Năm 2021, khi vừa tốt nghiệp và bắt đầu đi làm, tôi ôm một giấc mơ giản dị: sở hữu một căn hộ nhỏ ở ngoại ô TP HCM cho riêng mình. Lúc đó, tôi nghĩ chỉ cần chăm chỉ làm việc, tiết kiệm đều đặn vài năm là có thể gom đủ tiền đặt cọc một căn hộ tầm trung. Nhưng thực tế phũ phàng hơn tôi tưởng. Khi lên mạng tìm hiểu giá, tôi như "ngã ngửa": một căn hộ 50 m2 ở quận 9 đã có giá tới 1,8 tỷ đồng. Tắt máy, tôi ngồi thẫn thờ tự hỏi: với mức lương 9 triệu đồng/tháng, liệu một Gen Z như tôi còn cơ hội nào để sở hữu một căn nhà không?
Tôi tin rằng không chỉ mình có giấc mơ mua nhà. Nhưng với tình hình giá nhà đất tăng vọt như hiện nay, có mấy bạn trẻ đủ khả năng biến giấc mơ ấy thành hiện thực? Tôi nhớ lần đi ăn tối với một người bạn gần đây, bạn kể rằng bố mẹ khuyên nên mua nhà sớm vì giá nhà chắc chắn sẽ còn tăng nữa. Nhưng với mức lương chỉ hơn 10 triệu đồng một tháng, bạn tôi chỉ biết thở dài ngao ngán.
Theo thống kê, tính đến cuối năm 2024, giá trung bình của một căn chung cư sơ cấp tại TP HCM tăng 24% so với năm 2023. Tại Hà Nội, con số này cũng không kém cạnh, tăng 36% so với cùng kỳ. Trong khi đó, một báo cáo từ Tổng cục Thống kê (GSO) năm 2024 cho thấy thu nhập bình quân của người lao động ở khu vực thành thị chỉ ở mức khoảng 9,3 triệu đồng một tháng. Thử tưởng tượng, nếu mỗi tháng tiết kiệm được 5 triệu đồng – một con số gần như không tưởng với chi phí sinh hoạt hiện tại ở TP.HCM – tôi sẽ phải mất 30 năm mới mua nổi căn hộ 1,8 tỷ, chưa kể lãi vay ngân hàng hay việc giá nhà tiếp tục tăng nữa.
>> Tôi mua vàng, đầu tư chứng khoán vì nhà 'ngáo giá'
Tuy nhiên, giá nhà tăng cao không phải là vấn đề duy nhất. Việc thu nhập của người trẻ không theo kịp mức chi phí sống còn là một trở ngại lớn hơn. Trước đây, tôi từng nghĩ chỉ cần làm thêm giờ, nhận thêm một hoặc hai công việc nữa, chịu khó một chút thì cũng sẽ tích lũy được một khoản dư để mua nhà. Nhưng thực tế lại không như thế. Sau mỗi tháng, trừ tiền thuê trọ 3 triệu, tiền ăn uống 3 triệu, đi lại và các chi phí lặt vặt khoảng 2 triệu nữa, mức lương 9 triệu của tôi coi như "bốc hơi".
Cô bạn thân của tôi làm kế toán ở Hà Nội, lương 14 triệu đồng một tháng. Lúc mới ra trường, bạn từng hào hứng khoe rằng tháng đầu đi làm đã tiết kiệm được tận 5 triệu đồng. Nhưng chỉ sang tháng thứ hai, tiền nhà, tiền điện nước đều tăng, rồi thêm vài buổi gặp gỡ bạn bè, số dư tài khoản của bạn lại về con số 0.
Theo báo cáo của GSO, trong 9 tháng đầu năm 2024, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân tại Việt Nam tăng 3,88% so với cùng kỳ năm 2023, phản ánh rõ chi phí sinh hoạt ngày càng leo thang. Trong khi đó, thu nhập bình quân của lao động khu vực thành thị năm 2023 đạt 7,1 triệu đồng một tháng, chỉ tăng 6,9% so với năm 2022.
Ví dụ, nếu hai vợ chồng trẻ cùng kiếm được mỗi người 9 triệu đồng một tháng, tức mức thu nhập trung bình hợp lý của lao động trẻ ở khu vực thành thị năm 2023, thì tổng thu nhập gia đình sẽ là 18 triệu đồng. Tuy nhiên, để thuê một căn nhà hai đến ba phòng ngủ ở TP HCM, giá thuê trung bình đã dao động từ 10-12 triệu đồng. Sau khi trả tiền thuê nhà, gia đình chỉ còn lại khoảng 6-8 triệu đồng để chi trả cho các khoản sinh hoạt khác, gần như không còn dư để tiết kiệm.
Điều này cho thấy áp lực tài chính từ chi phí nhà ở đang đè nặng lên vai những người trẻ tuổi, nhất là khi mức tăng thu nhập không thể theo kịp tốc độ vật giá leo thang. Nếu không có các chính sách hỗ trợ phù hợp, giấc mơ sở hữu nhà ở của nhiều người trẻ sẽ ngày càng trở nên xa vời.
Không chỉ lạm phát, áp lực xã hội cũng góp phần đẩy cao chi phí sống: thuê nhà gần trung tâm để tiện đi làm, chi tiêu để duy trì các mối quan hệ xã hội, hay đơn giản là khó lòng sống tiết kiệm trong bối cảnh vật giá liên tục leo thang. Kết quả là, giấc mơ mua nhà không chỉ khó khăn vì giá nhà đắt đỏ, mà còn vì những chi phí sinh hoạt hàng ngày đang bào mòn túi tiền của những người trẻ như tôi.
Việc thiếu các chính sách hỗ trợ tài chính cũng là một vấn đề lớn. Theo Ngân hàng Nhà nước, lãi suất vay mua nhà trung bình hiện nay dao động từ 10-11%/năm. Nếu vay một tỷ đồng trong 20 năm với lãi suất 11%, mỗi tháng, tôi sẽ phải trả gần 11 triệu đồng – thậm chí còn cao hơn cả mức lương hiện tại.
Một báo cáo của CBRE Việt Nam năm 2024 cho thấy, 68% dự án bất động sản mới tại Hà Nội và TP HCM trong năm qua chủ yếu nhắm đến nhóm thu nhập cao, trên 30 triệu đồng một tháng, trong khi phần lớn Gen Z như tôi chỉ kiếm được chưa đến một nửa con số đó. Có thể nói, các chính sách hiện tại chưa thực sự hỗ trợ để người trẻ có thể mua được nhà ở mức giá phù hợp, như giảm lãi suất vay hay tăng số lượng nhà ở giá rẻ.
Nhìn lại, có ba rào cản lớn đang chặn đường Gen Z thực hiện giấc mơ mua nhà: giá nhà đất không ngừng leo thang, chi phí sinh hoạt ngày càng cao, và sự thiếu hụt trong các chính sách hỗ trợ. Tôi hiểu rằng, mỗi người đều phải tự nỗ lực thay vì trông chờ vào sự giúp đỡ từ người khác. Nhưng đôi lúc, tôi tự hỏi: liệu những người trẻ như chúng tôi có đang bị bỏ lại quá xa trong giấc mơ chính đáng là sở hữu một căn nhà không?
Dẫu vậy, tôi vẫn tin rằng sẽ có cách để tháo gỡ. Từ 26/2, nhiều ngân hàng đã tung ra các gói vay ưu đãi dành cho người dưới 35 tuổi, với lãi suất chỉ từ 3,99% một năm, mang đến một tia hy vọng mới. Nếu chính phủ tiếp tục ban hành thêm các chính sách thiết thực hơn, cùng với việc người trẻ không ngừng cố gắng tăng thu nhập, thì tôi tin dù khó khăn, giấc mơ mua nhà vẫn có thể trở thành hiện thực.
- Nhà Sài Gòn trong hẻm ba xuyệt nhưng 'hét giá' 6 tỷ đồng
- Nghịch lý người có thu nhập phải đóng thuế nhưng được mua nhà ở xã hội
- Vợ muốn mua chung cư 1,5 tỷ, tôi thích làm con nợ để có nhà mặt đất
- Chung cư 2,5 tỷ tăng giá lên hơn 6 tỷ sau 5 năm
- Nhà 10 tỷ ế ẩm nhưng quyết không bán lỗ 5 tỷ
- 'Mang một tỷ đồng đi mua đất để bảo toàn tài sản'