Giải đáp thắc mắc

* Vui lòng điền chính xác thông tin để nhận được tư vấn tốt nhất từ chuyên gia của Hệ thống TT Tiêm chủng VNVC.
Giới tính (*)
Thưa bác sĩ, con tôi 6 tuổi, tôi muốn tiêm vaccine thủy đậu cho con thì có loại vaccine nào ạ? Phác đồ tiêm ra sao?
Lê Ngọc Minh Thu, 35 tuổi, Đồng Nai
Nam giới tiêm vaccine HPV có thể phòng được bệnh nào, thưa bác sĩ? Tôi 40 tuổi thì tiêm còn hiệu quả không và nên tiêm loại nào, lịch tiêm ra sao? Cảm ơn bác sĩ!
Hoàng Quốc, 40 tuổi, Hà Nội
Chào bác sĩ. Em tên Vân, năm nay em 35 tuổi. Cho em hỏi em có cần tiêm vaccine HPV không ạ?
vanthichcachua, 35 tuổi, Q6, Tp Hồ Chí Minh
Con gái tôi mới vào lớp 1, tiếp xúc nhiều bạn bè nên tôi lo bé sẽ nhiễm não mô cầu. Trẻ 6 tuổi có thể tiêm não mô cầu được chưa, nên tiêm loại nào, thưa bác sĩ?
Nga Nguyễn, 45 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bệnh não mô cầu xâm lấn có thể dẫn đến viêm màng não, nhiễm trùng máu, viêm phổi, viêm màng ngoài tim... Người bệnh có nguy cơ tử vong trong vòng 24 giờ, tỷ lệ tử vong lên tới 50%. Những người sống sót có thể gặp di chứng nặng nề như cụt chi, liệt, điếc, chậm phát triển về tâm thần, thể chất...

Vi khuẩn não mô cầu lây qua đường hô hấp khi người khỏe mạnh hít phải các giọt bắn có chứa mầm bệnh từ người bệnh hoặc người mang vi khuẩn không biểu hiện triệu chứng hay còn gọi là người lành mang trùng. Trong cộng đồng, người mang vi khuẩn không triệu chứng chiếm từ 5-25%, cao hơn trong các vụ dịch là nguồn lây khó kiểm soát.

Ở môi trường học đường, nhà trẻ, ký túc xá tiếp xúc gần, dùng chung vật dụng sẽ làm tăng nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm. Trẻ em, đặc biệt trẻ trong độ tuổi mầm non, tiểu học có hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện, chưa tự nhân thức và chăm sóc được cho bản thân. Nhiều trẻ còn hay quên rửa tay, dễ chia sẻ đồ dùng cá nhân, ăn uống hoặc chơi đùa sát nhau, khiến nguy cơ lây lan bệnh càng cao.

Con gái bạn đã 6 tuổi, có thể tiêm phòng não mô cầu. Hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine phòng 5 nhóm huyết thanh gây não mô cầu nguy cơ tử vong cao, bao gồm:

- Bexsero (Italy): loại thế hệ mới giúp phòng nhóm B, tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi và người lớn đến 50 tuổi

- VA-Mengoc BC (Cuba): giúp phòng hai nhóm B và C, tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn đến 45 tuổi

- Menactra (Mỹ): giúp phòng 4 nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi đến người lớn 55 tuổi

- MenQuadfi (Mỹ): vaccine cộng hợp với giải độc tố uốn ván sản xuất theo công nghệ mới phòng 4 nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn (không giới hạn độ tuổi trên)

- Nimenrix: vaccine cộng hợp với giải độc tố uốn ván sản xuất theo công nghệ tiên tiến, phòng nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn (không giới hạn độ tuổi trên).

Các vaccine không có tác dụng phòng ngừa chéo, vì vậy mỗi người cần tiêm đủ vaccine có thành phần ngừa 5 nhóm huyết thanh gây bệnh kể trên. Bạn có thể dẫn con đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được tư vấn theo đúng độ tuổi và lịch sử chủng ngừa. Cùng với đó, bạn cần hướng dẫn con thực hiện tốt khâu vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang khi tiếp xúc nơi đông người, thường xuyên rửa tay với xà phòng, vệ sinh răng miệng, súc họng bằng nước sát khuẩn...

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Con gái tôi vừa tròn 10 tuổi nên tôi muốn đưa con tiêm phòng HPV. Xin bác sĩ cho biết vaccine có làm trẻ dậy thì sớm hay tò mò giới tính không? Có những loại vaccine HPV nào con tôi có thể tiêm ạ?
Ngọc Thư, 35 tuổi, Đà Nẵng
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

HPV là virus gây ra nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục và các loại ung thư nguy hiểm ở cả nam và nữ, bao gồm sùi mào gà, ung thư cổ tử cung, âm đạo, âm hộ, hầu họng... Tiêm vaccine là biện pháp chủ động, an toàn và hiệu quả để phòng ngừa virus HPV.

Mũi tiêm ngừa HPV đã được chứng minh hiệu quả, dung nạp tốt ở trẻ vị thành niên và thanh thiếu niên, giúp phòng nhiễm virus trước khi bắt đầu có quan hệ tình dục lần đầu tiên. Vaccine đã trải qua nhiều năm thử nghiệm trước khi được FDA (Mỹ) cấp phép. Tiếp đó, vaccine được giám sát tính an toàn bởi CDC (Mỹ), FDA và nhiều nước trên toàn cầu. Nhiều nghiên cứu cho thấy vaccine HPV không làm mãn kinh sớm, chậm kinh, gây vô sinh hay ảnh hưởng quá trình dậy thì của trẻ.

Hiện Việt Nam có hai loại vaccine HPV là Gardasil và Gardasil 9. Mỗi loại có phác đồ tiêm chủng riêng. Trong đó, Gardasil phòng 4 type HPV gồm 6, 11, 16, 18 chỉ định tiêm cho bé gái và phụ nữ tuổi 9-26. Theo thông tin kê toa mới của nhà sản xuất, vaccine Gardasil có chỉ định tiêm chỉ cần 2 mũi thay vì 3 mũi nếu tiêm 2 mũi cách nhau từ 6 đến 12 tháng cho trẻ từ 9 tuổi đến dưới 14 tuổi. Người từ tròn 14 tuổi trở lên có lịch tiêm 3 mũi. Mũi hai cách mũi một hai tháng, mũi ba cách mũi một 6 tháng.

Còn Gardasil 9 phòng 9 type 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, chỉ định cho nam và nữ tuổi 9-45, hiệu quả bảo vệ hơn 90%. Người 9 tuổi đến dưới 15 tuổi tiêm lần đầu tiên cần hai mũi. Mũi thứ hai cách mũi một từ 6 đến 12 tháng. Với người từ tròn 15 tuổi đến 45 tuổi cần tiêm 3 mũi với mũi 1 tiêm lần đầu tiên trong độ tuổi, mũi hai cách mũi một ít nhất hai tháng, mũi ba cách mũi hai tối thiểu 4 tháng.

Con bạn 10 tuổi có thể chọn tiêm 2 mũi vaccine Gardasil hoặc vaccine Gardasil 9.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi đi ăn bị chó cắn, rách da và rướm máu. Chủ quán nói chó đã được tiêm phòng dại đầy đủ, chỉ nuôi nhốt trong quán. Vậy tôi có cần tiêm phòng dại không?
Bảo Khang, 30 tuổi, Cần Thơ
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Dại là bệnh nhiễm virus cấp tính của hệ thống thần kinh trung ương, do động vật nhiễm virus dại lây sang người bởi chất tiết, thông thường từ nước bọt. Bệnh dại chưa có phương pháp điều trị, khi khởi phát triệu chứng, gần 100% người và động vật tử vong. Mỗi năm, thế giới có khoảng 59.000 người tử vong vì bệnh dại.

Việc tiêm vaccine dại cho chó, mèo giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh dại ở vật nuôi. Hiệu quả miễn dịch sau tiêm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm đáp ứng của từng cá thể, chất lượng vaccine, kỹ thuật tiêm, thời điểm tiêm, sự tuân thủ phác đồ và việc nhắc lại định kỳ hàng năm. Không đảm bảo 100% vật nuôi đã tiêm phòng sẽ không mắc bệnh.

Do đó, trường hợp bạn bị chó cắn rách da, rướm máu, dù chó đã tiêm phòng vẫn có thể lây truyền virus dại. Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh dại, tiêm vaccine là cách phòng ngừa hiệu quả nhất.

Hiện Việt Nam có hai loại ngừa dại gồm Verorab (Pháp) và Abhayrab (Ấn Độ). Người bị động vật cắn, cào tiêm với phác đồ 5 mũi, vào các ngày 0-3-7-14-28, đường tiêm ở bắp tay, bắp chân; hoặc 8 mũi vào ngày 0-3-7-28, với đường tiêm trong da. Bạn nên đến cơ sở tiêm chủng để được bác sĩ chỉ định tiêm ngừa phù hợp.

Trong thời gian tiêm, bạn nên theo dõi con vật, nếu chúng còn sống 10 ngày sau khi cắn, cào, bác sĩ có thể căn cứ vào tình trạng vết thương để chỉ định dừng tiêm. Vaccine lúc này vẫn có hiệu quả phòng bệnh. Ở những lần bị động vật cắn, cào sau, bạn chỉ cần tiêm thêm 2 mũi và không cần dùng huyết thanh kháng dại.

Khi bị động vật cắn, cào, liếm, trước hết bạn cần rửa sạch vết thương bằng nước sạch và xà phòng dưới vòi nước trong ít nhất 15 phút. Sau đó, tiếp tục sát trùng bằng cồn 45-70% hoặc cồn iốt để giảm thiểu lượng virus dại tại vị trí vết cắn. Ngoài ra, bạn không nên khâu hoặc băng kín vết thương vì điều này có thể làm virus dại thâm nhập vào cơ thể nhanh hơn, gây nhiễm trùng nặng.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tháng 10 này, con gái tròn 9 tuổi, tôi muốn đưa con đi tiêm vaccine HPV để giúp con phòng ngừa bệnh sùi mào gà và các bệnh ung thư như cổ tử cung, vòm họng, âm hộ, âm đạo… thì có loại vaccine nào, lịch tiêm ra sao?
Hoàng Linh, 39 tuổi, TP HCM
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Hiện Việt Nam có hai loại vaccine HPV là Gardasil và Gardasil 9 giúp phòng các bệnh do virus HPV gây nên như sùi mào gà, ung thư cổ tử cung, ung thư vùng hầu họng, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo... Mỗi loại có phác đồ tiêm chủng riêng. Trong đó, Gardasil phòng 4 type HPV gồm 6, 11, 16, 18 chỉ định tiêm cho bé gái và phụ nữ tuổi 9-26. Theo thông tin kê toa mới của nhà sản xuất, vaccine Gardasil có chỉ định tiêm chỉ cần 2 mũi thay vì 3 mũi nếu tiêm 2 mũi cách nhau từ 6 đến 12 tháng cho trẻ từ 9 tuổi đến dưới 14 tuổi. Người từ tròn 14 tuổi trở lên có lịch tiêm 3 mũi. Mũi hai cách mũi một hai tháng, mũi ba cách mũi một 6 tháng.

Còn Gardasil 9 phòng 9 type 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, chỉ định cho nam và nữ tuổi 9-45, hiệu quả bảo vệ hơn 90%. Người 9 tuổi đến dưới 15 tuổi tiêm lần đầu tiên cần hai mũi. Mũi thứ hai cách mũi một từ 6 đến 12 tháng. Với người từ tròn 15 tuổi đến 45 tuổi cần tiêm 3 mũi với mũi 1 tiêm lần đầu tiên trong độ tuổi, mũi hai cách mũi một ít nhất hai tháng, mũi ba cách mũi hai tối thiểu 4 tháng.

Con bạn 9 tuổi có thể chọn tiêm 2 mũi vaccine Gardasil hoặc vaccine Gardasil 9, lịch tiêm gồm hai mũi. Mũi thứ hai cách mũi một từ 6 đến 12 tháng.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ, tôi nghe mọi người nói, công việc làm công nhân xây dựng như tôi thường xuyên phải tiếp xúc với khói bụi, đất đá, sắt thép dễ mắc bệnh uốn ván, sốt xuất huyết có đúng không? Tôi nên làm gì để phòng ngừa?
Trần Quyết, 29 tuổi, Đà Nẵng
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bạn làm việc ở công trình xây dựng, nơi có nhiều đất đá, sắt thép, dụng cụ làm việc sắc nhọn, chưa kể phải làm việc ở độ cao, xe cộ ra vào nhiều… thuộc nhóm dễ xảy ra tai nạn, hoặc có vết thương gây rách da, chảy máu. Nếu vết thương không được xử lý đúng là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn uốn ván có nhiều ngoài đất cát xâm nhập gây co cứng cơ toàn thân, khó nuốt, khó thở, co giật, suy hô hấp, ngừng tim, suy đa cơ quan, nguy cơ tử vong đến 90%. Vết thương bị hoại tử, nhiễm bẩn, yếm khí càng dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn uốn ván gây bệnh.

Do đó khi có vết thương, bạn cần rửa sạch vết thương với nước và xà phòng, lấy dị vật nếu có, sau đó đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ xem xét tình trạng vết thương, tư vấn tiêm chủng. Hiện Việt Nam có loại uốn ván đơn hoặc các loại vaccine phối hợp như 5 trong 1, 6 trong 1, 4 trong 1, 3 trong 1, 2 trong 1, tiêm theo từng độ tuổi. Người trưởng thành chưa tiêm hoặc không rõ lịch sử tiêm chủng cần ngừa uốn ván theo phác đồ 3 mũi trong vòng 7 tháng, tiêm nhắc 10 năm và bổ sung khi có vết thương.

Khi đã tiêm dự phòng uốn ván đầy đủ và còn trong thời gian bảo vệ, nếu có các vết thương lớn, mọi người chỉ cần tiêm thêm một liều vaccine, không cần dùng Globulin miễn dịch uốn ván (TIG) hoặc huyết thanh kháng uốn ván (SAT).

Bên cạnh uốn ván, công trình xây dựng chứa nhiều vật dụng như bồn và thùng chứa nước, bao bì, đất, đá hay đồ phế thải... là điều kiện thuận lợi cho muỗi vằn là trung gian truyền bệnh sốt xuất phát triển sinh sôi. Đây cũng là nơi có nhiều người làm việc cùng nhau, nếu một người mắc bệnh, muỗi vằn chích sau đó chích người lành sẽ làm lây lan mầm bệnh. Như thời gian qua, nước ta ghi nhận nhiều ổ dịch sốt xuất huyết, trong đó có nhiều ổ dịch ở công trình xây dựng.

Để phòng sốt xuất huyết, bạn nên tránh để muỗi chích bằng mặc quần áo dài, ngủ màn ngay cả ban ngày, dọn dẹp nơi ở và nơi làm việc sạch sẽ nhằm loại bỏ nơi ở và nơi sinh sản của muỗi. Sốt xuất huyết hiện Việt Nam có vaccine phòng ngừa do hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) sản xuất, tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên, lịch tiêm 2 mũi cách nhau 3 tháng. Vaccine phòng và ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh, tái nhiễm và nhập viện lần lượt hơn 80% và hơn 90%.

Với đặc thù công việc, bạn nên tiêm vaccine dự phòng uốn ván và vaccine sốt xuất huyết giúp đảm bảo sức khỏe và phòng nguy cơ mắc bệnh, chịu di chứng do hai bệnh này.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Hai tuần trước, trong lúc nhậu say, tôi có phát sinh quan hệ với một người cô gái lạ, không sử dụng biện pháp an toàn, hiện chưa có biểu hiện gì bất thường thì có nguy cơ mắc bệnh nào? Tôi nên làm gì để phòng ngừa?
Trần Nam, 25 tuổi, Hải Phòng
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Người có quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp an toàn, nhất là với người lạ thuộc nhóm nguy cơ dễ mắc các bệnh truyền nhiễm dễ lây qua đường tình dục như HIV/AIDS, sùi mào gà, lậu, giang mai, chlamydia, Herpes sinh dục và viêm gan B... Đây là các bệnh để lại nhiều hệ lụy sức khỏe thể chất cũng tinh thần, ảnh hưởng chất lượng cuộc sống, công việc, kinh tế cho người mắc. Trong đó, nếu mắc viêm gan B và HIV/AIDS người bệnh phải sống chung suốt đời.

Do đó, bạn nên đi khám sức khỏe và thực hiện các xét nghiệm để biết chính xác cũng như yên tâm với sức khỏe bản thân. Trong trường hợp mắc bệnh, bạn nên tuân thủ việc điều trị theo chỉ định của bác sĩ, không nên bỏ điều trị hay điều trị theo mẹo dân gian, uống các loại lá cây khiến bệnh nặng hơn. Bạn cũng nên ăn uống đủ chất dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, tránh sử dụng chung đồ dùng cá nhân, kiêng quan hệ tình dục để tránh làm lây lan mầm bệnh.

Trong các bệnh kể trên có viêm gan B và sùi mào gà Việt Nam có vaccine phòng ngừa. Đối với viêm gan B, hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine viêm gan B dành cho người lớn gồm Heberbiovac HB (Cu Ba) và Gene Hbvax (Việt Nam), Twinrix (Bỉ) phòng viêm gan A và B trong một mũi tiêm. Người lớn cần chủng ngừa ba mũi trong vòng 6 tháng.

Tuy nhiên, trước tiêm vaccine, bạn cần xét nghiệm định lượng kháng thể viêm gan B, để biết bản thân đã mắc viêm gan B hay đã có kháng thể kháng lại virus viêm gan B hay chưa. Trong trường hợp mắc bệnh, bạn tiêm vaccine sẽ không còn hiệu quả nữa. Còn trường hợp không có kháng thể với viêm gan B hoặc mức kháng thể dưới mức bảo vệ, bạn cần tiêm vaccine càng sớm càng tốt.

Còn sùi mào gà do virus HPV gây nên có hai loại vaccine phòng ngừa. Trong đó, vaccine Gardasil phòng 4 type 6, 11, 16, 18 chỉ định tiêm cho bé gái, phụ nữ trong độ tuổi 9-26. Vaccine Gardasil 9 phòng ngừa 9 type 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, được chỉ định tiêm cho nam, nữ từ 9-45 tuổi. Hiệu quả bảo vệ của vaccine trên 90%. Nhiều nghiên cứu chỉ ra, hơn 99% người được tiêm vaccine Gardasil 9 có kháng thể bảo vệ với 9 chủng HPV sau 7 tháng tiêm ngừa. Bạn là nam, hiện 25 tuổi, thuộc nhóm tiêm vaccine Gardasil 9, lịch tiêm gồm 3 mũi, cách nhau 6 tháng.

Ngoài ra, việc quan hệ tiếp xúc gần gũi cũng có thể lây lan vi khuẩn não mô cầu có nguy cơ gây tử vong trong 24 giờ và tình trạng viêm niệu đạo. Trong dân số, tỷ lệ người mang vi khuẩn ở vùng hầu họng cao nhưng không biểu hiện triệu chứng là nguồn lây khó kiểm soát. Bạn nên phối hợp tiêm các loại vaccine não mô cầu để phòng đầy đủ 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh phổ biến A, B, C, Y, W-135.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi dọn nhà sau bão, tay va quẹt vào cành cây chảy máu, đã cầm máu và sát khuẩn bằng oxy già, có cần phải tiêm ngừa uốn ván không?
Nguyễn Văn Hai, 56 tuổi, Nghệ An
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Uốn ván là bệnh nhiễm trùng cấp tính, do ngoại độc tố của vi khuẩn uốn ván có tên Clostridium tetani gây ra. Bào tử của uốn ván có thể tồn tại rất lâu trong môi trường tự nhiên. Chúng xâm nhập vào cơ thể qua vết thương dù rất nhỏ và gây bệnh. Bệnh uốn ván nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến rối loạn thần kinh thực vật, suy hô hấp, suy đa tạng và tử vong.

Như hồi tháng 6, nước ta từng ghi nhận trường hợp một cụ bà 90 tuổi mắc uốn ván nặng sau khi cành cây tươi đâm trúng tay chảy máu. Bà phải thở máy qua mở khí quản do viêm phổi, suy hô hấp, nguy cơ tử vong cao. Trước đó, hồi tháng 5, một bé gái 7 tuổi cũng bị co giật, suy hô hấp do mắc uốn ván sau khi thanh gỗ mục đâm vào mu bàn chân.

Bạn vừa bị cành cây đâm vào cánh tay chảy máu, có nguy cơ nhiễm trùng uốn ván. Bạn nên thu xếp thời gian để sớm đến trung tâm tiêm chủng gần nhất, để được bác sĩ xem xét tình trạng vết thương và tư vấn lịch lịch tiêm phù hợp.

Hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine có thành phần ngừa uốn ván, bao gồm uốn ván mũi đơn hoặc uốn ván mũi phối hợp như: 6 trong 1; 5 trong 1; 4 trong 1 phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt; 3 trong 1 phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván; 2 trong 1 phòng bạch hầu, uốn ván. Người lớn không rõ lịch sử tiêm chủng cần tiêm 3 mũi cơ bản. Nếu đã tiêm dự phòng đầy đủ, khi có vết thương chỉ cần tiêm thêm 1 mũi vaccine và không cần dùng huyết thanh kháng uốn ván.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi chuẩn bị đi xem sự kiện A80, nghe nói bệnh não mô cầu dễ lây ở nơi đông người và làm cách nào để phòng ngừa thưa bác sĩ?
Triều Phong, 25 tuổi, Hải Phòng
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bệnh não mô cầu xâm lấn cực kỳ nguy hiểm, có thể dẫn đến viêm màng não, nhiễm trùng máu, viêm phổi, viêm màng ngoài tim... Người bệnh có nguy cơ tử vong trong vòng 24 giờ, tỷ lệ tử vong lên tới 50%. Những người sống sót có thể gặp di chứng nặng nề như cụt chi, liệt, điếc, chậm phát triển về tâm thần, thể chất...

Các triệu chứng ban đầu của bệnh thường mơ hồ như sốt, đau họng, ho... dễ nhầm lẫn với cúm khiến người bệnh chủ quan, làm phát tán mầm bệnh. Chưa kể, đối với não mô cầu còn có tình trạng người lành mang vi khuẩn mà không biết, khiến mầm bệnh âm thầm lây lan ra cộng đồng.

Nước ta từng ghi nhận một số ổ bệnh não mô cầu như trường hợp một quân nhân 24 tuổi tử vong, 7 người khác bị lây nhiễm hồi tháng 2, hay trường hợp 2 người đàn ông ở Đồng Nai cùng mắc não mô cầu do tiếp xúc gần với nhau hồi tháng 5.

Hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine phòng 5 nhóm huyết thanh gây não mô cầu nguy cơ tử vong cao, bao gồm:

Bexsero (Italy): loại thế hệ mới giúp phòng nhóm B, tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi và người lớn đến 50 tuổi

VA-Mengoc BC (Cuba): giúp phòng hai nhóm B và C, tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn đến 45 tuổi

Menactra (Mỹ): giúp phòng 4 nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi đến người lớn 55 tuổi

MenQuadfi (Mỹ): vaccine cộng hợp với giải độc tố uốn ván sản xuất theo công nghệ mới phòng 4 nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn (không giới hạn độ tuổi trên)

Nimenrix: vaccine cộng hợp với giải độc tố uốn ván sản xuất theo công nghệ tiên tiến, phòng nhóm A, C, Y, W-135, tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn (không giới hạn độ tuổi trên)

Các vaccine không có tác dụng phòng ngừa chéo, vì vậy mỗi người cần tiêm đủ vaccine có thành phần ngừa 5 nhóm huyết thanh gây bệnh kể trên. Bạn có thể đến trung tâm tiêm chủng gần nhất để được tư vấn theo đúng độ tuổi và lịch sử chủng ngừa. Cùng với đó, bạn cần thực hiện tốt khâu vệ sinh nơi ở và nơi làm việc, nên đeo khẩu trang khi tiếp xúc nơi đông người, thường xuyên rửa tay với xà phòng, vệ sinh răng miệng, súc họng bằng nước sát khuẩn...

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Tôi đã tiêm vaccine cúm vào chủ nhật (24/8), liệu có nguy cơ lây bệnh khi đi du lịch dịp lễ Quốc Khánh không?
Thanh Hoa, 24 tuổi, TPHCM
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bệnh cúm mùa do virus cúm gây ra, thường là hai chủng cúm A (H1N1, H3N2) và 2 chủng cúm B (Yamagata, Victoria). Bệnh gây ra các triệu chứng nhưng sốt cao đột ngột, chảy mũi, đau họng, ho, đau đầu, đau cơ, khớp, mệt mỏi. Một số trường hợp mắc cúm có nguy cơ trở nặng, dẫn đến biến chứng viêm phế quản, viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não, suy hô hấp, thậm chí tử vong. Trẻ nhỏ, người có bệnh nền, người cao tuổi và mẹ bầu là những nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc cúm và biến chứng.

Hiện nay, Việt Nam có nhiều loại vaccine cúm, bao gồm vaccine cúm tứ giá phòng hiệu quả cả 4 chủng virus cúm A và cúm B. Trẻ dưới 9 tuổi lần đầu tiêm vaccine cần tiêm hai mũi cơ bản, cách nhau một tháng, sau đó tiêm nhắc một mũi hằng năm. Người từ 9 tuổi trở lên chỉ tiêm một mũi, sau đó tiêm nhắc lại một mũi hằng năm.

Sau khi tiêm ngừa, vaccine cần tối thiểu hai tuần để tạo kháng thể miễn dịch. Bạn mới tiêm ngừa, thời gian cách kỳ nghỉ lễ chưa đủ hai tuần nên vẫn có nguy cơ lây nhiễm nếu tiếp xúc với mầm bệnh. Để phòng tránh, bạn nên đeo khẩu trang, chú ý vệ sinh cá nhân, rửa tay trước khi ăn uống, sau khi đi về sinh và tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng. Đồng thời, bạn cũng nên ăn đủ bữa và đủ dinh dưỡng, uống đủ nước giúp cơ thể được nạp đủ năng lượng.

Tiêm vaccine là biện pháp bảo vệ sức khỏe chủ động và hiệu quả. Bạn nên rà soát lịch sử tiêm chủng để bổ sung các mũi vaccine còn thiếu, tránh để tiêm quá gấp gáp, làm giảm hiệu quả phòng bệnh.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Con gái tôi dưới 6 tuổi có tiêm vaccine được không? Chi phí bao nhiêu?
Nguyễn Đức Thọ, 31 tuổi, Thị Trấn Bần - Mỹ Hào - Hưng Yên
THS.BS Ngô Thị Kim Phượng

Quản lý vùng Khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Trẻ em thuộc nhóm có nguy cơ cao gặp biến chứng nặng khi mắc các bệnh truyền nhiễm. Ở lứa tuổi này, hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển hoàn thiện, khả năng chống đỡ với virus và vi khuẩn còn hạn chế. Vì vậy, tiêm vaccine sẽ giúp trẻ phòng ngừa bệnh, giảm thiểu nguy cơ nhập viện, biến chứng và tử vong.

Các vaccine đã được phát triển và thử nghiệm qua nhiều giai đoạn nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn và hiệu quả theo tiêu chuẩn quốc tế. Các thử nghiệm lâm sàng được thực hiện trên các nhóm đối tượng đa dạng, bao gồm cả trẻ em và người lớn, để đảm bảo tính khả thi và khả năng thích ứng rộng rãi của vaccine. Do đó, bạn có thể yên tâm để con tiêm chủng.

Gần 240 trung tâm thuộc Hệ thống Tiêm chủng VNVC cung cấp hơn 50 loại vaccine phòng gần 50 bệnh truyền nhiễm khác nhau, giúp bạn có nhiều lựa chọn và tiêm chủng sớm cho con. Con bạn 6 tuổi, bạn có thể đưa bé đến cơ sở tiêm chủng để bác sĩ rà soát lịch sử tiêm chủng của bé và tư vấn các loại vaccine bé chưa từng tiêm, tiêm nhắc các loại vaccine cần tiêm nhắc để củng cố kháng thể và cập nhật các loại vaccine thế hệ mới như vaccine cúm; phế cầu khuẩn và não mô cầu khuẩn gây viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết; viêm não Nhật Bản; sởi - quai bị - rubella; sốt xuất huyết; tả; thương hàn...

Ngoài ra, khi vui chơi, trẻ có thể bị động vật tấn công hoặc gặp trầy xước, bạn có thể cho trẻ tiêm phòng dại hoặc uốn ván trước khi bị động vật cắn, cào hoặc có vết thương để tạo kháng thể chủ động, ngăn chặn khi mầm bệnh xâm nhập.

Trước tiêm, trẻ sẽ được bác sĩ khám sàng lọc kỹ để đánh giá tình hình sức khỏe trẻ, tiền sử bệnh lý và dị ứng để quyết định mũi tiêm phù hợp. Gia đình bạn cũng nên chuẩn bị kỹ các thông tin, chia sẻ kỹ với bác sĩ về các bệnh nếu trẻ đang mắc, cũng như các phản ứng sau khi tiêm các vaccine trước đó.

Bảng giá tiêm chủng tại VNVC được niêm yết công khai, cam kết bình ổn giá trên toàn hệ thống. Người đến tiêm chủng được miễn phí khám sàng lọc, tư vấn và nhiều tiện ích khác. Bạn có thể tham khảo thêm tại đây.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Chào bác sĩ, nhờ bác sĩ tư vấn giúp em. Con em bị chó nhà cắn, em có chủ quan không tiêm ngừa liền, khoảng 15 ngày sau chó có biểu hiện bỏ ăn và chết. Sau đó em mới đưa con đi tiêm ngừa. Mới tháng 3 năm ngoái cháu cũng bị chó cắn và tiêm ngừa đầy đủ. Cho em hỏi giờ cháu ...
Nguyễn Thị Kim Phương, 35 tuổi, Thôn 2a xã ehleo tỉnh Daklak
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Bệnh dại có tỷ lệ tử vong gần như 100% với các triệu chứng như đau đầu, sốt, mệt mỏi, giãn đồng tử, tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp, liệt cơ hô hấp. Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh dại, tiêm vaccine là cách phòng ngừa hiệu quả nhất. Chó nhà nuôi có nguy cơ mắc bệnh dại và lây truyền bệnh cho người qua vết cắn, cào, liếm lên vết thương hở. Vaccine dại được khuyến cáo tiêm càng sớm càng tốt sau khi bị cắn, cào.

Con bạn đã từng bị chó cắn và hoàn thành phác đồ tiêm ngừa đầy đủ vào năm ngoái, như vậy nếu bị chó cắn ở lần sau, con bạn chỉ cần đến cơ sở tiêm chủng tiêm thêm 2 mũi và không cần tiêm huyết thanh kháng dại. Vaccine được khuyến cáo tiêm vào ngày đầu tiên và 3 ngày sau khi bị cắn. Tuy nhiên, trường hợp của con bạn đã 15 ngày kể từ ngày bị cắn và con chó chết không rõ nguyên nhân, bạn nên đến bệnh viện gần nhất để được bác sĩ tìm hiểu nguyên nhân và tư vấn phù hợp.

Vaccine dại hiện nay đều là các vaccine bất hoạt, sản xuất theo công nghệ mới, không chứa tế bào thần kinh nên không gây ảnh hưởng trí nhớ. Ngoài ra, các thành viên trong gia đình cũng có thể tiêm dự phòng 3 mũi vaccine trước khi bị cắn, cào vào các ngày 0-7-21 hoặc 28. Nếu lần sau bị cắn, cào, mọi người chỉ cần tiêm 2 mũi vaccine và không cần dùng huyết thanh kháng dại dù vết thương nặng.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

Bố tôi hơn 70 tuổi, từng mắc zona thần kinh và điều trị ở bệnh viện. Bệnh này có khả năng tái phát không và tôi nên làm gì để phòng cho bố?
Kim Cương, 43 tuổi, Hà Nội
BS.CKI Nguyễn Lê Nga

Quản lý Y khoa vùng 1 miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC

Chào bạn!

Zona thần kinh do virus Varicella zoster (VZV) gây ra, đây cũng là tác nhân gây bệnh thủy đậu. Zona xảy ra sau khi khỏi thủy đậu do virus VZV vẫn tồn tại trong cơ thể, trú ẩn trong cách hạch thần kinh. Chúng sẽ tái hoạt khi hệ miễn dịch bị suy giảm do nhiều yếu tố như: tuổi cao, mắc bệnh lý nền, dùng thuốc ức chế hệ miễn dịch, stress kéo dài...

Bố của bạn đã được chẩn đoán mắc bệnh và điều trị khỏi zona thần kinh, tuy nhiên bệnh vẫn có khả năng tái phát với tỷ lệ 4,8 - 12/1.000 người mỗi năm. Vì vậy, bạn nên đưa bố tiêm vaccine phòng ngừa. Hiện Việt Nam có vaccine Shingrix (Bỉ) giúp giảm nguy cơ mắc zona hơn 97%, giảm hơn 90% biến chứng đau dây thần kinh sau zona và các biến chứng khác. Vaccine chỉ định tiêm cho người lớn từ 50 tuổi trở lên, tiêm hai mũi cách nhau hai tháng, và người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch, tiêm hai mũi, cách nhau một tháng.

Ngoài ra, bạn nên nên rà soát lại lịch sử tiêm chủng cho bố và bổ sung các mũi vaccine còn thiếu như cúm, phế cầu, ho gà, bạch hầu, não mô cầu... để phòng bệnh một cách toàn diện.

Cảm ơn câu hỏi của bạn.

Chúc bạn và gia đình nhiều sức khỏe!

vaccine

Bạn đã được chuyển sang trang đăng ký của VNVC, đối tác VnExpress