Phát biểu trên chương trình Fareed Zakaria GPS của CNN ngày 16/1, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết bối cảnh của căng thẳng hiện nay được thiết lập cách đây nhiều thập kỷ, vào những năm 1990.
"Khi Đức thống nhất và lãnh đạo Liên Xô khi đó là Mikhail Gorbachev chấp nhận điều đó, phía Mỹ đưa ra một lời hứa", Peskov cho biết. "Họ cam kết NATO sẽ không bao giờ mở rộng hạ tầng quân sự hoặc chính trị về phía đông. Không may là điều này không có trong văn bản bảo đảm ràng buộc về pháp lý".
"Tuy nhiên, tình cảnh trái ngược đã diễn ra. Hạ tầng quân sự của NATO ngày càng tiến gần biên giới của Liên bang Nga", Peskov nói và khẳng định những hoạt động gần đây của quân đội Mỹ khiến Nga cảm thấy an ninh quốc gia của mình bị đe dọa.
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov trong cuộc họp báo thường niên của Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 23/12. Ảnh: RIA Novosti.
Peskov chỉ trích NATO là "vũ khí đối đầu, không phải bồ câu hòa bình". Nga yêu cầu đảm bảo rằng Ukraine không trở thành một phần của NATO, động thái Moskva cảm thấy là mối đe dọa nghiêm trọng đến an ninh quốc gia.
"Ban đầu, chúng chỉ là những lời nói, song chúng ta đang chứng kiến cuộc xâm lược dần dần của NATO vào lãnh thổ Ukraine với hạ tầng, cố vấn, nguồn cung vũ khí phòng thủ và tấn công, huấn luyện binh sĩ Ukraine. Điều đó đẩy chúng tôi đến lằn ranh đỏ, khiến chúng tôi không thể chịu đựng được nữa", Peskov cho biết.
Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan tuần trước cho biết nguy cơ Nga tiến đánh Ukraine là rất cao và tình báo Mỹ nhận định nước này đang tạo cớ để tấn công láng giềng.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Jen Psaki ngày 14/1 cáo buộc đặc nhiệm chuyên tác chiến đô thị và chất nổ đã có mặt tại miền đông Ukraine để thực hiện chiến dịch tạo cớ tấn công.
Peskov không đề cập đến thông tin này, song khẳng định không có bất cứ quân nhân Nga nào ở vùng Donbass của Ukraine. "Tôi là phát ngôn viên của Điện Kremlin và tôi có thể khẳng định với các bạn rằng không có lính Nga tại Donbass và trên đất Ukraine", Peskov nói.
Khi được hỏi liệu có khả năng thỏa hiệp để Ukraine gia nhập NATO hay không, Peskov nói "không có thời gian" cho điều này. "Nga chưa bao giờ thiếu ý chí chính trị cho các cuộc đàm phán", Peskov cho biết. "Nhưng nhìn chung về nguyên tắc, chúng ta có thể nói rằng hai bên đang đi trên những con đường hoàn toàn khác nhau. Điều này không tốt và thật đáng lo ngại".
Nga bài binh bố trận quanh Ukraine. Bấm vào hình để xem chi tiết.
Căng thẳng giữa Nga và phương Tây gần đây leo thang sau khi Mỹ, NATO cáo buộc Nga điều khoảng 70.000-100.000 quân tới sát biên giới với Ukraine, bày tỏ lo ngại nước này có thể phát động một cuộc chiến tổng lực. Nga bác bỏ cáo buộc và tuyên bố chúng "vô căn cứ", khẳng định mọi động thái quân sự ở biên giới phía tây hoàn toàn vì mục đích phòng thủ.
Moskva tháng trước đưa ra loạt đề xuất an ninh với phương Tây nhằm tìm cách giảm hiện diện quân sự của NATO xuống mức những năm 1990. Nga cũng yêu cầu NATO đảm bảo không mở rộng liên minh về phía đông hoặc triển khai vũ khí, lực lượng ở các quốc gia thuộc Liên Xô cũ.
Nguyễn Tiến (Theo Hill)