có thể bổ sung ức gà trong chế độ ăn của mình. Khi mua gà, bạn nên chọn gà tươi, tránh gà chế biến sẵn.
Lòng trắng trứng: lòng đỏ tuy rất bổ dưỡng nhưng cũng chứa lượng photpho dồi dào nên người bệnh suy thận không nên ăn. Ngược lại, lòng trắng chứa nguồn protein an toàn với thận, đặc biệt thích hợp với người chạy thận nhân tạo. Vì trong quá trình chạy thận, người bệnh sẽ có nhu cầu protein cao nhưng lại cần hạn chế photpho.
Dầu ô-liu: là nguồn cung cấp chất béo có lợi và không chứa photpho, lành mạnh với người bệnh thận cần kiểm soát cân nặng. Đa phần chất béo trong loại dầu này là chất béo không bão hòa (axit oleic) có tính kháng viêm, bảo vệ cơ thể khỏi các độc tố do quá trình oxy hóa và viêm gây ra.
Cá chẽm: là thực phẩm chất lượng cao chứa chất béo có lợi omega-3, giúp giảm viêm, giảm nguy cơ suy giảm nhận thức, trầm cảm, lo âu. Loại cá này cũng chứa hàm lượng photpho thấp hơn những loại hải sản khác. Tuy nhiên, người bệnh chỉ nên dùng một phần nhỏ thực phẩm này nhằm giữ mức photpho trong tầm kiểm soát.
Dâu tây: Người bệnh suy thận nên bổ sung dâu tây vào chế độ ăn uống của mình vì loại quả mọng này có Vitamin B9 (folate), C, Mg, chất xơ hòa tan và nhiều chất chống oxy hóa mạnh như anthocyanin và ellagitannin. Anthocyanin có khả năng bảo vệ cấu trúc tế bào cơ thể, ngăn chặn các tổn thương do gốc tự do phát sinh, bao gồm ung thư.
Anh Vũ