Khi trao danh hiệu cho Taylor Swift hôm 5/12, tạp chí Time ví sức ảnh hưởng của cô như phản ứng hạt nhân: "Cô ấy kết hợp hoàn hảo yếu tố nghệ thuật và thương mại, tạo ra nguồn năng lượng mang tính lịch sử".
Taylor Swift chụp hình dịp chiến thắng "Nhân vật của năm". Ảnh: Time
Trong 20 năm sự nghiệp, Taylor Swift trải qua nhiều thăng trầm song tư duy thông minh và ý chí phấn đấu giúp cô trở thành ngôi sao hàng đầu. Gia nhập làng nhạc năm 2003, cô theo đuổi dòng nhạc đồng quê. Taylor hâm mộ Shania Twain bởi những bài hát của thần tượng khiến cô "muốn chạy nhảy quanh khu phố và mơ mộng về mọi thứ".
Năm 2006, cô được mời diễn mở màn show của sao nhạc đồng quê Kenny Chesney. Vài tuần trôi qua, khi đang háo hức mong chờ, cô bắt gặp mẹ khóc trước cửa nhà. Bà nói Taylor không thể tham gia vì công ty bia đã tài trợ tour, cô còn quá nhỏ tuổi để góp mặt. "Tôi đã suy sụp", ca sĩ nói với Time. Vài tháng sau, tại tiệc sinh nhật 18 tuổi, nhà tài trợ của Chesney đưa cô một lá thư kèm tờ séc nhằm bù đắp cho Taylor.
Taylor Swift tại CMA Awards năm 2006. Ảnh: Wire Image
Sau khi nhận được khoản tiền lớn nhất từng có, cô chuyển đến Nashville, Tennessee và ký hợp đồng với Big Machine Records. Khả năng sáng tác xuất chúng của Taylor bộc lộ từ đĩa đơn đầu tiên Tim McGraw: "Đêm đó, anh ấy nói đôi mắt xanh của tôi khiến những vì sao ở Georgia phải e ngại". Cô trở thành nghệ sĩ tự sáng tác trẻ tuổi nhất có bài hát đạt quán quân bảng xếp hạng nhạc đồng quê Mỹ. Năm 2008, album thứ hai Fearless giành bốn giải Grammy và là album bán chạy nhất năm 2009 tại Mỹ.
Kể từ đó, cô tạo ra nhiều hit hơn tỷ lượt xem trên YouTube như Love Story, You Belong With Me. Truyền thông nói tác phẩm của cô tựa bài thơ tình, Taylor được mệnh danh công chúa nhạc đồng quê. Cô gái có mái tóc vàng bồng bềnh, ôm đàn guitar hát trở thành nàng thơ của giới trẻ.
MV "You Belong With Me". Video: YouTube Taylor Swift
Khi đang trên đà phát triển, sự nghiệp Taylor chững lại vì scandal với Kanye West. Tại MTV Video Music Awards 2009, trong lúc cô nhận giải Video hay nhất của nghệ sĩ nữ, rapper giật micro, nói chiến thắng nên thuộc về Beyonce. Theo Billboard, cô gái 20 tuổi khi ấy rơi nước mắt trong cánh gà.
"Tôi nhận ra mọi hãng thu âm cố gắng thay thế tôi. Tuy nhiên, tôi quyết tâm tự lột xác bằng con người mới", Taylor cho biết. Sau bê bối, cô sáng tác và dùng âm nhạc để truyền tải nội tâm. Album Red (2012) đại diện cho sức mạnh và sự phản kháng của ca sĩ. Bài hát New Romantics nhắc đến những khó khăn cô trải qua: "Vì anh, em có thể xây lâu đài từ tất cả viên gạch họ ném vào em". Ca sĩ chuyển sang thể loại pop và thành công với album 1989 (2014) - thắng ba giải Grammy.
Vài năm sau, ca sĩ lại vướng bê bối với Kanye. Anh nhắc đến cô trong ca khúc Famous (2016): "Tôi cảm thấy mình và Taylor có thể quan hệ tình dục. Tại sao ư? Vì tôi khiến con khốn đó nổi tiếng". Rapper nói Taylor đã đồng ý với lời bài hát song cô phủ nhận. Kim Kardashian - vợ Kanye lúc đó - tung video cuộc trò chuyện giữa hai nghệ sĩ, dường như chứng minh Taylor chấp thuận câu hát. Truyền thông và khán giả nói Taylor là con rắn, ám chỉ tính cách nham hiểm.
"Sự nghiệp của tôi đã bị tước đoạt. Chưa bao giờ tôi suy sụp tinh thần như vậy. Tôi chuyển đến một quốc gia khác, không rời căn nhà thuê trong một năm, sợ phải nói chuyện điện thoại. Tôi xa lánh hầu hết mọi người vì không còn tin tưởng ai", cô nói trên Time. Ca sĩ cho biết đoạn ghi âm đã bị chỉnh sửa và dàn dựng, biến cô thành kẻ dối trá.
MV "Look What You Made Me Do". Video: YouTube Taylor Swift
Một năm sau sự việc, Taylor trở lại, "lột xác" trong MV Look What You Made Me Do. Nhiều tờ báo phân tích bài hát là lời cô đáp trả dư luận và kẻ thù. Trong video, câu nói "Taylor cũ đã chết rồi" kết hợp hình ảnh cô ngoi lên từ một nấm mồ, rắn xuất hiện xuyên suốt nhằm thể hiện con người mới của ca sĩ. Trong một phân đoạn, cô đứng trên đỉnh cao và đạp "Taylor Swift cũ" - hình ảnh trong MV Shake It Off, You Belong with Me - xuống vực.
Cùng năm, ca sĩ kết thúc hợp đồng và tranh chấp bản quyền âm nhạc với Big Machine Records. Cô mất hầu hết bản quyền sáu album đầu, bị bán 140 triệu USD cho Ithaca Holdings. Taylor từng kêu gọi người hâm mộ chống lại thỏa thuận trên nhưng bất lực. Dù album Reputation (2017) liên tục đứng đầu các bảng xếp hạng, cô vẫn thấy buồn và mông lung. Khi đó, cô nghĩ rằng hình ảnh tiêu cực sẽ gắn với mình suốt đời.
Đối mặt thách thức và áp lực, ca sĩ dần vượt qua và không ngừng phát triển. Năm 2018, cô ký hợp đồng với Republic Records, có nhiều quyền kiểm soát hơn cũng như được tự do sáng tạo, từng bước lấy lại vị thế. Từ năm 2021, cô tái thu âm các ca khúc với phiên bản Taylor's Version khiến chúng hot trở lại.
Taylor rút lui khỏi sân khấu 5 năm để tập trung tạo ra sản phẩm chất lượng, thử nghiệm thể loại indie folk và alternative rock trong Folklore và Evermore, từ đó hút thêm bộ phận người nghe mới. Sau thời gian dài kín tiếng, từ lúc ra mắt album Midnights tháng 10/2022, Taylor sử dụng tốt chiến lược phủ sóng truyền thông khi thường xuyên cập nhật mạng xã hội.
MV "Anti-Hero" trong album "Midnights". Video: YouTube Taylor Swift
Chuyến lưu diễn Eras Tour bắt đầu hồi tháng 3 mang đến thành công vang dội cho Taylor. Forbes cho biết show "càn quét" thế giới, thu về khoảng 14 triệu USD mỗi đêm, hiện là tour kiếm nhiều tiền nhất mọi thời sau 60 đêm nhạc. Chuyến lưu diễn dự tính có doanh thu hơn 4 tỷ USD khi kết thúc cuối năm 2024, ca sĩ hiện đứng vào hàng ngũ tỷ phú.
Taylor đầu tư lớn cho show tái hiện sự nghiệp ca hát của mình. Cô bắt đầu luyện tập trước buổi diễn đầu sáu tháng, vừa tập ở máy chạy bộ vừa hát to loạt ca khúc, bài có tiết tấu nhanh sẽ chạy nhanh và ngược lại. Taylor cũng dành ba tháng để tập nhảy. Mỗi đêm nhạc, trong hơn ba tiếng, ca sĩ biểu diễn khoảng 44 ca khúc và hai bài không có trong list để tạo bất ngờ, thay 16 trang phục.
Cô nói: "Thành công của Eras Tour khiến tôi tự hào và hạnh phúc nhất. Tôi đã bị dư luận nâng lên rồi dìm xuống nhiều lần trong 20 năm qua. Có cảm giác như khoảnh khắc đột phá trong sự nghiệp của tôi diễn ra ở tuổi 33. Lần đầu tiên trong đời, tôi đủ cứng rắn về mặt tinh thần để đương đầu với những gì xảy ra".
Một số khoảnh khắc của Taylor Swift ở Eras Tour. Video: Instagram Taylor Swift
Sức ảnh hưởng của Taylor vượt khỏi ngành nhạc, tác động tích cực đến kinh tế và giáo dục, được Time nhận định là biểu tượng "quyền lực mềm" nước Mỹ. Theo công ty nghiên cứu AskPro, ca sĩ giúp những nơi cô đến hút khách du lịch, góp phần tạo ra khoảng 5,7 tỷ USD cho nền kinh tế Mỹ. Các chính trị gia của nhiều nước mong sự xuất hiện của cô, nhiều địa điểm tạm thời đổi tên nhằm tri ân ca sĩ. Time cho biết mỗi thành phố cô biểu diễn, kinh tế lập tức tăng trưởng, khách sạn và nhà hàng hút khách.
Ngoài việc mua vé concert, fan chi trả thêm cho trang phục, chỗ ở, các địa điểm tham quan và bữa ăn. Theo Fortune, kinh tế Chicago tăng trưởng kỷ lục về nhu cầu chỗ ở và phương tiện công cộng, đạt 96,8% với trung bình 44.383 phòng khách sạn được thuê mỗi đêm Taylor diễn. Tại Philadelphia hồi tháng 5, tour giúp ngành du lịch "sống lại" và không còn ảm đạm, là đợt doanh thu cao nhất kể từ Covid-19.
Phim về chuyến lưu diễn của Taylor cũng tạo ra kỷ lục tại phòng vé. Theo Box Office Mojo, The Eras Tour thu về gần 250 triệu USD, phá vỡ kỷ lục đặt vé trước của bom tấn Spider-Man: No Way Home (2021). Dự án lãi nhiều lần so với kinh phí sản xuất 10 đến 20 triệu USD, ca sĩ không phải chia lợi nhuận với hãng phim bởi cô tự sản xuất và phân phối qua rạp AMC Theaters.
Ca sĩ biểu diễn ở Kansas City. Ảnh: Instagram Taylor Swift
Taylor cũng thành chủ đề giảng dạy ở nhiều đại học Mỹ như Harvard, Arizona. Khóa học sẽ phân tích những thay đổi tâm lý ca sĩ ở mọi phương diện, gồm công việc, tình cảm, những tai tiếng và sự trưởng thành của cô trong hơn một thập niên qua.
Nhiều chuyên gia nói Taylor Swift được yêu mến vì chiến lược xây dựng hình ảnh thông minh và ca từ chạm đến người nghe. Những ca khúc như lời tâm sự và tường thuật về những giai đoạn cuộc đời từ hạnh phúc, ngọt ngào cho đến đau buồn, tức giận. Time nhận xét: "Cô ấy là kiến trúc sư và anh hùng, nhân vật chính và người kể chuyện".
Giáo sư Alexandra Gold của Harvard cho biết những bài hát của ca sĩ xoáy trúng cảm xúc về tình yêu, bạn bè và các mối quan hệ của khán giả ở nhiều độ tuổi. Nhà thơ Stephanie Burt nói: "Cô ấy có khả năng cảm nhạc và năng khiếu sáng tác tuyệt vời. Lời bài hát của Taylor có thể in sâu vào tâm trí bạn và vẽ nên nhiều câu chuyện".
Bên cạnh thành công trong làng nhạc, Taylor gây chú vì mối tình chóng vánh với nhiều sao như Jake Gyllenhaal, Joe Jonas, Harry Styles, Calvin Harris, Tom Hiddleston. Hiện tình yêu của cô và cầu thủ bóng bầu dục Travis Kelce được khán giả quan tâm. Cặp sao hẹn hò từ hồi tháng 7 sau khi Travis chủ động làm quen ca sĩ.
Taylor Swift và Travis Kelce ăn tối ở Waverly Inn hôm 15/10. Ảnh: GC Images
Khác những người yêu cũ, ca sĩ công khai thể hiện tình cảm và ủng hộ bạn trai, thường xuyên tới xem anh thi đấu. Cô lần đầu lên tiếng về cả hai trên Time: "Công khai mối quan hệ đồng nghĩa tôi sẽ nhìn Travis làm những điều anh ấy yêu thích. Chúng tôi ủng hộ lẫn nhau, không quan tâm sự hiện diện của mọi người xung quanh. Chúng tôi tự hào về nhau".
Cầu thủ nói chính bạn gái đã truyền động lực cho anh. "Mỗi ngày, paparazzi đứng trước cửa nhà, túc trực bên ngoài từng khách sạn cô ấy tới hay sau mỗi chuyến bay, còn Taylor chỉ đơn giản là sống và tận hưởng cuộc sống", Kelce cho biết trên The Wall Street Journal.
Thanh Giang (theo Time)