Thạc sĩ, bác sĩ Vũ Thị Thùy Trang - chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết nám da xuất hiện khi sắc tố melanin sản sinh quá mức, dẫn đến hình thành các mảng hoặc đốm sẫm màu. Tình trạng này gặp nhiều ở phụ nữ từ 20-50 tuổi, đặc biệt là khi mang thai và sau sinh. Nám có thể đậm và nhạt dần theo thời gian, thường chuyển nặng vào mùa hè, nhẹ hơn khi trời vào đông.

Kết quả khảo sát của Hiệp hội Da liễu Mỹ (AAD) cho thấy, 90% người bị nám là phụ nữ, chỉ 10% trường hợp gặp ở nam giới. Các đốm nâu thường xuất hiện ở vùng trán, hai bên má, mũi, quanh môi, cổ, cánh tay... và được chia thành ba loại cơ bản gồm: nám nông, nám sâu, nám hỗn hợp.

Cụ thể, nám nông hình thành do các tế bào melanocyte đưa sắc tố melanin vào trong lớp tế bào sừng. Loại nám này có màu nâu nhạt, chân nông, nằm ở thượng bì hoặc lớp da ngoài cùng, thường tập trung thành từng mảng nhỏ chủ yếu ở trán, hai bên gò má, mũi và cằm, có đường viền rõ rệt so với vùng da xung quanh.

Nám sâu có màu nâu nhạt đến đen sẫm, đường viền mờ, xuất hiện theo từng đốm, chấm tròn nhỏ tương tự như vết thâm sau mụn. Chân nám nằm sâu dưới da do tế bào melanocyte đẩy sắc tố melanin từ trung bì vào sâu bên trong. Loại nám này thường gặp ở phụ nữ trên 30 tuổi, người trong thời kỳ tiền mãn kinh.

Phổ biến nhất là nám hỗn hợp, gồm cả nám nông và nám sâu, xuất hiện rải rác chủ yếu ở trán, hai bên gò má, mũi, vùng da quanh mắt. Nám hỗn hợp có chân nằm sâu, màu sắc và kích thước không đồng đều và khó khắc phục nhất.

Nguyên nhân

Theo thạc sĩ, bác sĩ Vũ Thị Thùy Trang, nám có thể hình thành do nguyên nhân nội sinh và ngoại sinh. Trong đó, các nguyên nhân nội sinh như: Di truyền, giới tính, sử dụng thuốc tránh thai, phụ nữ mang thai, lão hóa da hay do ảnh hưởng bởi một số loại thuốc (kháng sinh, chống viêm không steroid (NSAID), lợi tiểu, retinoid, hạ đường huyết, chống co giật, loạn thần)...

Một số nguyên nhân ngoại sinh thường gặp là: Sử dụng mỹ phẩm sai cách, các sản phẩm chăm sóc da gây kích ứng, xà phòng, thói quen tắm nắng, ảnh hưởng bởi ánh sáng từ màn hình LED (tivi, máy tính, điện thoại di động). Ngoài ra, việc áp dụng chế độ chăm sóc không phù hợp trong thời gian dài khiến da giảm sức đề kháng, bị tổn thương, cũng là lý do gây nám.

Chẩn đoán và điều trị

Nám da có thể nhìn thấy bằng mắt thường, tuy nhiên vì vết nám có màu sắc và kích thước đa dạng nên dễ nhầm lẫn với một số bệnh về da khác. Để kiểm tra và xác định tình trạng cũng như loại nám gặp phải, các bác sĩ sẽ dùng đèn Wood (thiết bị khám da phát ra ánh sáng UV sóng dài - còn gọi ánh sáng đen) hoặc máy soi da.

Ngoài ra, bác sĩ có thể thực hiện thêm sinh thiết, bằng cách lấy một mẫu da có kích thước từ 2-5 mm mang đi xét nghiệm mô bệnh học. Da bị nám khi kết quả sinh thiết cho thấy có sự xuất hiện của tế bào hắc sắc tố hình đuôi gai (phân nhánh); elanin trong tế bào sừng nền, trên bề mặt da hay lớp hạ bì. Mức độ nám da được xác định dựa trên thang điểm đánh giá MASI.

Theo bác sĩ Vũ Thị Thùy Trang, tùy vào từng trường hợp, nám có thể tự biến mất, mờ dần, tồn tại vài năm, thậm chí vĩnh viễn. Điều trị nám da cần xem xét, dựa trên từng cơ địa, nguyên nhân để có phương pháp phù hợp.

Trường hợp nám da do nội tiết tố thay đổi, phụ nữ mang thai hoặc uống thuốc tránh thai, tình trạng này có thể giảm khi sinh hoặc ngừng sử dụng thuốc. Nếu nám da do tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng mặt trời, màn hình LED, mỹ phẩm hoặc xà phòng thơm, người bệnh có thể tạm ngưng hoặc hạn chế tiếp xúc với những nguyên nhân trên và tìm đến bác sĩ chuyên khoa da liễu để được kiểm tra, tư vấn.

Bác sĩ Trang cũng đưa ra gợi ý một số cách điều trị nám da như: Dùng thuốc bôi, thuốc uống; thay da hóa học nhằm loại bỏ lớp da sẫm màu; sử dụng laser giúp làm mờ vết nám, đều màu và sáng da. Ngoài ra, có thể dùng phương pháp mesotherapy: bác sĩ sử dụng bơm tiêm với đầu kim nhỏ để đưa các hoạt chất có khả năng ức chế quá trình sản sinh sắc tố xuống các lớp da.

Thu Vân