Khủng hoảng di cư Châu Âu

Hình ảnh cậu bé ba tuổi người Syria Alan Kurdi chết đuối nằm sấp trên một bãi biển Thổ Nhĩ Kỳ hồi đầu tháng 9 như một hồi chuông thức tỉnh cả thế giới trước cuộc khủng hoảng di cư lớn chưa từng có kể từ Thế Chiến II, buộc châu Âu phải thay đổi cách ứng phó với dòng người tị nạn.

Người di cư tìm đường tới châu Âu đa số đến từ các nước có xung đột hoặc khu vực còn nghèo khó ở Trung Đông và châu Phi. Họ ồ ạt di chuyển vào mùa hè để tránh thời tiết lạnh giá khi vượt biển hoặc đi qua miền núi vùng Balkan. Phần lớn họ chọn cách vượt biển bằng thuyền cao su hoặc thuyền gỗ nhỏ từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Hy Lạp do hành trình từ Libya sang Italy dài hơn và nguy hiểm hơn.

Tổ chức Di cư Quốc tế (IMO) ước tính hơn một triệu người đã di cư sang châu Âu trong năm nay, cao gấp 4 lần so với năm ngoái, gần 3.700 người thiệt mạng trong lúc vượt biển. Khủng hoảng di cư tạo ra thách thức lớn về an ninh và phần nào gây rạn nứt trong nội bộ Liên minh châu Âu (EU).

Hành trình vượt biển đến với châu Âu

   

Đức trở thành quốc gia nổi bật trong cuộc khủng hoảng châu Âu khi thông báo tiếp nhận 800.000 người tị nạn trong năm nay, cao hơn con số của cả EU trong năm ngoái. Nhưng các quốc gia Đông Âu, vốn đang gặp khó khăn về kinh tế và xã hội, không muốn nhận người di cư. Họ cũng lo ngại xảy ra xung đột về văn hóa và tôn giáo một khi cộng đồng người Hồi giáo gia tăng. Một số chính trị gia còn cho rằng nhiều người di cư tới châu Âu không phải là chạy trốn chiến tranh mà muốn đổi đời. Họ lo ngại một khi EU tiếp nhận quá dễ dàng, dòng người sẽ ùn ùn đổ về, khiến liên minh bị quá tải.

Chính quyền một số nước đã thực hiện các biện pháp mạnh tay để ngăn chặn lượng người di cư tiếp tục đổ về như thắt chặt kiểm soát biên giới. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng các hành động kiểu này chỉ càng tạo điều kiện cho khoảng 30.000 người đang trực tiếp tham gia các mạng lưới buôn người. Trong năm 2015, ước tính những kẻ buôn người này đã bỏ túi tới 1 tỷ USD.

Người tị nạn bị chặn lại ở biên giới các nước EU

   

Cuộc khủng hoảng còn mang theo lo ngại về an ninh do những phần tử khủng bố có thể giả làm người tị nạn để xâm nhập, trở thành những "con sói đơn độc", sẵn sàng thực hiện tấn công vào các mục tiêu trọng yếu trong lòng châu Âu. Giới chức đã tìm thấy hộ chiếu của một công dân Syria từng đăng ký tị nạn ở Hy Lạp tại hiện trường vụ tấn công, xả súng mà Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) nhận trách nhiệm nhằm vào Paris, Pháp hôm 13/11, khiến 130 ngườichết.

Liên Hợp Quốc dự báo số người di cư đến châu Âu trong năm 2016 có thể lớn hơn năm nay, nếu tình trạng bạo lực ở Syria không chấm dứt. Viện Nghiên cứu Quốc tế Đan Mạch (DIIS) đề nghị giải pháp duy nhất để giải quyết khủng hoảng di cư là xử lý cội nguồn vấn đề: Sớm chấm dứt xung đột ở Iraq, Syria và Eritrea, bất ổn ở Libya và đưa Tây Phi thoát khỏi đói nghèo.

Ảnh: Reuters