Theo Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Tân Cương (Trung tâm Tiết niệu Thận học Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh), ở người trưởng thành, tuyến tiền liệt có kích thước khoảng 10-20gr, là một phần của hệ sinh sản của nam giới. Tuyến này nằm ngay dưới bàng quang, bao quanh một đoạn ống dẫn tiểu (niệu đạo). Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt không phải do nhiễm trùng hoặc ung thư, thường gặp ở đàn ông lớn tuổi. Nhiều trường hợp, tuyến tiền liệt to chèn ép niệu đạo và nhô vào trong bàng quang, gây tắc nghẽn, khiến dòng nước tiểu ra chậm và yếu.

Tăng sinh tuyến tiền liệt lành tính tiến triển chậm, tuy không phải là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe, nhưng các rối loạn tiểu tiện do bệnh gây ra ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người bệnh như rối loạn giấc ngủ, giảm khả năng tình dục, ức chế tâm lý, giảm năng suất công việc, gây hoang mang lo lắng. Bên cạnh đó, tình trạng bệnh kéo dài nếu không được điều trị và theo dõi thường xuyên có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm sau đây:

Bí tiểu

Phì đại tuyến tiền liệt là nguyên nhân thường gặp nhất gây bí tiểu ở nam giới lớn tuổi. Bí tiểu cấp là hiện tượng thường xảy ra đột ngột sau khi người bệnh uống nhiều bia rượu, nhịn tiểu lâu, hoặc có sử dụng các thuốc gây ức chế cơ bàng quang. Bệnh nhân tiểu khó, trong khi đó bàng quang căng đầy, cảm giác rất tức bụng và đôi khi xuất hiện cơn co thắt.

Bí tiểu mạn tính là tình trạng tiểu khó và tiểu không hết trải qua thời gian dài, nước tiểu tồn đọng trong bàng quang ngày một tăng. Đến lúc nào đó hình thành khối cầu bàng quang lớn dần. Bệnh nhân dần dần thích nghi với tình trạng bất thường này.

Bí tiểu là tình trạng cấp cứu cần phải đặt thông tiểu sớm để giảm áp lực trong bàng quang.

Nhiễm khuẩn đường tiết niệu

Phì đại tuyến tiền liệt gây tắc nghẽn, ứ đọng nước tiểu trong bàng quang, tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến nhiễm khuẩn đường tiết niệu sinh dục như viêm bàng quang, viêm tuyến tiền liệt, viêm tinh hoàn - mào tinh hoàn. Nước tiểu nhiễm khuẩn có thể ngược dòng lên thận gây viêm thận bể thận, nhiễm khuẩn máu sẽ nguy hiểm đến tính mạng.

Sỏi bàng quang

Đâylà biến chứng thường gặp ở người phì đại tuyến tiền liệt. Sỏi bàng quang hình thành do sự tích tụ nước tiểu lâu ngày.

Tiểu máu

Tiểu máu có thể do nhiều nguyên nhân như viêm bàng quang, vỡ các mạch máu tăng sinh ở bề mặt tuyến tiền liệt, hoặc xuất huyết niêm mạc bàng quang sau khi đặt thông tiểu ở người bệnh phì đại tuyến tiền liệt bị bí tiểu mạn tính.

Tổn thương bàng quang

Trong giai đoạn đầu phì đại tuyến tiền liệt, cơ bàng quang hoạt động tích cực để chống lại tắc nghẽn. Điều này khiến cho cơ bàng quang dày lên, hình thành cột và hõm trong bàng quang. Nếu không được điều trị, cơ bàng quang hoạt động quá mức trong một thời gian dài, có thể gây tổn thương, suy yếu cơ bàng quang.

Tổn thương thận

Nước tiểu tích tụ lâu ngày, áp lực trong bàng quang tăng sẽ gây viêm thận ngược dòng, có nguy cơ suy giảm chức năng của thận.

Những biến chứng trên có thể xảy ra nếu tình trạng phì đại tuyến tiền liệt kéo dài. Một số biến chứng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Do vậy, bác sĩ Tân Cương lưu ý khi có biểu hiện, người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám để theo dõi hoặc điều trị. Trường hợp bệnh nhẹ chỉ cần điều chỉnh lối sống theo hướng tích cực. Cụ thể như không nhịn tiểu lâu; tránh sử dụng rượu bia, chất kích hoạt (đặc biệt là vào buổi tối); giữ tinh thần thoải mái vì căng thẳng sẽ đi tiểu nhiều hơn; duy trì chế độ tập luyện, giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện mức độ tầm trọng của bệnh; giữ ấm cơ thể vì bệnh có thể trở nặng nếu nhiễm lạnh...

Trường hợp có rối loạn đi tiểu nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, không thể điều chỉnh bằng phương pháp tự nhiên, có thể sử dụng các loại thuốc sau theo chỉ định của bác sĩ. Nếu không hiệu quả, bác sĩ sẽ cân nhắc điều trị ngoại khoa như hủy mô tuyến tiền liệt với laser, sóng cao tần, nhiệt... hoặc phẫu thuật nội soi.

Đến nay, nguyên nhân gây bệnh tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt vẫn chưa rõ ràng. Tuy vậy, các biện pháp sau có thể giúp phòng bệnh: khám và theo dõi định kỳ phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới từ 50 tuổi, thực hiện chế độ ăn uống và tập luyện khoa học, giữ tinh thần thoải mái, duy trì chế độ tập luyện phù hợp.

Quyên Phan