Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) xảy ra khi vi khuẩn có hại xâm nhập vào đường tiết niệu. Ai cũng có thể bị UTI vào thời điểm nào đó trong đời. Triệu chứng bệnh thường là tiểu khó, tiểu nhiều lần, tiểu gấp, tiểu buốt và nóng rát, tiểu máu, nước tiểu màu đục nặng mùi, đau tức bụng dưới. Trường hợp xuất hiện thêm các triệu chứng sốt cao, ớn lạnh, đau hông lưng, buồn nôn, nôn, nhiễm trùng có thể ảnh hưởng tới thận, nguy cơ xâm nhiễm vào máu, gây sốc nhiễm khuẩn, tử vong nếu không kịp thời điều trị.

Các biện pháp hướng tới quan hệ tình dục an toàn và giữ vệ sinh bộ phận sinh dục giúp ngăn ngừa UTI.

Vệ sinh bộ phận sinh dục trước và sau khi quan hệ tình dục bằng nước ấm và xà phòng dịu nhẹ. Tránh dùng chất tẩy rửa mạnh hoặc có mùi thơm vì chúng có thể gây viêm niệu đạo (ống dẫn nước tiểu ra khỏi cơ thể).

Đi tiểu ngay sau khi quan hệ giúp loại bỏ vi khuẩn, vi trùng khỏi đường tiết niệu.

Không nhịn tiểu vì khiến vi khuẩn tích tụ trong bàng quang gây nhiễm trùng. Hãy đi vệ sinh ngay khi có nhu cầu và làm rỗng bàng quang hoàn toàn.

Vệ sinh hậu môn hằng ngày giúp ngăn ngừa vi khuẩn lây lan từ chất thải còn sót lại, thường bị mắc kẹt trong các nếp gấp da.

Uống nhiều nước mỗi ngày tạo điều kiện đào thải vi khuẩn, vi trùng qua nước tiểu.

Ở phụ nữ, nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu cao hơn nam giới, một phần là do niệu đạo ngắn hơn và vi khuẩn tự nhiên có trong âm đạo. Những yếu tố này khiến chúng dễ dàng di chuyển từ bên ngoài cơ thể vào bàng quang.

Vi khuẩn Lactobacillus có lợi trong hệ vi khuẩn âm đạo giúp duy trì độ axit lý tưởng (pH từ 3.8 đến 4.5) để ngăn chặn vi khuẩn có hại. Phá vỡ sự cân bằng này có thể thúc đẩy nhiễm trùng và làm tăng khả năng mắc UTI. Một số cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa UTI ở nữ giới bao gồm:

Tránh thụt rửa làm loại bỏ hệ vi khuẩn âm đạo và tạo ra môi trường lý tưởng để vi khuẩn có hại phát triển.

Tắm vòi sen thay vì tắm bồn mỗi ngày một lần. Tắm bồn có thể làm thay đổi độ pH âm đạo, đưa cặn xà phòng và các hóa chất khác vào âm đạo. Khi dùng khăn lau, hãy lau vùng sinh dục trước và hậu môn sau.

Tránh dùng xà phòng có mùi mạnh. Hương thơm được sử dụng trong một số loại xà phòng và các sản phẩm tắm và vệ sinh khác có thể gây ra phản ứng dị ứng ở âm đạo. Ngay cả phản ứng nhẹ cũng có thể dẫn đến sự phát triển của vi khuẩn nếu vùng da bị phát ban ẩm ướt hoặc cọ xát. Vi khuẩn từ đó có thể di chuyển vào đường tiết niệu, dẫn đến UTI.

Lau từ trước ra sau khi đi vệ sinh để ngăn ngừa vi khuẩn từ hậu môn xâm nhập vào âm đạo.

Sử dụng bao cao su dù đang trong mối quan hệ một vợ một chồng. Bao cao su có thể ngăn ngừa vi khuẩn lây truyền trong quá trình giao hợp. Tránh dùng bao cao su không bôi trơn vì có khả năng gây căng thẳng cho các mô âm đạo và chất bôi trơn diệt tinh trùng (như nonoxynol-9) có thể gây viêm âm đạo.

Bao cao su và chất bôi trơn có mùi vị cũng không được khuyến khích bởi thường được tẩm đường thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn, còn chất tạo mùi vị có thể gây kích ứng.

Tránh sử dụng màng ngăn tránh thai nếu nhiễm trùng đường tiết niệu. Màng ngăn có thể thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn như E. coli. Cân nhắc chuyển sang các hình thức tránh thai thay thế như thuốc viên hoặc bao cao su.

Mặc đồ lót thoáng khí. Vải tổng hợp giữ ẩm và tạo ra môi trường lý tưởng cho nhiễm trùng phát triển. Nếu dễ bị nhiễm trùng đường tiết niệu, phụ nữ nên mặc đồ lót bằng cotton rộng rãi, cho phép không khí lưu thông trong âm đạo. Vào ban đêm, có thể quần đùi rộng rãi.

Bổ sung lợi khuẩn từ các loại thực phẩm như sữa chua và thực phẩm chức năng giúp duy trì hệ vi khuẩn đường tiêu hóa khỏe mạnh, thúc đẩy hệ vi khuẩn có lợi trong âm đạo.

Ở nam giới, nhiễm trùng đường tiết niệu ít xuất phát từ quan hệ tình dục mà chủ yếu liên quan đến tuổi tác và những thay đổi về thể chất khiến bàng quang không thể làm rỗng hoàn toàn như phì đại tuyến tiền liệt. Các vấn đề về tuyến tiền liệt gây bí tiểu là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của nhiễm trùng đường tiết niệu ở nam giới lớn tuổi.

Ngoài thực hiện các biện pháp phòng ngừa chung, nam giới có thể giảm nguy cơ mắc UTI bằng những cách sau:

Giữ vệ sinh phần dưới bao quy đầu nếu chưa cắt bao quy đầu. Mô bên dưới bao quy đầu có thể là nơi sinh sôi của vi khuẩn nếu không được vệ sinh tốt hàng ngày, dẫn đến viêm niệu đạo và tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Giữ bộ phận sinh dục khô ráo. Mặc quần lót cotton và thay hàng ngày hoặc thường xuyên hơn nếu ra mồ hôi.

Dùng thuốc điều trị tuyến tiền liệt theo chỉ định của bác sĩ, giúp cải thiện lưu lượng nước tiểu và giảm nguy cơ nhiễm trùng. Đảm bảo thận hoạt động khỏe mạnh bằng cách uống nhiều nước.

Anh Ngọc (Theo Verywell Health)