5 ngày trước, anh An (ngụ Bình Dương) gặp bạn bè lâu ngày, được mời "rượu đặc sản" (người địa phương tự nấu), sau khi uống ba ly, thấy lâng lâng nên về nhà nghỉ. Chiều cùng ngày, anh nôn ói, mệt mỏi, sáng hôm sau đau nửa đầu, khó thở, mắt nhìn mờ như có mây che, đôi lúc nhìn trắng như tuyết. Đến ngày thứ ba, biết tin hai người bạn cũng có triệu chứng tương tự, anh được đưa đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM khám.

Ngày 22/9, BS.CKI Đinh Tuấn Vinh, khoa Hồi sức Cấp cứu (ICU), cho biết anh An nhập viện với triệu chứng điển hình của ngộ độc methanol, lập tức được truyền dịch để giảm tình trạng mất nước và thở oxy. Kết quả xét nghiệm máu và nước tiểu xác định bệnh nhân nhiễm toan chuyển hóa (tích tụ axit hoặc mất kiềm) với chỉ số pH động mạch giảm còn 7,29 (chỉ số bình thường 7,35-7,45).

Bác sĩ nhanh chóng lọc máu ngắt quãng cho bệnh nhân để đào thải độc chất và uống thuốc giải độc đặc hiệu là ethanol nồng độ 20% qua ống sonde dạ dày.

Theo bác sĩ Vinh, phương pháp lọc máu được chỉ định cho trường hợp nhiễm độc methanol có nồng độ methanol máu trên 50 mg/dL hoặc khoảng trống áp lực thẩm thấu máu trên 10mOsm/kg hoặc nhiễm toan chuyển hóa rõ, rối loạn thị giác... Tuy nhiên, nếu tiếp tục chờ kết quả xét nghiệm nồng độ methanol sẽ kéo dài thời gian chất độc methanol ngấm vào cơ thể người bệnh. Bác sĩ Vinh chỉ định sử dụng phương pháp lọc máu ngắt quãng giúp tránh biến chứng nguy hiểm như tổn thương thần kinh thị giác gây mù lòa, suy đa tạng, tử vong.

Sau khi lọc máu ngắt quãng 4 tiếng một lần, theo dõi 12 tiếng rồi lọc máu lần hai, bệnh nhân hết nhìn mờ, tình trạng toan máu cải thiện. Sau hai ngày, sức khỏe người bệnh ổn định, các chỉ số xét nghiệm về ngưỡng an toàn, chức năng gan thận bình thường.

Một người bạn của anh An cũng đến bệnh viện Tâm Anh điều trị, tình trạng ổn định và được xuất viện sớm hơn. Người còn lại đang điều trị tại một bệnh viện gần nhà.

Bác sĩ Vinh cho biết methanol là loại cồn công nghiệp, được sử dụng nhiều mục đích khác nhau như làm dung môi, sơn, dung dịch tẩy rửa, chất chống đông lạnh... Vì có độc tính cao với cơ thể, nó chỉ được sử dụng một lượng nhỏ trong dung dịch công nghiệp, không được dùng làm rượu, chế biến thực phẩm.

Methanol rất giống với rượu ethanol thông thường, vị có thể ngọt hơn. Nếu uống phải methanol, người bệnh bị ngộ độc nhanh chóng trong 30-60 phút. Chất này được hấp thu nhanh qua đường tiêu hóa, phần lớn được chuyển hóa qua gan thành axit formic gây nhiễm toan chuyển hóa, tổn thương các cơ quan tạng, thần kinh, thị giác, đe dọa tính mạng. Uống 10 ml methanol gây mù lòa và chỉ 30 ml nguyên chất có thể tử vong.

Khi mới uống vào, cơ thể có cảm giác giống với say rượu. Methanol vào cơ thể, các triệu chứng ngộ độc rõ hơn bao gồm nôn ói, đau đầu, chóng mặt, bồn chồn, đau lưng, đau thân mình, cứng cơ, vã mồ hôi, ngủ lịm, mắt mờ, thở yếu, ảo giác, hôn mê, co giật. Các biểu hiện trên lâm sàng như giãn mạch, tụt huyết áp, suy tim, thay đổi chức năng gan, suy thận cấp...

Bác sĩ khuyến cáo nên chọn rượu có nguồn gốc rõ ràng và được cấp phép bởi Cục An toàn thực phẩm. Người uống rượu nếu có triệu chứng nghi ngờ ngộ độc nên đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và điều trị.

Đinh Tiên

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi