Giải đáp thắc mắc

* Vui lòng điền chính xác và đầy đủ để nhận được câu trả lời và tư vấn chuyên sâu từ chuyên gia.

Chào bác sĩ, tôi ở phường Sông Cầu, Phú Yên cũ, hiện là Đắk Lắk, tôi bê đồ bị trợt chân va vào cạnh tường chảy máu, sợ nhiễm trùng uốn ván mà đợi nước rút mới nghĩ tới tiêm uốn ván, giờ qua 3 ngày rồi thì tiêm vaccine được không?
Trần Văn Quyết, 33 tuổi, Đắk Lắk
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Vi khuẩn uốn ván có nhiều ngoài môi trường đất cát, bùn đất, xâm nhập vào cơ thể qua vết thương hở dù rất nhỏ. Khi xâm nhập vào cơ thể, nha bào uốn ván phóng thích độc tố đến hệ thần kinh, nguy cơ tử vong 10-90% hoặc để lại nhiều di chứng như rối loạn thần kinh thực vật, nhiễm trùng cơ hội, viêm phổi, teo cơ, cứng khớp...

Vaccine uốn ván có hiệu quả phòng bệnh lên đến 95% khi tiêm đủ liều, đúng lịch. Hiện Việt Nam có các loại vaccine phòng uốn ván gồm vaccine uốn ván đơn và phối hợp như 5 trong 1; 6 trong 1; 4 trong 1 phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt; 3 trong 1 phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván; 2 trong 1 phòng bạch hầu, uốn ván. Vaccine có thể tiêm chủ động hoặc tiêm khi có vết thương để chống phơi nhiễm.

Với trường hợp của bạn có vết thương và lội bùn lũ có nguy cơ mắc uốn ván cao. Hiện 15 trung tâm tiêm chủng VNVC ở miền Trung - Tây Nguyên đang triển khai tiêm vaccine uốn ván đơn và huyết thanh kháng uốn ván miễn phí. Bạn có thể đến các trung tâm này để được bác sĩ xem xét vết thương và chỉ định tiêm chủng vaccine và huyết thanh kháng uốn ván phù hợp. 15 địa chỉ của trung tâm như sau:

1. VNVC An Nhơn: 330 Trường Chinh, phường An Nhơn Đông, tỉnh Gia Lai (ĐC cũ: 330 Trường Chinh, KV An Ngãi, phường Nhơn Hưng, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định).

2. VNVC Hoài Nhơn: 195 Trần Hưng Đạo, phường Bồng Sơn, tỉnh Gia Lai (ĐC cũ: 195 Trần Hưng Đạo, phường Bồng Sơn, thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định).

3. VNVC Quy Nhơn: 07 Lê Duẩn, phường Quy Nhơn, pỉnh Gia Lai (ĐC cũ: quốc lộ 1D, Tổ 1, khu vực 8, phường Nhơn Phú, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định).

4. VNVC Phú Tài: 92-194 Lạc Long Quân, phường Quy Nhơn Bắc, tỉnh Gia Lai (ĐC cũ: 192-194 Lạc Long Quân, phường Trần Quang Diệu, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định).

5. VNVC Sông Cầu: 109 Đoàn Thị Điểm, phường Sông Cầu, Đắk Lắk (ĐC cũ: 109 Đoàn Thị Điểm, phường Xuân Yên, thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên).

6. VNVC Tuy Hòa: 183 Nguyễn Huệ, phường Tuy Hòa, Đắk Lắk (ĐC cũ: 183 Nguyễn Huệ, phường 5, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên).

7. VNVC Nha Trang: L10-01 + L10-02 Tầng 10, TTTM Gold Coast, số 01 Trần Hưng Đạo, phường Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa (ĐC cũ: STH22.20, 22.21, 22.22 khu đô thị mới Lê Hồng Phong II, đường số 04, phường Phước Hải, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa).

8. VNVC Ninh Hòa: thửa đất số 137, Tờ bản đồ số 28, Quốc lộ 1A, TDP Phước Đa 3, phường Ninh Hòa, Khánh Hòa (ĐC cũ: thửa đất số 137, tờ bản đồ số 28, Quốc lộ 1A, TDP Phước Đa 3, phường Ninh Đa, thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa).

9. VNVC Phan Rang: 35 đường 21/8, phường Phan Rang, tỉnh Khánh Hòa (ĐC cũ: Số 35, đường 21/08, phường Phủ Hà, TP Phan Rang, tỉnh Ninh Thuận).

10. VNVC Buôn Ma Thuột: Số 07 Chu Văn An, Tân An, Đắk Lắk (ĐC cũ: Số 07 Chu Văn An, Tân An, TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk).

11. VNVC Ea Kar: 26 Nguyễn Tất Thành, xã Ea Kar, Đắk Lắk (ĐC cũ: 26 Nguyễn Tất Thành, Ea Kar , Ea Kar, Đắk Lắk).

12. VNVC Cư M’Gar: 8 Hùng Vương, xã Quảng Phú, Đắk Lắk (ĐC cũ: 08 Hùng vương, thị trấn Quảng Phú, huyện Cư M'gar, Đăk Lăk).

13. VNVC Pleiku: 264 Phan Đình Phùng, phường Diên Hồng, Tỉnh Gia Lai (ĐC cũ: 264 Phan Đình Phùng, Phường Yên Đỗ, TP Pleiku, tỉnh Gia Lai).

14. VNVC An Khê: 1316 Quang Trung, phường An Khê, tỉnh Gia Lai (ĐC cũ: 1316 Quang Trung, tổ 2, Phường Tây Sơn, thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai).

15. VNVC Đak Đoa: 326 Nguyễn Huệ, Đak Đoa, Gia Lai (ĐC cũ: 326 Nguyễn Huệ, thị trấn Đak Đoa, Đak Đoa, Gia Lai).

Ngoài vaccine, sau này nếu có vết thương, bạn nên xử trí vết thương ban đầu đúng cách là rửa ngay dưới vòi nước sạch để đẩy chất bẩn ra ngoài. Nếu vết thương chảy máu và dính nhiều bùn cát, nên dùng oxy già sát khuẩn đẩy các hạt bụi, cát bẩn ra ngoài và cầm máu. Tiếp theo, rửa lại vết thương bằng xà phòng, lau khô và đến cơ sở tiêm chủng để được tiêm ngừa dựa theo lịch sử tiêm chủng. Nếu đã tiêm đầy đủ vaccine uốn ván, lần sau vết có vết thương, bạn chỉ cần tiêm thêm một mũi vaccine và không cần tiêm thêm huyết thanh kháng uốn ván.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ, tại sao mùa lạnh trẻ dễ bị cúm vậy ạ. Con tôi 4 tuổi, đang đi học mẫu giáo, mà tháng này phải nghỉ học mất hai tuần vì mắc cúm rồi ạ?
Nguyễn Thị Tình, 35 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Cúm là bệnh truyền nhiễm cấp tính dễ lây lan qua đường hô hấp và tiếp xúc với bề mặt dính virus sau đó đưa tay lên mắt, mũi, miệng các triệu chứng sốt, đau họng, sổ mũi... Điều kiện thời tiết lạnh, nhiệt độ chênh lệch cao càng tạo điều kiện cho virus cúm phát triển. Ở trẻ nhỏ, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện khiến virus dễ xâm nhập vào cơ thể hơn. Bên cạnh đó, trẻ nhỏ thường có thói quen mút tay, đưa các đồ vật cầm nắm được vào miệng, chủ yếu sinh hoạt ở nơi đông người. Vì vậy, trẻ dễ bị lây nhiễm mầm bệnh.

Hệ miễn dịch trẻ chưa hoàn thiện cũng thuộc nhóm dễ kéo dài, gặp biện chứng viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, suy hô hấp, bội nhiễm vi khuẩn tăng nguy cơ suy hô hấp, suy đa tạng, nhiễm trùng huyết và tử vong khi mắc cúm.

Con đã mắc cúm hai lần trong một tháng, bạn nên đưa trẻ đi khám để bác sĩ xem xét mức độ bệnh qua các xét nghiệm và có phương pháp điều trị phù hợp. Bạn cũng nên cho trẻ ăn uống đủ chất dinh dưỡng, uống nhiều nước, tăng cường vitamin, súc họng bằng nước muối sinh lý, tắm rửa sạch sẽ.

Bệnh cúm tại nước ta đang ghi nhận nhiều ca mắc. Bộ Y tế vừa có cảnh báo dịch cúm khi số ca mắc liên tục tăng cao trong các tháng cuối năm. Tiêm vaccine cúm là biện pháp chủ động, giúp giảm nguy cơ mắc và biến chứng nặng. Hiện Việt Nam đang sử dụng 4 loại vaccine cúm của Việt Nam, Hàn Quốc, Pháp, Hà Lan, tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi đến người lớn. Trẻ 6 tháng đến dưới 9 tuổi, chưa tiêm bao giờ, cần 2 mũi cách nhau một tháng. Trẻ từ 9 tuổi và người lớn tiêm 1 mũi. Phụ nữ mang thai có thể tiêm bất kỳ giai đoạn nào, tốt nhất từ tam cá nguyệt thứ hai. Vaccine cần tiêm nhắc lại mỗi năm một mũi để duy trì miễn dịch.

Sau khi con đỡ bệnh cúm, bạn cũng nên cho trẻ tiêm vaccine để giúp trẻ phòng bệnh, hạn chế phải nghỉ học, vợ chồng bạn cũng yên tâm làm việc.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Lịch tiêm nhắc cúm của tôi là ngày 1/12, tuy nhiên, những năm trước tháng 12 tôi rất hay bị sốt, ho, sổ mũi, vì vậy, tôi muốn đi tiêm trước nửa tháng để kịp phòng bệnh thì có được không?
Cao Quý, 33 tuổi, Hà Tĩnh
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra, chủ yếu là các chủng cúm A như H3N2, H1N1 và các chủng cúm B như Yamagata, Victoria gây ra. Bệnh có thể gây ra các triệu chứng điển hình là sốt, ho, sổ mũi, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi... Trường hợp nặng, người bệnh có nguy cơ bị biến chứng viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm phổi, viêm cơ tim, viêm màng não, suy hô hấp, thậm chí tử vong.

Hiện Việt Nam đang có 4 loại vaccine cúm gồm Influvac Tetra (Hà Lan), Vaxigrip Tetra (Pháp), GC Flu Quadrivalent (Hàn Quốc) và Ivacflu-S (Việt Nam), giúp phòng 4 chủng virus cúm kể trên.

Vaccine tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi chưa từng tiêm cúm trước đó được chỉ định tiêm hai mũi, cách nhau 1 tháng. Trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn tiêm một mũi. Phụ nữ mang thai có thể tiêm vaccine cúm bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ, tiêm tốt nhất từ tháng thứ 4, giúp bảo vệ mẹ và truyền kháng thể thụ động, bảo vệ bé những tháng đầu đời chưa thể tiêm ngừa.

Sau khi tiêm vaccine cúm, cơ thể cần tối thiểu 2-3 tuần để tạo kháng thể bảo vệ và giảm dần từ sau 6-12 tháng. Các vaccine hiện nay được khuyến cáo cần tiêm nhắc một mũi mỗi năm để bổ sung kháng thể và cập nhật chủng cúm đang lưu hành và có thể tiêm cách mũi trước đó tối thiểu 6 tháng. Trường hợp bạn muốn tiêm sớm hơn so với lịch hẹn nửa tháng hoàn toàn có thể được. Bạn nên sắp xếp đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được tiêm ngừa.

Cảm ơn câu hỏi của bạn!

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Tôi có bệnh nền tiểu đường, xin hỏi lịch tiêm vaccine ngừa zona thần kinh như thế nào?
Thành Đạo, 51 tuổi, Đà Nẵng
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bệnh zona thần kinh do virus Varicella zoster gây ra, đây cũng là tác nhân gây thủy đậu trước đó. Sau khi khỏi bệnh thủy đậu, virus này "ngủ đông" trong các hạch thần kinh, chúng tái hoạt khi gặp điều kiện thuận lợi như: tuổi tác cao, mắc bệnh lý mạn tính, bị suy giảm hệ miễn dịch hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, căng thẳng kéo dài...

Biển hiện điển hình của zona thần kinh là những nốt mụn nước hoặc chùm mụn nước. Tại vùng da bị tổn thương, người bệnh có thể đau, rát, tê hoặc ngứa ran, dẫn đến sốt, mệt mỏi và mất ngủ. Mụn nước khi vỡ tạo thành những vết loét, rỉ dịch, còn có thể "mở đường" cho các tác nhân vi khuẩn, virus nguy hiểm xâm nhập như tụ cầu vàng, uốn ván...

Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng như đau dây thần kinh sau zona, loét giác mạc, giảm thị lực, mù lòa, mất thính giác, hội chứng Ramsay Hunt gây méo mặt, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, viêm màng não, viêm não... Dù hiếm gặp, song đã có những trường hợp bị viêm não do zona thần kinh nhưng không tìm thấy vết thương ngoài da.

Hiện nay, Việt Nam đã có vaccine Shingrix (GSK, Bỉ), tiêm cho người từ 50 tuổi trở lên tiêm hai mũi, cách nhau hai tháng, người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona thần kinh cần tiêm hai mũi cách nhau một tháng. Hiệu quả ngăn nguy cơ mắc bệnh và tái mắc lên tới 97% với người từ 50 tuổi trở lên, và đến 87% với người tự 18 tuổi nguy cơ cao.

Bạn 51 tuổi, có bệnh lý tiểu đường, nguy cơ cao mắc zona, lịch tiêm gồm hai mũi, cách nhau 1-2 tháng. Bạn nên đến cơ sở tiêm chủng để được bác sĩ chỉ định lịch tiêm phù hợp.

Cảm ơn câu hỏi của bạn!

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Con tôi 15 tháng, rất hay bị ho, sổ mũi, sốt, từng phải nằm viện do viêm tiểu phế quản bội nhiễm. Con chỉ tiêm vaccine trong chương trình Tiêm chủng mở rộng, bây giờ tôi nên cho con tiêm ngừa vaccine gì? Cảm ơn bác sĩ!
Thiên Thanh, 27 tuổi, Tây Ninh
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 2 tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, sức đề kháng non nớt khiến các con rất dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp. Trong khi đó, thời tiết thất thường hiện nay là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, virus, nấm mốc phát triển. Người lớn đi làm, trẻ lớn đi học là nguồn lây bệnh chủ yếu cho trẻ nhỏ ở nhà. Một số tác nhân khiến trẻ ho, sổ mũi, sốt như: cúm, phế cầu, virus hợp bào hô hấp RSV, sởi, ho gà, Hib... đã có vaccine để phòng ngừa.

Con bạn 15 tháng, có tiền sử viêm tiểu phế quản và từng nhiễm trùng hô hấp nhiều lần, dễ có nguy cơ tái mắc bệnh. Bé đã tiêm các vaccine trong chương trình Tiêm chủng mở rộng, hiện tại bé có thể tiêm các vaccine như cúm, phế cầu, RSV, não mô cầu, thủy đậu, viêm gan A, tả, thương hàn...

Hiện nay, Việt Nam có 4 loại vaccine phòng cúm, bao gồm: Influvac Tetra (Hà Lan), Vaxigrip Tetra (Pháp), GC Flu Quadrivalent (Hàn Quốc) và Ivacflu-S (Việt Nam). Vaccine tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi chưa từng tiêm cúm trước đó cần tiêm hai mũi, cách nhau 1 tháng. Trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn tiêm một mũi. Phụ nữ mang thai có thể tiêm vaccine cúm bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ, tiêm tốt nhất từ tháng thứ 4, giúp bảo vệ mẹ và truyền kháng thể thụ động, bảo vệ bé những tháng đầu đời chưa thể tiêm ngừa. Vaccine cần tiêm nhắc một mũi mỗi năm để củng cố kháng thể và cập nhật chủng cúm đang lưu hành.

Với RSV, hiện Việt Nam đã có vaccine Abrysvo của Pfizer dành cho mẹ bầu từ tuần 24-36 thai kỳ và người lớn từ 60 tuổi trở lên. Lịch tiêm chỉ một mũi duy nhất. Mẹ bầu tiêm vaccine vừa giúp phòng bệnh, vừa truyền kháng thể thụ động để bảo vệ bé trong 6 tháng đầu đời sau sinh. Trường hợp mẹ bầu chưa kịp tiêm vaccine hoặc thời gian từ lúc tiêm đến khi sinh chưa đủ hai tuần, trẻ sinh ra có nguy cơ cao nhiễm và biến chứng do RSV có thể lựa chọn tiêm kháng thể đơn dòng Nirsevimab của Sanofi. Trẻ sơ sinh đến 12 tháng tuổi tiêm một mũi, liều lượng tùy theo cân nặng, trẻ trên 12 - 24 tháng có nguy cơ cao nhiễm RSV tiêm hai mũi ở hai vị trí khác nhau trong cùng một ngày.

Với phế cầu, hiện có 5 loại vaccine phòng ngừa gồm: phế cầu 10, phế cầu 13, phế cầu 15, phế cầu 20 và phế cầu 23. Trong đó, phế cầu 10, phế cầu 13, phế cầu 15 và phế cầu 20 tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi, sớm nhất 6 tuần tuổi, phế cầu 23 tiêm cho trẻ từ hai tuổi trở lên. Lịch tiêm cụ thể sẽ được bác sĩ tư vấn theo độ tuổi và lịch sử chủng ngừa.

Cảm ơn câu hỏi của bạn!

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Thưa bác sĩ, con em năm nay 14 tuổi đã bị sốt xuất huyết 2 lần, lần sau nặng hơn lần trước, em nghe nói bệnh này có thể bị nhiều lần có đúng không và con em có cần tiêm vaccine nữa không ạ?
Thanh Điền, 45 tuổi, Đồng Tháp
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, lây qua vết đốt của muỗi vằn cái. Bệnh có triệu chứng là sốt cao đột ngột, người mệt lả, nhức đầu, đau hốc mắt, đau cơ, đau họng, buồn nôn, nôn, kèm tiêu chảy. Đặc biệt, trong giai đoạn hạ sốt, bệnh dễ đột ngột trở nặng, có thể biến chứng sốc sốt xuất huyết, suy gan, suy thận, suy tim cấp, rối loạn điện giải, nhiễm trùng, suy đa tạng, cô đặc máu và tử vong.

Virus Dengue có 4 type huyết thanh gồm Den-1, Den-2, Den-3 và Den-4. Vì vậy, một người có nguy cơ mắc bệnh ít nhất 4 lần, bệnh có thể nặng hơn ở lần sau. Hiện nay, nhiều tỉnh, thành phố cảnh báo số ca sốt xuất huyết tăng cao. Đặc biệt, tại khu vực phía Nam, tính đến 12/10, có hơn 93.000 ca mắc sốt xuất huyết, tăng 146,3% so với cùng kỳ năm 2024; 28 trường hợp tử vong.

Con bạn đã mắc sốt xuất huyết hai lần, gia đình nên kiểm tra lại môi trường sống, vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát, dọn dẹp và loại bỏ hoặc vệ sinh thường xuyên các dụng cụ chứa nước mưa, nước dùng trong gia đình, thường xuyên thay nước lọ hoa để diệt bọ gậy, loại bỏ nơi trú ngụ của muỗi. Cả gia đình cũng tập thói quen ngủ trong màn kể cả ban ngày.

Bên cạnh các biện pháp diệt loăng quăng, phòng muỗi đốt, tiêm vaccine sốt xuất huyết là biện pháp hiệu quả nhất. Hiện Việt Nam có vaccine Qdenga, do hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) sản xuất, có khả năng ngừa cả 4 type huyết thanh virus sốt xuất huyết. Vaccine chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên và người lớn, lịch tiêm gồm 2 mũi, cách nhau 3 tháng. Tiêm đủ mũi và đúng phác đồ giúp ngăn ngừa mắc và tái mắc sốt xuất huyết hơn 80% và ngăn nguy cơ nhập viện hơn 90%.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ, em đang mang bầu 33 tuần, vừa tiêm ngừa vaccine phòng RSV giúp truyền kháng thể thụ động cho bé. Xin hỏi bác sĩ, khi bé sinh ra có cần tiêm thêm kháng thể đơn dòng nữa không, em dự định sinh tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh ạ?
Phương Hoa, 33 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Thông thường, nếu người mẹ đã tiêm vaccine Abrysvo (Pfizer) đúng thời điểm khuyến cáo khi mang thai từ tròn 24 tuần đến 36 tuần và trước thời điểm sinh trên 2 tuần, em bé khi sinh ra sẽ không cần tiêm kháng thể đơn dòng Beyfortus (Sanofi).

Lý do, khi mẹ bầu được tiêm Abrysvo, cơ thể mẹ sẽ tạo ra kháng thể và truyền qua nhau thai cho thai nhi. Lượng kháng thể này đủ để bảo vệ em bé ngay từ khi chào đời và kéo dài trong khoảng 6 tháng.

Tuy nhiên, có một số trường hợp ngoại lệ mà bác sĩ có thể cân nhắc tiêm kháng thể đơn dòng cho trẻ ngay cả khi mẹ đã tiêm Abrysvo, như:

- Trẻ sinh từ người mẹ đã được tiêm vaccine RSV nhưng trước 24 tuần thai.

- Trẻ sinh từ bà mẹ đã tiêm vaccine RSV trong thai kỳ và được sinh ra sau tiêm vaccine dưới hai tuần

- Trẻ sinh ra từ người mẹ được tiêm vắc xin RSV trong thai kỳ và được sinh ra sau tiêm trên 2 tuần nhưng người mẹ có tình trạng bệnh lý suy giảm miễn dịch (bẩm sinh, mắc phải hoặc đang điều trị ức chế miễn dịch), trẻ có nguy cơ cao mắc RSV nặng.

Vì vậy, tùy vào thời gian sinh thực tế của bạn, tình trạng sức khỏe hai mẹ con khi sinh nở, bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh sẽ tư vấn và chỉ định phù hợp.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ, bé nhà em bị tay chân miệng tới lần thứ 2 trong năm. Được biết bệnh chưa có vaccine phòng ngừa, em cần làm gì để bảo vệ con ạ?
Thảo Nguyên, 27 tuổi, TP HCM
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh do nhóm virus đường ruột Enterovirus gây ra, có các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, đau họng, chảy nước bọt nhiều, biếng ăn, tiêu chảy vài lần trong ngày, sau đó nổi ban dạng phỏng nước ở lòng bàn tay, bàn chân, đầu gối, mông. Trường hợp nặng, trẻ có nguy cơ bị viêm màng não, viêm não, bại liệt, tê liệt. Bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vaccine phòng ngừa.

Bệnh lây qua đường tiêu hóa (phân - miệng), để phòng bệnh, phụ huynh nên dạy cho trẻ hoặc giúp trẻ rửa tay thường xuyên với xà phòng, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; thường xuyên vệ sinh đồ chơi của trẻ, chăn mền gối; đeo khẩu trang khi tới nơi đông người; tránh tiếp xúc với những trẻ có dấu hiệu viêm đường hô hấp trên như ho, sổ mũi và các nốt mụn phỏng. Trường hợp không may trẻ mắc bệnh, gia đình cần theo dõi tình trạng bệnh, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, nếu trẻ sốt cao khó hạ, sốt quá hai ngày, li bì, giật mình chới với khi ngủ... đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị.

Đồng thời, trẻ mắc bệnh tay chân miệng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn, virus khác xâm nhập vào cơ thể qua các tổn thương ở vùng hầu họng, các nốt mụn phỏng bị vỡ, gây đồng nhiễm, bội nhiễm dẫn đến tình trạng bệnh nặng hơn. Vì vậy, cha mẹ nên chủ động rà soát lịch sử tiêm chủng của trẻ, tiêm bổ sung kịp thời các vaccine còn thiếu, phòng nhiều tác nhân vi khuẩn, virus lưu hành như: cúm, phế cầu, não mô cầu, thủy đậu, sởi, quai bị, rubella, bạch hầu, ho gà, viêm não Nhật Bản...

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Mèo cháu đã tiêm được 4 tháng rồi, nhưng mới đây nó cắn một con mèo nghi dại. Cháu sợ làm mồm nó (răng, lưỡi, nước bọt) dính virus. Sau đó 1 tuần thì mèo nhà cháu cắn cháu, cháu sợ nó không dại mà cháu bị dại vì cái răng ấy ạ. Cháu đã tiêm 1 mũi nhưng giờ chỗ cháu đang có bão ...
Đăng Kiệt, 27 tuổi, Pleiku, Gia Lai
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Dại là bệnh nhiễm virus cấp tính của hệ thống thần kinh trung ương, do động vật mang virus dại lây sang người qua vết cắn, cào, liếm lên vết thương hở. Bệnh dại hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị, khi đã khởi phát triệu chứng, gần 100% người và động vật tử vong. Do tính chất đặc biệt nguy hiểm của bệnh, bạn nên đến cơ sở y tế hoặc trung tâm tiêm chủng gần nhất càng sớm càng tốt để được bác sĩ tư vấn và chỉ định các mũi tiêm phòng dại. Tùy lịch sử tiêm ngừa dại trước đó, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ tiêm phù hợp và bạn cần tuân thủ đúng khoảng cách giữa các mũi tiêm để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu.

Hiện Việt Nam có hai loại vaccine ngừa dại gồm Verorab (Pháp) và Abhayrab (Ấn Độ), tiêm bắp hoặc tiêm trong da. Người bị động vật cắn, cào nhưng chưa từng tiêm vaccine hoặc lịch tiêm các mũi vaccine trước đây không xác định rõ ràng có lịch tiêm 5 mũi, vào các ngày 0-3-7-14-28, đường tiêm ở bắp, hoặc 8 mũi vào ngày 0-3-7-28, với đường tiêm trong da. Tùy theo mức độ vết thương và tình trạng theo dõi được con vật, bác sĩ có thể chỉ định phối hợp thêm huyết thanh kháng dại.

Trường hợp của bạn đã tiêm muộn hơn so với lịch bác sĩ chỉ định, bạn nên đến cơ sở tiêm chủng càng sớm càng tốt để được bác sĩ tư vấn phù hợp.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Bác sĩ cho tôi hỏi. Tôi năm nay 40 tuổi, đi khám tổng quát, xét nghiệm thấy định lượng kháng thể viêm gan B giảm. Bác sĩ có khuyên tôi tiêm vaccine viêm gan B. Điều này có đúng không? Lịch tiêm của tôi thế nào? Cảm ơn bác sĩ.
Phương Nhi, 40 tuổi, Bình Dương
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus HBV gây ra, thường lây qua đường máu, từ mẹ sang con và đường tình dục. Virus gây ảnh hưởng lớn đến chức năng gan, có thể dẫn tới suy gan, xơ gan, ung thư gan và tử vong. Tiêm vaccine là cách phòng tránh lây nhiễm hiệu quả.

Người lớn trước khi tiêm ngừa, cần xét nghiệm máu xem cơ thể đã có kháng thể hay chưa hoặc có đang nhiễm viêm gan B hay không. Hai xét nghiệm tối thiểu trước khi tiêm ngừa là HbsAg và AntiHBs. Trường hợp đang mắc viêm gan B, bệnh nhân không cần tiêm vaccine, vì chủng ngừa lúc này không còn hiệu quả nữa. Nếu xét nghiệm máu chưa nhiễm virus (HBsAg âm tính) và chưa có kháng thể viêm gan B (AntiHBs âm tính), bạn sẽ được khuyến cáo tiêm ngừa.

Do đó, khi kết quả xét nghiệm của bạn cho thấy mức kháng thể dưới mức bảo vệ, bạn cần tiêm vaccine để bảo vệ cơ thể.

Hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine viêm gan B dành cho người lớn và trẻ em, gồm Heberbiovac HB (Cu Ba) và Gene Hbvax (Việt Nam), Twinrix (Bỉ) phòng viêm gan A và B trong một mũi tiêm. Người lớn cần chủng ngừa ba mũi trong vòng 6 tháng, xét nghiệm viêm gan B trước khi nhắc lại. Trẻ em cần tiêm vaccine viêm gan B trong vòng 24 giờ sau khi sinh, sau đó theo sát lịch tiêm ngừa vaccine có thành phần viêm gan B như vaccine 5 trong 1 hoặc vaccine 6 trong 1.

Bạn năm nay 40 tuổi, lịch tiêm của bạn sẽ gồm ba mũi, trong vòng 6 tháng. Bạn đã có kết quả xét nghiệm định lượng kháng thể viêm gan B khi đi khám sức khỏe tổng quát, thì nên cầm kết quả này đến trung tiêm chủng để bác sĩ căn cứ quyết định mũi tiêm phù hợp cho bạn. Hằng năm, bạn nên khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra lượng kháng thể viêm gan B và tiêm nhắc khi kháng thể giảm.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ. Em vừa tiêm vaccine phòng bệnh do RSV ở tuần thai thứ 30. Nghe nói Việt Nam vừa có thêm kháng thể đơn dòng tiêm cho trẻ sơ sinh, không biết bé có cần tiêm thêm không? Xin cảm ơn bác sĩ.
Thùy Linh, 35 tuổi, TP HCM
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Vaccine Abrysvo (Pfizer) được chỉ định tiêm một mũi duy nhất cho phụ nữ mang thai ở tuần 24 đến 36 và chưa có khuyến cáo tiêm thêm ở các thai kỳ tiếp theo; người từ 60 tuổi trở lên. Nếu thai phụ đã tiêm vaccine phòng RSV đúng thời điểm khuyến cáo trong thai kỳ và trước sinh ít nhất 14 ngày, cơ thể lúc này đã tạo ra kháng thể đặc hiệu chống lại RSV và truyền sang thai nhi qua nhau thai. Lượng kháng thể này duy trì hiệu lực bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ nhiễm RSV nặng ít nhất 6 tháng đầu đời.

Khác với vaccine, kháng thể đơn dòng phòng RSV cung cấp kháng thể đặc hiệu, bảo vệ cơ thể trước sự xâm nhập của virus RSV ngay sau khi tiêm. Theo khuyến cáo, phụ huynh nên tiêm kháng thể đơn dòng RSV cho trẻ sơ sinh ngay sau khi sinh ra nếu khi mang thai mẹ chưa tiêm vaccine; trẻ sinh non trước 35 tuần tuổi, đặc biệt là dưới 6 tháng tuổi trong giai đoạn virus hoạt động mạnh; trẻ dưới 24 tháng tuổi có bệnh nền hoặc suy giảm miễn dịch trước mùa dịch kế tiếp.

Trường hợp bạn đã tiêm vaccine RSV đúng thời điểm khuyến cáo thường không cần tiêm thêm kháng thể đơn dòng Beyfortus (Sanofi) sau sinh cho con. Một số trường hợp ngoại lệ mà bác sĩ có thể cân nhắc tiêm kháng thể đơn dòng cho trẻ ngay cả khi bạn đã tiêm Abrysvo, như: trẻ sinh từ người mẹ đã được tiêm vaccine RSV nhưng trước 24 tuần thai, trẻ sinh từ bà mẹ đã tiêm vaccine RSV trong thai kỳ và được sinh ra sau tiêm vaccine dưới 2 tuần; trẻ sinh ra từ người mẹ được tiêm vaccine RSV trong thai kỳ và được sinh ra sau tiêm trên 2 tuần nhưng người mẹ có tình trạng bệnh lý suy giảm miễn dịch; trẻ có nguy cơ cao mắc RSV nặng.

Do đó, tùy vào thời gian sinh thực tế của bạn, tình trạng sức khỏe hai mẹ con khi sinh nở, bác sĩ sẽ tư vấn và chỉ định phù hợp.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Tôi 60 tuổi, năm ngoái đã tiêm một mũi vaccine cúm rồi, thì năm nay tôi có cần phải tiêm nữa không?
Phạm Hòa, 60 tuổi, Lâm Đồng
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bác!

Hiện Việt Nam đang lưu hành 4 loại vaccine cúm, giúp ngừa 4 chủng virus cúm gồm A/H1N1, A/H3N2, B/Victoria và B/Yamagata, chỉ định tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi đến người lớn. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi cần tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng nếu chưa từng tiêm phòng cúm trước đó. Trẻ từ chín tuổi và người lớn tiêm một mũi và tiêm nhắc lại hàng năm. Vaccine cúm có hiệu quả phòng bệnh đến 90% và ngăn biến chứng như viêm phổi, viêm cơ tim, suy hô hấp...

Năm ngoái, bác đã tiêm một mũi vaccine cúm, thì năm nay bác cần tiêm nhắc lại. Lý do, kháng nguyên của virus cúm thay đổi mỗi năm, trong khi kháng thể bảo vệ từ vaccine giảm dần theo thời gian, do đó cần tiêm nhắc lại để phòng bệnh.

Cúm là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus cúm gây ra các triệu chứng đau họng, sổ mũi, sốt, đau đầu, đau nhức mỏi người, ho... Ở người lớn tuổi mắc cúm có thể kéo dài và gặp biến chứng viêm phổi, suy hô hấp, viêm màng não... Điều kiện giao mùa, thời tiết chuyển lạnh, mưa bão ở nhiều tỉnh thành tại nước ta như hiện nay tạo điều kiện cho virus cúm phát triển, trong khi hệ miễn dịch kém đi tạo điều kiện cho virus cúm xâm nhập và gây bệnh. Ngoài tiêm vaccine, bác cần phòng bệnh bằng ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, mang khẩu trang khi ra đường, đến nơi đông người.

Bên cạnh cúm, điều kiện thời tiết hiện nay cũng tạo cơ hội các mầm bệnh dễ lây qua đường hô hấp phát triển như thủy đậu, sởi, não mô cầu, phế cầu... Các bệnh này Việt Nam đã có vaccine phòng ngừa, bác nên tiêm phòng ngừa càng sớm càng tốt.

Cảm ơn câu hỏi của bác.

Chúc bác và gia đình nhiều sức khỏe!

Virus HPV có bao nhiêu chủng và gây ra các bệnh nào cho nam giới? Tôi năm nay 20 tuổi nên tiêm vaccine HPV nào để phòng bệnh ạ?
Hoàng Anh, 20 tuổi, TP HCM
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

HPV (Human Papillomavirus) là virus gây u nhú ở người, ngoài chủ yếu lây qua đường tình dục, virus còn có thể lây lan khi tiếp xúc da kề da và ít hơn khi sử dụng chung đồ dùng cá nhân.

Virus HPV có hơn 200 chủng khác nhau, trong đó hơn 40 chủng gây bệnh ở cơ quan sinh dục. Ở nam giới, virus này sẽ gây ra các bệnh như sùi mào gà, ung thư vùng hầu họng, ung thư hậu môn. Theo thống kê, có khoảng 91% nam giới có quan hệ tình dục sẽ nhiễm HPV ít nhất một lần trong đời. Tiêm vaccine là biện pháp phòng bệnh do virus HPV gây ra hiệu quả.

Việt Nam hiện lưu hành hai loại vaccine HPV, gồm Gardasil phòng được 4 type HPV 6, 11, 16, 18 và Gardasil 9 phòng ngừa 9 type 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58. Trong đó, vaccine Gardasil chỉ định tiêm cho nữ giới tuổi 9-26. Nữ từ 9 đến dưới 14 tuổi chỉ cần tiêm hai mũi, cách nhau 6-12 tháng, người từ 14-26 tuổi tiêm ba mũi. Vaccine Gardasil 9 chỉ định tiêm cho nam và nữ từ 9-45 tuổi, hiệu quả bảo vệ đến trên 90%. Người 15-45 tuổi tiêm ba mũi trong vòng 6 tháng. Lịch tiêm cho người 9-14 tuổi gồm hai mũi cách nhau 6-12 tháng. Người từ 15-45 tuổi tiêm ba mũi trong vòng 6 tháng.

Bạn là nam, hiện 20 tuổi sẽ được chỉ định tiêm vaccine Gardasil 9, lịch tiêm ba mũi trong vòng 6 tháng.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Con tôi hiện 4 tuổi 2 ngày thì có tiêm được vaccine sốt xuất huyết không? Lịch tiêm vaccine ra sao, tôi cần lưu ý gì khi đưa con đi tiêm?
Vũ Thắm, 36 tuổi, Nghệ An
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Vaccine sốt xuất huyết Qdenga của hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) sản xuất, giúp phòng 4 type huyết thanh gây bệnh gồm Den-1, Den-2, Den-3 và Den-4, có hiệu quả ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh bao gồm trường hợp tái nhiễm đến hơn 80% và nguy cơ nhập viện hơn 90%. Vaccine được chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên, lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau ba tháng.

Con bạn hiện 4 tuổi 2 ngày là đã nằm trong độ tuổi được tiêm vaccine sốt xuất huyết. Trước tiêm, bé sẽ được bác sĩ khám sàng lọc kỹ. Bạn khi đưa con đi tiêm cần khai báo đầy đủ, chính xác tình hình sức khỏe, các bệnh nền trẻ đang mắc, cũng như có đang sử dụng loại thuốc, bị dị ứng gì hay không để bác sĩ đánh giá tình hình sức khỏe của trẻ, cũng như tiền sử phản ứng với thuốc để quyết định mũi tiêm phù hợp.

Sau tiêm, trẻ cần được theo dõi tại chỗ ít nhất 30 phút và tiếp tục theo dõi sức khỏe tại nhà từ 24-48 giờ. Trong thời gian này, nếu trẻ có các dấu hiệu như khò khè, khó thở, phát ban, tím tái, đau quặn bụng... cần báo ngay với cơ sở tiêm chủng để được xử trí kịp thời.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ, dạo gần đây tôi và vợ thường ho, sổ mũi, hắt hơi và nhức đầu. Tôi và vợ dự định tiêm vaccine phòng bệnh thì nên tiêm loại nào và cần lưu ý gì?
Đăng Kiên, 45 tuổi, Cà Mau
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Thời gian gần đây miền Nam giao mùa, mưa nhiều, miền Bắc chuẩn bị vào đông, thời tiết thay đổi thất thường tạo điều kiện cho các virus, vi khuẩn đường hô hấp phát triển và gây bệnh. Trẻ nhỏ, người lớn tuổi, người có hệ miễn dịch suy giảm... dễ mắc bệnh, mệt mỏi, ảnh hưởng chất lượng cuộc sống và làm việc. Nếu không điều trị kịp thời, một số bệnh có thể gây biến chứng nghiêm trọng, tăng nguy cơ nhập viện, tử vong.

Ví dụ, virus cúm có thể gây nhiễm trùng đường hô hấp, nguy cơ biến chứng viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm phổi, viêm cơ tim, viêm màng não, suy hô hấp. Phế cầu khuẩn có thể gây viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết... Nguy cơ nhập viện do viêm phổi phế cầu ở người cao tuổi cao gấp 6 lần người dưới 50 tuổi. Virus hợp bào hô hấp (RSV) không chỉ ảnh hưởng trẻ nhỏ, mà ở người lớn còn có thể làm trầm trọng tình trạng các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim...

Do đó, tiêm vaccine là biện pháp phòng ngừa chủ động và hiệu quả. Hiện hơn 250 trung tâm tiêm chủng VNVC lưu hành nhiều loại vaccine phòng các bệnh đường hô hấp như cúm, phế cầu, RSV, não mô cầu, zona thần kinh, ho gà, bạch hầu, sởi... dành cho cả trẻ em và người lớn. Bạn có thể cùng vợ đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được bác sĩ tư vấn loại vaccine phù hợp. Vaccine cần trung bình 2-3 tuần để tạo kháng thể, do đó, cả hai có thể sắp xếp đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được tư vấn lịch tiêm, cân nhắc tiêm gộp để tiết kiệm thời gian di chuyển.

Ngoài ra, hai vợ chồng có thể đợi sau khi sức khỏe ổn định hơn, hết triệu chứng cảm nhẹ 1-2 ngày rồi mới tiêm để theo dõi phán ứng sau tiêm hiệu quả hơn, không tiêm khi đang sốt cao hoặc nhiễm trùng cấp tính. Cả hai nên ngủ đủ, ăn uống tốt, không dùng rượu bia hoặc thuốc ức chế miễn dịch trước tiêm. Sau tiêm, bạn cũng cần theo dõi sức khỏe tại cơ sở tiêm chủng 30 phút và 24-48 giờ tại nhà. Thời gian này nếu thấy có các biểu hiện như sốt cao 39 độ C, mệt mỏi, khó chịu, khó thở... cần liên hệ ngay với cơ sở tiêm chủng hoặc đến cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!