Bệnh bạch cầu tủy cấp tính

Bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính ở người trưởng thành (AML) là một loại ung thư trong đó tủy xương tạo ra các nguyên tủy bào bất thường, từ nguyên tủy bào phát triển thành bạch cầu, hồng cầu hoặc tiểu cầu. Loại ung thư này thường trở nên tồi tệ nhanh chóng nếu không được điều trị. Đây là loại bệnh bạch cầu cấp tính phổ biến nhất ở người lớn.

Trong bệnh bạch cầu cấp dòng tủy, các nguyên tủy bào thường trở thành tế bào bạch cầu chưa trưởng thành được gọi là myeloblasts Các myeloblasts trong AML bất thường và không trở thành các tế bào bạch cầu khỏe mạnh.

Đôi khi trong AML, quá nhiều tế bào gốc trở thành tế bào hồng cầu hoặc tiểu cầu bất thường. Các tế bào bạch cầu có thể tích tụ trong tủy xương và máu, do đó, không có chỗ cho các tế bào bạch cầu khỏe mạnh, hồng cầu và tiểu cầu khác. Khi hiện tượng này xảy ra, có thể dẫn đến nhiễm trùng, thiếu máu hoặc chảy máu . Các tế bào bạch cầu có thể lan ra ngoài máu đến các bộ phận khác của cơ thể, bao gồm cả hệ thống thần kinh trung ương (não và tủy sống), da và niêm mạc.

Chẩn đoán bệnh bạch cầu cấp dòng tủy (AML)

Những người mắc AML thường có một số triệu chứng chung như: sụt cân, mệt mỏi, sốt kéo dài, đổ mồ hôi, kém ăn, xuất huyết ngoài da...Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán sau đây.

Xét nghiệm máu: Hầu hết những người mắc bệnh AML khi xét nghiệm máu ung thư cho thấy có quá nhiều tế bào bạch cầu nhưng lại không đủ hồng cầu và không đủ tiểu cầu. Sự hiện diện của các tế bào non (blast cells) là các tế bào chưa trưởng thành thường được tìm thấy trong tủy xương nhưng không lưu thông trong vòng tuần hoàn.

Sinh thiết tủy xương: Xét nghiệm máu có thể gợi ý bệnh bạch cầu nhưng thường phải làm xét nghiệm tủy xương để xác định chính xác nhất. Trong sinh thiết tủy xương, bác sĩ sẽ sử dụng kim chuyên dụng để chọc lấy tủy xương ở vị trí đỉnh chóp của mặt sau xương chậu (mào chậu sau).

Chọc dò tủy sống: Trong một số trường hợp, có thể cần phải lấy dịch lỏng xung quanh tủy sống của bệnh nhân để kiểm tra các tế bào bạch cầu. Bác sĩ sẽ lấy bằng cách sử dụng kim chuyên dụng để đưa vào vị trí dưới mức chóp tủy sống, kéo dài đến đốt sống L1-L2 ở người lớn.

Xét nghiệm gen: Các xét nghiệm về các tế bào ung thư bạch cầu có thể xác định các thay đổi di truyền hay đột biến gen cụ thể gây ra ung thư, thay đổi nhiễm sắc thể và các vấn đề khác điển hình của bệnh bạch cầu. Điều này có thể giúp bác sĩ xác định, tiên lượng và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

Nếu bác sĩ đã xác định rằng người bệnh mắc AML, sẽ chỉ định thực hiện thêm một số xét nghiệm để xác định mức độ ung thư và phân loại AML cụ thể hơn.

Bệnh AML thường không hình thành khối u mà lan rộng khắp tủy xương và lan sang các cơ quan khác như gan và lá lách. Do đó, bệnh không được phân giai đoạn như hầu hết các bệnh ung thư khác. Bác sĩ sẽ dựa vào các thông tin khác như phân nhóm AML, tuổi người bệnh và kết quả xét nghiệm để phân tích tình trạng bệnh.

Điều trị bệnh bạch cầu cấp tính dòng tế bào tủy xương

Điều trị bệnh AML phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm cả loại AML, tuổi, sức khỏe tổng quát và nguyện vọng của người bệnh. Nhìn chung, quá trình điều trị thường được thực hiện vào hai giai đoạn:

Điều trị thuyên giảm (Remission induction therapy): Mục đích tiêu diệt các tế bào bạch cầu trong máu và tủy xương. Tuy nhiên, phương pháp này thường không tiêu diệt được hết tất cả các tế bào ung thư bạch cầu, vì vậy người bệnh thường cần điều trị thêm để ngăn ngừa bệnh quay trở lại.

Điều trị củng cố (Consolidation therapy): Cũng được gọi là điều trị sau thuyên giảm nhằm duy trì hoặc tăng cường kết quả điều trị đã đạt được ở giai đoạn trước. Giai đoạn điều trị này nhằm mục đích tiêu diệt các tế bào ung thư bạch cầu còn lại, điều này rất quan trọng để giảm nguy cơ tái phát sau này.

Các liệu pháp được sử dụng trong điều trị

Hóa trị là phương pháp chính của điều trị thuyên giảm, mặc dù nó cũng có thể được sử dụng để điều trị củng cố. Hóa trị sử dụng hóa chất đặc biệt để tiêu diệt các tế bào ung thư trong cơ thể.

Những người mắc AML thường ở lại bệnh viện trong quá trình điều trị hóa trị vì thuốc phá hủy nhiều tế bào máu khoẻ mạnh trong quá trình tiêu diệt tế bào ung thư bạch cầu. Nếu chu kỳ hóa trị đầu tiên không tiêu diệt được tế bào ung thư như yêu cầu thì chu kỳ này có thể được lặp lại.

Điều trị đích: Phương pháp này sử dụng các loại thuốc tấn công các vị trí có thể tấn công được trên các tế bào ung thư. Thuốc midostaurin (Rydapt) ngăn chặn hoạt động của một loại enzyme trong các tế bào bạch cầu và khiến tế bào này chết. Midostaurin chỉ hữu ích cho những người ung thư có đột biến FLT3. Thuốc này được sản xuất dưới dạng thuốc viên.

Điều trị bằng thuốc khác: Asen trioxide (Trisenox) và axit retinoic all-trans (ATRA) là các loại thuốc chống ung thư có thể được sử dụng độc lập hoặc kết hợp với hóa trị liệu để điều trị một loại của AML là APL (acute promyelocytic leukemia). Những loại thuốc này khiến các tế bào ung thư bạch cầu bị đột biến gen để trưởng thành và chết hoặc ngừng phân chia.

Cấy ghép tủy xương: Ghép tủy xương hay còn được gọi là ghép tế bào gốc. Ghép tủy xương giúp tái sản xuất các tế bào gốc khỏe mạnh bằng cách thay thế tủy xương bệnh bằng các tế bào gốc không có bệnh bạch cầu sẽ giúp cơ thể tái tạo tủy xương khỏe mạnh. Trước khi ghép tủy xương, người bệnh sẽ được hóa trị liệu hoặc xạ trị liều rất cao để tiêu diệt tủy xương sản xuất bệnh bạch cầu. Sau đó, người bệnh sẽ được nhận tế bào gốc từ người hiến tặng tương thích. Người bệnh cũng có thể nhận được các tế bào gốc của chính mình (ghép tự thân) nếu trước khi điều trị thuyên giảm và người bệnh đã trích xuất các tế bào gốc khỏe mạnh để lưu trữ cho lần cấy ghép trong tương lai.

Nha Trang (Theo Cancer)