'Inception': 10 năm vẫn cần giải mã

Tháng 7 năm nay, phim khoa học - viễn tưởng Inception của đạo diễn Christopher Nolan kỷ niệm 10 năm công chiếu. Bộ phim đã trở thành hiện tượng phòng vé khi ra mắt với hơn 820 triệu USD toàn cầu. Inception cũng được giới phê bình đón nhận, giành bốn trên tám đề cử giải Oscar.

 

 

Trailer Inception

Inception lấy bối cảnh khi quân đội đã phát triển công nghệ chia sẻ giấc mơ, được những người như Dom Cobb (Leonardo DiCaprio) tận dụng để đột nhập vào giấc mơ của đối tượng nhằm khai thác thông tin. Năng lực này khiến Cobb được săn đón trong giới tình báo và xã hội đen nhưng cũng biến anh thành tội phạm bị truy nã toàn cầu, không thể về Mỹ gặp gia đình.

Cobb được nhà kinh doanh Saito (Ken Watanabe) đề nghị thực hiện phi vụ đặc biệt, đổi lấy sự xóa tội: gieo ý tưởng mới vào trí óc một doanh nhân, thao túng anh ta hủy bỏ cơ nghiệp do người cha mới qua đời để lại. Sát cánh cùng Cobb là một đội ngũ chuyên nghiệp, mỗi người một chuyên môn khác nhau, gồm Ariadne (Ellen Page), Eames (Tom Hardy) và Arthur (Joseph Gordon-Levitt).

Theo The Conversation, câu hỏi đâu là mơ, đâu là thực vẫn tồn tại xuyên suốt 10 năm với khán giả xem phim. Trong khi các tác phẩm khác của Nolan như Memento (2000), Insomnia (2002), The Prestige (2006) xây dựng các nghịch lý phức tạp về thời gian, không gian, những chiều kích, Inception tiến thêm một bước khi khám phá sự thao túng và biến dạng của cả ba yếu tố này. Bối cảnh câu chuyện đặt trong tiềm thức. Và không phải một thế giới tiềm thức đơn lẻ mà là hàng tỷ thế giới kết nối với nhau. Phim cũng chuyển đổi liên tục giữa trạng thái thực và mơ. Người xem khó nhận ra mình đang ở thế giới nào, trong tâm trí của nhân vật này hay nhân vật khác. Vì thế, phim khiến khán giả luôn khám phá ra điều mới mẻ mỗi khi xem lại hoặc diễn giải lại chính những gì họ nghĩ trước đó.

Suốt phim, đạo diễn gieo những "totem" (vật thể tinh thần gắn với nhân vật) để khán giả theo đó lần tìm xem nhân vật ở thế giới nào. Cái kết mơ hồ của phim - với sự xuất hiện của "totem" con quay - là một trong những điều gây suy đoán nhiều nhất. Con quay của Cobb ở đầu phim, đại diện cho thế giới trong mơ, vẫn quay ở cuối phim. Tranh cãi liệu cái kết diễn ra trong mơ hay thế giới thực vẫn được khán giả bàn luận.

Mới đây trên The Independent, nam diễn viên Michael Caine - đóng vai cha của Cobb - đưa ra lý giải của ông. Caine cho biết theo Nolan, mỗi cảnh có mặt ông sẽ là thế giới thật. Do vậy, cái kết của phim - khi Cobb đoàn tụ với các con và cha - không phải trong mơ. Theo The Conversation, đây là một cách diễn giải hợp lý, khi gia đình là động lực chính của các nhân vật trung tâm trong phim của Christopher Nolan. Ở hai phim Memento và The Prestige trước đó, nhân vật muốn trả thù cho những người vợ đã chết. Trong Inception, mong muốn đoàn tụ với con đã khiến Cobb tham gia nhiệm vụ. Tầng lớp cảm xúc này khiến Inception có kết nối mạnh mẽ với người xem hơn là chỉ tập trung thuần túy vào hành động và quy mô như những phim heist (một nhánh của dòng phim tội phạm) cùng thể loại. Nguồn tin nhận định nếu không có khía cạnh gia đình, bộ phim sẽ không có linh hồn.

Một giả thuyết khác cho rằng totem của Cobb còn là chiếc nhẫn cưới. Cobb được cho là đeo nhẫn cưới trong giấc mơ và không đeo khi ở thế giới thực. Ở cảnh cuối, Cobb không đeo nhẫn cưới. Theo Screenrant, điều này phù hợp lý giải của Michael Caine về bối cảnh kết phim.

Bản thân đạo diễn muốn mỗi người xem tự rút ra cái kết cho riêng mình. Ông nói với Wired đã cùng đội ngũ sáng tạo nhiều biểu tượng xuyên suốt phim để khán giả có thể tự chiêm ngẫm ý nghĩa của chúng.

Điểm khác khiến phim vẫn hấp dẫn sau 10 năm là phần hình ảnh, khi đạo diễn chọn quay hiệu ứng thực tế thay vì kỹ xảo. Nhà quay phim Wally Pfister giải thích với tạp chí Empire: "Ý tưởng của Chris là khi ta mơ mọi thứ phải có cảm giác thật. Vậy nên ngoại trừ những cảnh nhân vật thao túng thế giới trong mơ, anh ấy không muốn khán giả biết đây là cảnh mơ hay thực".

Đội ngũ hiệu ứng quay bối cảnh thật kết hợp đồ họa vi tính để tạo ra những trường đoạn phi thực tế. Cảnh quán cà phê ở Paris nơi Cobb và Ariadne ngồi nổ tung được thực hiện với một hệ thống súng bắn không khí để phóng mảnh vụn quanh hai diễn viên, chỉ dùng kỹ xảo để thêm chi tiết đổ vỡ.

Tương tự, cảnh nhân vật Arthur chiến đấu với hai đối thủ trong một hành lang liên tục xoay cũng được xây dựng từ bối cảnh thật. Đoàn phim đã xây dựng một hành lang với trục khổng lồ có thể xoay 360 độ, cho phép các diễn viên có thể di chuyển và chạy lên các bờ tường hay trần khi nó xoay đi. Các máy quay vẫn được giữ nguyên để tạo cảm giác trọng lực bị bóp méo trong mơ. Đạo diễn chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với Wired anh lựa chọn hiệu ứng thực tế bởi quá trình sáng tạo và thực hiện chúng mới đem lại cảm giác độc đáo cho bộ phim.

 

 

Cảnh thành phố gấp lại trong "Inception"

Cuối tháng 8, tác phẩm tiếp theo của đạo diễn Nolan, Tenet, ra mắt. Dù nó có trở thành một trong những phim hay nhất của thập niên 2020 hay không, Inception sẽ vẫn tiếp tục đọng lại trong tâm trí khán giả bởi tính ly kỳ, quy mô và những chi tiết được cài cắm cho các lời giải mới sau mỗi lần xem.

Phương Hà

• 'Inception' tái ngộ khán giả Việt
• 'Inception': Cột mốc sự nghiệp Leonardo DiCaprio
• Dàn sao 'Inception' sau 10 năm