Thiết bị này được giáo sư Sun Yunzhong và các đồng nghiệp thuộc Đại học Bách khoa Công nghiệp Quốc phòng Hồ Nam ở thành phố Tương Đàm phát triển, có thể được phóng lên quỹ đạo và tiếp cận vệ tinh đối phương.
Nhờ một cơ cấu khóa bằng động cơ điện, robot này có thể âm thầm ký sinh trên vệ tinh trong một thời gian dài mà không bị phát hiện. Nếu có nguy cơ bị lộ, robot có thể đảo ngược cơ cấu khóa để tách khỏi vệ tinh đối phương và biến mất, giáo sư Sun viết trên tạp chí Công nghệ Điện tử và Kỹ thuật Phần mềm hồi tháng 9.
Trong quá trình ký sinh, nó sẽ bí mật đặt khối thuốc nổ vào ống xả. Nó sẽ không lập tức làm nổ tung vệ tinh thành nhiều mảnh nhỏ, mà có thể được kích nổ theo thời gian đã định, tạo ra vụ nổ nhỏ khiến vệ tinh bị "xé toạc" từ bên trong, khiến đối phương lầm tưởng đây là một sự cố động cơ.
Dự án này được chính phủ Trung Quốc tài trợ nhằm phát triển một loại đầu đạn mới. Nguyên mẫu đã được chế tạo và thử nghiệm dưới đất, nhóm nghiên cứu nhận định nó "sẽ có giá trị thực tế trong một số ứng dụng kỹ thuật nhất định".
Mô phỏng hệ thống vệ tinh chống va chạm Skylark của NorthStar được công bố tháng 10/2020. Đồ họa: NorthStar.
Trung Quốc năm 2007 lần đầu thử nghiệm vũ khí diệt vệ tinh, phóng một tên lửa phá hủy vệ tinh thời tiết không còn hoạt động. Vụ thử nghiệm bị dư luận thế giới chỉ trích do tạo ra vô số mảnh vỡ trôi nổi trên không gian.
Mỹ và Liên Xô từng tiến hành lượng lớn thử nghiệm tương tự trong Chiến tranh Lạnh, song dừng lại vào những năm 1980 do các mảnh vỡ vệ tinh đe dọa các thiết bị không gian đắt giá và phi hành gia của họ.
Chương trình chống vệ tinh của Trung Quốc gần đây tập trung vào công nghệ ít hoặc không tạo ra mảnh vỡ, như công nghệ bắt vệ tinh bằng lưới hoặc cánh tay robot. Quân đội Trung Quốc cũng phát triển các loại vũ khí mặt đất có thể làm mù hoặc gây hư hại cho vệ tinh bằng tia laser.
Tuy nhiên, các phương pháp trên tương đối dễ bị phát hiện, do đó nhóm nghiên cứu của giáo sư Sun tìm cách diệt vệ tinh bằng chất nổ đặt bên trong. Khối chất nổ được đóng gói thành thiết bị hình viên đạn nặng 3,5 kg và có hình dạng vừa với lòng vòi phun de Laval, vốn được phần lớn vệ tinh sử dụng để điều chỉnh quỹ đạo.
Vòi phun de Laval là hệ thống các đường ống cổ hẹp ở giữa nhằm chuyển luồng khí thành động năng, dựa trên thiết kế từ thế kỷ 19 của kỹ sư Thụy Điển Gustaf de Laval và vẫn được các vệ tinh tiên tiến nhất hiện nay sử dụng.Thiết bị của Sun và nhóm nghiên cứu sẽ đẩy một thanh vào cổ hẹp của vòi phun de Laval, sau đó mở ngàm để neo vào bên trong.
Mô phỏng cơ chế hoạt động của robot diệt vệ tinh. Đồ họa: SCMP.
Một chuyên gia vũ trụ cho biết khi thiết bị hoạt động, vụ nổ sẽ diễn ra bên trong vòi phun và bị nhầm là sự cố động cơ. Một chuyên gia cho biết nhiệt độ của vụ nổ nếu được tính toán chính xác có thể phá hủy mọi thứ bên trong vệ tinh, song vẫn giữ nguyên cấu trúc của nó.
Sun và nhóm nghiên cứu cho biết họ sử dụng loại thuốc nổ đúc được sử dụng rộng rãi trong chương trình không gian của Trung Quốc, vốn dùng trongg giai đoạn tách tầng tên lửa và một số mục đích khác.
Trung Quốc cũng phát triển công nghệ bắt giữ vệ tinh, vốn không bị các hiệp ước quốc tế hạn chế do nó được sử dụng cho các mục đích hòa bình như sửa chữa vệ tinh, tiếp liệu và loại bỏ các mảnh vỡ trong không gian.
Quân đội Mỹ nhiều lần bày tỏ quan ngại về năng lực chống vệ tinh của Trung Quốc, đặc biệt với tàu thăm dò thử nghiệm cánh tay robot Shijian-17. Con tàu này từng thực hiện một số thao tác bất thường từ khi được phóng vào không gian năm 2016.
Đại tướng James Dickinson, chỉ huy Bộ Tư lệnh Phòng thủ Không gian và Tên lửa Lục quân Mỹ, hồi tháng 4 nói với các nghị sĩ rằng công nghệ Shijian-17 "có thể sử dụng trong hệ thống tương lai nhằm chụp bắt các loại vệ tinh khác". "Trung Quốc đang tìm cách chiếm ưu thế trong vũ trụ bằng các tổ hợp tiến công xuyên không gian hoặc trong vũ trụ", tướng Dickinson nói.
Trung Quốc đẩy nhanh chương trình vũ khí siêu vượt âm làm dấy lên lo ngại về cuộc chạy đua vũ trang mới trong không gian. Tuy nhiên, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết Mỹ đang thổi phồng "học thuyết mối đe dọa từ Trung Quốc" để có thể mở rộng hơn nữa sức mạnh quân sự của mình.
Nguyễn Tiến (Theo SCMP)