Nguyên nhân suy thận ở người cao tuổi

Theo BS.CKII Tạ Phương Dung, Phó giám đốc trung tâm Tiết niệu - Thận học, hệ thống Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh, có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng suy thận ở người cao tuổi. Tình trạng sử dụng thuốc tràn lan, không được kiểm soát chặt chẽ bởi bác sĩ là một trong số nguyên nhân thường gặp. Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh lý, phải sử dụng nhiều loại thuốc một lúc. Một số người còn tự ý bổ sung những loại thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có sự hướng dẫn của bác sĩ. Các loại thuốc khác nhau, có cơ chế khác nhau nên tác động đến thận, gây tổn thương thận. Khi sử dụng lâu dài, người bệnh có nguy cơ đối mặt với biến chứng suy thận rất cao.

Bệnh lý nền phổ biến ở người cao tuổi như tiểu đường, cao huyết áp... có khả năng gây tổn thương cho các mạch máu trong cơ thể, trong đó có mạch máu thận. Người cao tuổi khi mắc những bệnh mạn tính này, nguy cơ mắc bệnh suy thận rất cao. Bệnh xơ cứng động mạch cũng gây tổn hại mạch máu trong thận, gây ra bệnh thận. Người cao tuổi ăn uống kém, thói quen ăn uống hàng ngày chưa khoa học nên cơ thể không còn nhiều sức đề kháng với các dịch bệnh, đào thải chất độc từ thức ăn.

Biểu hiện suy thận ở người cao tuổi

Suy thận làm người cao tuổi chán ăn, buồn nôn; cảm giác luôn uể oải, ớn lạnh, sa sút tinh thần, hoa mắt, chóng mặt; giấc ngủ bị rối loạn; tiểu tiện bất thường như tiểu nhiều vào ban đêm, nước tiểu bọt, lượng nước tiểu nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường. Màu nước nhạt hơn hoặc đậm hơn, nước tiểu có lẫn máu. Khi tiểu, người bệnh cảm thấy căng tức hoặc đi tiểu khó khăn; tay, chân, mặt, cổ bị phù; cơ bắp co giật, chuột rút, và có cảm giác ngứa dai dẳng. Nếu phổi bị phù, người bệnh sẽ khó thở. Hơi thở có mùi hôi khó chịu. Nếu tràn dịch màng tim sẽ bị đau ngực. Tăng huyết áp khó kiểm soát, lưng hông bị đau...

Theo bác sĩ Phương Dung, người cao tuổi khi bị suy thận mạn tính thường rất dễ bị thiếu máu, có thể bắt đầu bị thiếu máu ngay trong giai đoạn đầu. Tình trạng này trầm trọng hơn ở giai đoạn 3, 4, 5. Chức năng thận giảm hoạt động, hệ thống hormone điều hòa huyết áp buộc phải làm việc nhiều hơn để tăng lượng máu cung cấp cho các cơ quan trong đó có thận. Lúc này, tim phải hoạt động nhiều hơn, dẫn đến bệnh tim, suy tim.

Khi thận bị suy giảm chức năng, nồng độ phốt pho trong máu sẽ tăng cao, nồng độ canxi giảm xuống. Dẫn đến tình trạng canxi trong xương bị lấy bớt đi để đưa vào máu, khiến xương bị yếu, dễ gãy. Trong khi đó lượng kali trong máu lại quá nhiều. Tình trạng này có khả năng gây đau tim, thậm chí tử vong. Triệu chứng phổ biến của tình trạng tăng kali trong máu là mệt mỏi, đau bụng, buồn nôn, đau nhức cơ, khó thở, nhịp tim bất thường (rối loạn nhịp, nhịp chậm và ngưng tim).

Phương pháp điều trị

Không có thuốc chữa khỏi hoàn toàn bệnh suy thận ở người cao tuổi, bác sĩ Dung nói. Phương pháp điều trị chủ yếu là kiểm soát triệu chứng, giảm biến chứng và làm chậm tiến triển của bệnh. Hiện nay có nhiều phương pháp hỗ trợ chữa trị suy thận, phổ biến nhất trên lâm sàng gồm: ghép thận, chạy thận nhân tạo, lọc màng bụng.

Suy thận vốn đã là một bệnh lý nguy hiểm, càng nguy hiểm hơn đối với người cao tuổi. Bác sĩ Dung khuyến cáo người cao tuổi kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để sớm phát hiện dấu hiệu bất thường của cơ thể, bao gồm cả thận. Đảm bảo lối sống lành mạnh khoa học: uống đủ nước từ 1,5 đến 2 lít mỗi ngày; giảm muối, dầu mỡ và đạm trong bữa ăn; tập thể dục đều đặn tối thiểu 30 phút/ngày...

Những người cao tuổi có bệnh nền tiểu đường, cao huyết áp, bệnh tim, gia đình có tiền sử bệnh thận mạn... cần tiến hành tầm soát chức năng thận định kỳ. Duy trì huyết áp đúng mục tiêu bác sĩ đặt ra, thường dưới 140/90 mmHg với người trên 65 tuổi, hoặc dưới 130/80 mmHg với người dưới 65 tuổi. Kiểm soát ổn định nồng độ đường, cholesterol trong máu.

Châu Vũ