Chiến lược "không Covid" tại Trung Quốc đang khiến Macau lao đao khi nền kinh tế đặc khu chủ yếu sống dựa vào khách quốc tế và người chơi bạc từ đại lục. Bắc Kinh tăng ảnh hưởng chính trị lên thành phố và viễn cảnh chính quyền đặc khu siết quản lý kinh doanh sòng bạc cũng đặt ngành kinh tế chủ chốt trước tương lai mơ hồ.
"Kinh đô" bài bạc châu Á tháng 10 giảm doanh thu khoảng 545 triệu USD, mức giảm sâu nhất năm nay. Số tiền thu về từ các sòng bạc Macau giảm 26% so với tháng trước và thấp hơn mức trung bình năm 2019 khoảng 83%.
Theo giới phân tích, đà hồi phục kinh tế của đặc khu chững lại trong tháng 10 vì Bắc Kinh siết đi lại do lo ngại về ổ dịch bùng phát ở Macau. Lệnh cách ly người từ đặc khu vào đại lục đến ngày 19/10 mới hết hiệu lực, vượt quá giai đoạn "Tuần lễ vàng" của Trung Quốc, vốn là cao điểm du lịch trong năm, khiến khách từ đại lục nản lòng đến Macau.
Đặc khu của Trung Quốc đón khoảng 8.159 khách đến trong "Tuần lễ vàng", giảm 95% so với cùng kỳ năm 2020. Cuối tháng 10, Macau lại áp quy định cách ly khách từ 20 khu vực trong 9 tỉnh tại đại lục xuất hiện ca nhiễm nCoV.
Hong Kong, nguồn khách lớn thứ hai của "Las Vegas châu Á", ngày 2/11 miễn cách ly cho người đến từ Macau. Tuy nhiên, chính quyền Macau vẫn duy trì quy định cách ly với người đi từ Hong Kong.
Du khách trước cụm khách sạn - sòng bạc Grand Lisboa tại Macau vào tháng 12/2019. Ảnh: Reuters.
Giới phân tích dự đoán Bắc Kinh vẫn trung thành với chiến lược "không Covid-19" suốt năm 2022 do nhiều sự kiện chính trị quan trọng, trong đó có Olympic mùa đông vào tháng hai và Đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 vào cuối năm.
Giai đoạn này dự kiến diễn ra nhiều chuyển động quan trọng với thượng tầng chính trị Trung Quốc, khiến giới lãnh đạo đất nước khó lòng đánh cược với mở cửa và đặt nền y tế cộng đồng trước rủi ro.
Trong khảo sát tháng 11 của hãng đánh giá uy tín kinh doanh S&P Global, hơn 1/3 nhà đầu tư không kỳ vọng nền kinh tế Macau hồi phục trước năm 2024.
James Palmer, chuyên gia về Trung Quốc kiêm nhà bình luận cho tạp chí Foreign Policy, lưu ý sau giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ năm 1999 - 2016 ở mức trung bình 12%, "kinh đô" đánh bạc châu Á đã có xu hướng suy thoái. Năm 2020, kinh tế Macau giảm quy mô khoảng 56,3%.
"Dù từng có người lạc quan du lịch và đánh bạc ở Macau sẽ tăng trưởng trở lại vào năm nay, những quy định mới và sự xuất hiện của các biến chủng Delta cùng Omicron nhiều khả năng dập tắt hy vọng", ông đánh giá.
Bên cạnh đó, những nỗ lực cải cách của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khiến tương lai ngành đánh bạc ở Macau thêm bất định. Ông Tập trong hai năm qua nhiều lần nhấn mạnh mục tiêu giảm bất bình đẳng xã hội. Thái độ quyết liệt của lãnh đạo Trung Quốc khiến khách VIP e dè Macau hơn trước.
Ngày 29/11, ông trùm Alvin Chau, CEO tập đoàn Suncity, bị cảnh sát bắt. Chau được mệnh danh là "vua tiệc tùng" trên đất Macau, tạo nên tên tuổi trong giới với dịch vụ VIP dành cho những khách "chịu chơi", trong đó có những đặc quyền như miễn phí khách sạn, miễn phí đi lại, ứng tiền cho khách.
Theo báo cáo từ hãng Morgan Stanley, dịch vụ cho khách VIP từng là nguồn thu thuế lớn nhất của Macau tính đến năm 2018, đóng góp hơn 60% tổng doanh thu từ các sòng bạc. Năm 2019, mảng này tiếp tục đóng góp khoảng 36% doanh thu đánh bạc. Trong năm 2021, Suncity của Alvin Chau chiếm khoảng 24% doanh thu từ khách VIP của cả ngành.
Alvin Chau thừa nhận đã tổ chức đánh bạc xuyên biên giới và đánh bạc trực tuyến bất hợp pháp. Theo James Palmer, tin đồn Macau phá án đánh bạc bất hợp pháp xuyên quốc gia đã xuất hiện một ngày trước khi Chau bị bắt, khiến giá cổ phiếu của các công ty trong ngành giảm mạnh.
Sau cuộc điều tra đánh bạc bất hợp pháp và rửa tiền cuối tháng 11, giới phân tích nhận định thị trường khách VIP của "Las Vegas châu Á" sắp trở thành mục tiêu tiếp theo trong cuộc chiến chống tham nhũng và chủ trương "thịnh vượng chung" của ông Tập.
Macau là nơi duy nhất thuộc Trung Quốc cho phép đánh bạc. Báo cáo thường niên của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc năm 2013, cùng năm ông Tập trở thành Tổng bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc và phát động chiến dịch "đả hổ diệt ruồi", ước tính mỗi năm hơn 200 tỷ USD "tài sản bất chính" từ đại lục chảy vào Macau.
Cắt đường rửa tiền ở đặc khu vì vậy sẽ tăng hiệu quả cho cuộc chiến chống tham nhũng ở Trung Quốc, theo Palmer.
CEO Alvin Chau (giữa) được tập đoàn Suncity ngày 1/12 xác nhận đã từ chức. Ảnh: AP.
Những mảng tối ở Macau như mại dâm, tiệc tùng xa xỉ, tội phạm có tổ chức và không đảm bảo phúc lợi cho người lao động sòng bạc cũng không phù hợp với mục tiêu "thịnh vượng chung" cho toàn Trung Quốc.
Chính quyền đặc khu tháng 9 đã đề xuất chỉnh sửa luật đánh bạc trước lo ngại xã hội và kinh tế. Cơ quan quản lý dự định gửi đặc phái viên đến giám sát từng sòng bạc, yêu cầu các doanh nghiệp tập trung đầu tư nhiều hơn cho địa phương và dùng lợi nhuận đa dạng hóa nền kinh tế đặc khu.
Hãng phân tích J.P.Morgan dự đoán doanh thu từ khách VIP của các sòng bạc Macau sớm muộn sẽ chạm đáy. Vụ bắt Alvin Chau cùng những đề xuất cải cách ở đặc khu đang truyền tải rõ thông điệp rằng thị trường khách VIP sẽ chịu thêm nhiều áp lực.
Trung Nhân (Theo Bloomberg/Foreign Policy/WSJ)