Ống thông tĩnh mạch trong điều trị ung thư

Các kiểu ống thông tĩnh mạch

Ống thông tĩnh mạch là một ống rỗng bằng nhựa mềm, dài và hẹp. Bác sĩ sử dụng ống thông để đưa thuốc vào tĩnh mạch hay còn gọi là tiêm tĩnh mạch.

Khi điều trị bằng đường tĩnh mạch, bác sĩ tiêm thuốc bằng một cây kim nhỏ qua ống thông này, được gọi là ống thông tĩnh mạch kiểu thông thường. Y tá sẽ có thể đâm kim vào cẳng tay hoặc bàn tay của bệnh nhân. Ngoài việc áp dụng cho hóa trị, chất lỏng hoặc các loại thuốc khác cũng được truyền vào cơ thể theo cách này.

Ống thông tĩnh mạch thông thường sẽ được rút ra khi quá trình điều trị trong ngày kết thúc. Nhưng cũng có thể giữ nó trong 2-3 ngày nếu nó ổn định và không gây khó chịu. Với mỗi lần điều trị, bạn sẽ được thay ống thông mới.

Khi điều trị ung thư bằng hóa trị, việc sử dụng ống thông trong tĩnh mạch rất phổ biến. Tuy nhiên, nó cũng không phải là lựa chọn tốt nhất cho tất cả mọi người hay phương pháp điều trị vì việc sử dụng đường truyền tĩnh mạch có thể kéo dài mỗi tuần hoặc vài ngày. Điều này thật khó chịu khi có cây kim thường xuyên gắn trên cơ thể.

Bên cạnh đó, y tá có thể gặp trở ngại khi đặt kim tiêm vào tĩnh mạch thường xuyên. Hóa trị cũng có thể gây tổn thương mô nếu hóa chất không được tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch. Nếu tĩnh mạch ở bàn tay và cánh tay của bạn nhỏ hoặc khó đặt kim vào, nguy cơ cao khi hóa chất bị tiêm lệch vào mô xung quanh tĩnh mạch.

Bác sĩ có thể sử dụng ống thông lớn hơn và đặt tại tĩnh mạch lớn ở cánh tay hoặc trên cổ. Cũng có loại ống thông hoàn toàn dưới da, được kết nối với một đĩa nhỏ bằng nhựa hoặc kim loại gọi là cổng ngoại vi (port).

Khi không điều trị, đầu ống thông được đóng lại bằng kẹp hoặc chụp đầu. Một số ống thông có 2 hoặc 3 đầu vào. Chúng được gọi là ống thông đôi lumen hoặc ống thông ba lumen. Kiểu ống thông này sẽ giúp bác sĩ có thể bơm được nhiều thuốc trong một thời điểm.

Lựa chọn loại ống thông khác nhau

Có vài loại ống thông khác nhau, nhưng chúng hoạt động theo những nguyên tắc chung. Việc lựa chọn ống thông tùy vào nhiều yếu tố: Thời gian điều trị ung thư, phương pháp điều trị, cách thức chăm sóc ống thông đơn giản hay phức tạp và chi phí.

Kiểu ống thông sẽ quyết định nơi đặt và cách đặt. Sự khác nhau giữa các kiểu ống thông như sau:

Ống thông tĩnh mạch trung tâm từ ngoại biên hay còn gọi là ống PICC, đặt trong một tĩnh mạch lớn gần khuỷu tay. Bạn sẽ được gây tê tại chỗ để làm tê da và mô khi cấy PICC.

Ống thông Hickman đặt vào tĩnh mạch lớn dưới xương đòn hoặc từ tĩnh mạch cổ. Ống sẽ nằm dưới da, đầu ra thường nằm ở phần trên ngực. Bạn sẽ được gây tê tại chỗ khi cấy ống thông Hickman.

Cổng ngoại vi hoặc port-a-cath. Bệnh nhân thường được gây tê tại chỗ hoặc gây mê khi bác sĩ cấy cổng ngoại vi vào cơ thể. Ống thông nằm dưới da ngực hoặc cánh tay. Cổng ngoại vi nằm hoàn toàn dưới da, bạn có thể nhìn thấy hoặc cảm thấy một vết sưng nhỏ trên ngực hoặc cánh tay. Khi tiêm thuốc, y tá sẽ làm tê da bằng kem bôi, sát trùng và đặt một cây kim vào cổng để tiêm thuốc, lấy máu.

Lợi ích của ống thông tĩnh mạch 

Ống thông tĩnh mạch ở cánh tay hoặc cổ có thể giữ lại trong vài tuần hoặc vài tháng. Khi sử dụng bệnh nhân sẽ giảm số lần đưa kim vào tĩnh mạch, giảm đau, chệch ven khi bệnh nhân có các tĩnh mạch nhỏ hoặc bị tổn thương quá nhiều.

Ngoài ra, đặt ống thông có ích khi bệnh nhân cần xét nghiệm máu thường xuyên hoặc sợ kim tiêm, bệnh nhân truyền máu hoặc điều trị nhiều hơn một lần tại một thời điểm.

Đặt ống thông cũng giúp giảm nguy cơ tổn thương mô và cơ. Điều này có thể xảy ra nếu thuốc rò rỉ ra bên ngoài tĩnh mạch hay còn gọi là thoát mạch. Khả năng bị thoát mạch xảy ra nhiều đối với ống thông tĩnh mạch kiểu thông thường.

Chăm sóc ống thông 

Mỗi loại ống thông đường tĩnh mạch luôn kèm theo tác dụng phụ và rủi ro nhất định như: Nhiễm trùng, tắc nghẽn và hình thành cục máu đông. Có các vấn đề ít gặp hơn như xoắn ống thông dưới da hoặc ống thông hoặc cổng bị lệch vị trí. Bạn hãy nói chuyện với bác sĩ về các tác dụng phụ và các nguy cơ đó.

Chăm sóc ống thông tĩnh mạch hoặc cổng ngoại vi sẽ làm giảm các rủi ro trê. Nếu ống thông đường tĩnh mạch có đầu ra nằm ngoài da, hãy để ý và vệ sinh thường xuyên bằng thuốc sát trùng. 

Khi vệ sinh ống thông cần rửa tay sạch, tránh chạm vào đầu ống, tránh va chạm mạnh lãm gãy ống. Cần báo với bác sĩ ngay nếu vùng cấy ống thông chảy máu, bầm tím hay cơ thể bị sốt. 

Nha Trang (Theo Cancer.net)