Sách giáo khoa được chỉnh sửa, nhưng những vấn đề bất cập và sự khó khăn của giáo dục vẫn còn. Ngành giáo dục lâu nay đang phải gồng mình trong cơn lũ dữ mà không biết kêu với ai?
Một thời, có khi thầy còn được xếp trên cả cha mẹ. Ngày nay, thầy cô chẳng khác nào những nhân viên dạy chữ, truyền thụ kiến thức. Ngày xưa, trống trường điểm, cổng trường đóng, sẽ chỉ có giáo viên, học sinh và bảng đen. Ngày nay, chen giữa mối quan hệ giáo viên - học sinh là dư luận, mạng internet, camera, phụ huynh...
Học sinh bây giờ có nhiều mối quan tâm, phân tâm, có nhiều kênh học hỏi, bắt chước, cập nhật. Vì thế, trường học và giáo viên ngày càng có ít quyền, nhiều trách nhiệm hơn, trong khi đời sống vật chất của nhiều người còn khó khăn.
Kiến thức, thông tin ngày càng chuyên sâu, đa dạng, phát triển và thay đổi gấp hàng chục lần, vượt ngoài khả năng xử lý của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, xét cho cùng, kiến thức nền tảng của nhân loại vẫn ổn định, không thay đổi nhiều. Do vậy, có nhất thiết phải chối bỏ hoàn toàn những cái cũ thay vì chỉ phát triển, bổ sung thêm trên cái nên có sẵn?
Ngày xưa, kinh tế chỉ đến rào cổng, căn-tin trường. Ngày nay, giáo dục là phí tổn, ngành kinh doanh sách, trường công, trường tư, trường chuyên, lò luyện, ngoại khoá, học thêm... Học sinh bây giờ trở thành những đối tượng tiêu dùng, khách hàng mục tiêu. Vị thế của giáo dục, tư cách của người giáo viên đã khác xưa rất nhiều. Mục đích và yêu cầu đối với ngành giáo dục cũng có nhiều đổi thay. Suy nghĩ cũ, cách dạy cũ không còn phù hợp, nên đổi mới, cải cách là tất yếu.
>> 'Trẻ lớp 1 chỉ cần học văn hóa một học kỳ'
Thực ra, cơ cấu Bộ Giáo dục & Đào tạo hiện nay là phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy quản lý. Đại học ngày nay cũng có nhiều ngành, nghề đào tạo thuần tuý phục vụ ứng dụng. Nếu xem đại học là khách hàng, là chủ quản lý cũng có thể được. Vấn đề là đại học "mua" học sinh tốt nghiệp phổ thông dựa trên chất lượng thực tế hàng năm chư chưa đưa ra chỉ đạo hiệu quả và tiêu chuẩn chất lượng nhất quán. Chúng ta có thông tin về tỷ lệ đỗ tốt nghiệp THPT, đỗ đại học, nhưng lại không có thông tin cụ thể về tỷ lệ sinh viên ra trường tìm được việc làm, học sau đại học, hay làm nghiên cứu... Do đó, đầu ra của đại học lại càng không có khách hàng mục tiêu, cứ như sản xuất hoặc thải loại ra hàng loạt sinh viên.
Xã hội có nhiều thay đổi cả tốt và xấu. Giáo dục lại như chiếc khẩu trang bảo vệ, bồi dưỡng thế hệ trẻ tương lai, đang phải đi trên con đường gập ghềnh, chông gai. Gia đình Việt chi trung bình 8-30% thu nhập cho giáo dục, nhưng tỷ lệ chi thực cho giáo dục chính thống là bao nhiêu?
Giáo dục, trường học và giáo viên phải được giữ lại quyền, nội quy, tôn ty, được tôn trọng. Môi trường học đường cần được cởi mở, hòa đồng, trong sáng. Giáo viên phải sống tốt, sống khỏe được để có thể chuyên tâm "trồng người". Đó mới là điều mà tất cả mong đợi.
>> Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.
