"Đứa em tôi mới thi tốt nghiệp THPT. Khi biết điểm cũng không cao lắm, em đăng ký một lúc chín nguyện vọng xét tuyển đại học. Cá nhân tôi thấy việc đăng ký nhiều nguyện vọng cũng là có thêm sự lựa chọn ngành học hơn, cũng như tìm được cho mình những ngành tối ưu và phù hợp với bản thân nhất. Nhưng thực chất, việc đăng ký quá nhiều nguyện vọng cũng cho thấy tâm lý sợ trượt. Vì năm nay tính điểm theo kiểu mới, quy đổi phức tạp, mỗi trường một kiểu, nên học sinh chênh vênh, chẳng biết điểm chuẩn năm nay lấy bao nhiêu, nên thà đăng ký hàng chục nguyện vọng cho chắc".
Đó là chia sẻ của độc giả Suhocbai khi kỳ xét tuyển đại học ở Việt Nam ghi nhận một kỷ lục mới: hơn 7,6 triệu nguyện vọng được đăng ký, trung bình mỗi thí sinh gần 9 nguyện vọng - mức cao chưa từng có. Vấn đề lớn nhất trong mùa tuyển sinh năm nay nằm ở phương pháp quy đổi điểm giữa các phương thức xét tuyển - đặc biệt là giữa điểm thi tốt nghiệp THPT, điểm học bạ và điểm thi đánh giá năng lực. Dù mục tiêu được công bố là tạo ra mặt bằng chung để đảm bảo công bằng, việc sử dụng bách phân vị (percentile) làm công cụ quy đổi đã được triển khai mà không kèm theo hệ quy chiếu thống kê rõ ràng.
Hệ quả là, cùng một mức điểm thi hay cùng một mức bách phân vị, thí sinh có thể được quy đổi ra nhiều mức điểm khác nhau khi xét vào các trường khác nhau - vì mỗi trường tự đưa ra một bảng quy đổi riêng, không chịu ràng buộc bởi một cơ chế điều phối hay chuẩn hóa quốc gia nào. Điều này khiến học sinh không thể dự đoán cơ hội trúng tuyển của mình một cách hợp lý. Họ phản ứng theo bản năng sinh tồn: đăng ký thật nhiều nguyện vọng, trải đều theo các nhóm "mơ ước - vừa sức - an toàn" để không bị loại oan vì chọn nhầm tổ hợp hoặc nhầm phương thức có hệ số quy đổi bất lợi.
>> 'Điều tích cực khi hơn 300.000 thí sinh bỏ xét tuyển đại học'
Nói về chuyện lạm phát số lượng nguyện vọng xét tuyển đại học được đăng ký, bạn đọc Xiaozhuang lo ngại: "Là một người công tác trong ngành giáo dục, cũng là một phụ huynh có con thi đại học năm nay, tôi cũng thấy vô cùng bối rối với các thông tin được công bố. Cũng may con tôi dù xét theo phân vị, theo đánh giá năng lực, hay điểm thi tốt nghiệp THPT cũng đều ở mức cao và con cũng xác định rõ khoa nào, trường nào mình muốn học, nên khi đăng ký nguyện vọng, con chỉ đặt ba nguyện vọng.
Tuy nhiên, tôi nghe các phụ huynh khác chia sẻ, con họ đều đăng ký trên dưới 20 nguyện vọng. Nghe xong, tự nhiên tôi lại thấy áp lực và bất an, nên lại trao đổi với cháu nghiên cứu đăng ký thêm nguyện vọng. Cuối cùng con cũng chỉ đăng ký thêm hai nguyện vọng nữa, tổng cộng là năm nguyện vọng. Giờ thì tôi vẫn đang hồi hộp chờ kết quả".
Cùng chung nỗi bất an về phương pháp quy đổi điểm rối rắm, độc giả HN thừa nhận: "Tôi là phụ huynh có con thi đại học năm nay. Tôi đã nghiên cứu, nghiền ngẫm rất nhiều Đề án tuyển sinh của các trường và nhận thấy mỗi trường một kiểu, rối rắm vô cùng. Nay lại thêm phương pháp quy đổi điểm giữa các phương thức xét tuyển, sử dụng bách phân vị (percentile) làm công cụ quy đổi, khiến ngay cả những người làm tuyển sinh, các thầy cô còn thấy mông lung chứ đừng nói đến học sinh, và phụ huynh.
Riêng tôi, việc đăng ký nguyện vọng đầu tiên là căn cứ vào ngành học mà con có thể theo được, dựa vào lực học, cụ thể là điểm số thi để đăng ký vào trường phù hợp nhất. Tôi bỏ qua hết các quy đổi, bách phân vị mà chỉ lấy điểm chuẩn mấy năm gần đây để làm căn cứ đăng ký nguyện vọng cho con. Thực tế, nhiều em đăng ký quá nhiều nguyện vọng vượt quá khả năng của mình, với quan điểm cứ đăng ký cho thoải mái, từ rất cao rồi xuống rất thấp, để nhỡ không trúng ngành, trường điểm cao thì sẽ trúng các nguyện vọng thấp hơn".
"Tôi có con thi đại học đợt này, tính ba môn theo tổ hợp thì con được gần 27 điểm. Sau khi xem xét các kiểu quy đổi, thấy phức tạp quá nên tôi thống nhất tham khảo điểm chuẩn năm trước và đăng ký 5 nguyện vọng vào các ngành mà con thích: Một nguyện vọng cao hơn điểm của con khoảng 1 điểm (có thể đỗ); hai nguyện vọng thấp hơn 1-2 điểm (tỷ lệ đỗ cao); và hai nguyện vọng thấp hơn 3-4 điểm (tỷ lệ đỗ rất cao).
Với tôi, quan trọng nhất là con chọn đúng ngành yêu thích và phù hợp với năng lực của mình. Thế nhưng, nhiều người khác lại đặt tiêu chí 'chống trượt đại học' lên trên, dẫn đến việc cố đặt cả những nguyện vọng mà bản thân không hề yêu thích. Có cháu mà tôi biết đặt vài chục nguyện vọng, không rõ để làm gì?", bạn đọc Pham Nga nói thêm.
Trong khi đó, đánh giá nguyên nhân dẫn tới việc thí sinh đăng ký nguyện vọng đại học ở mức cao chưa từng có, độc giả Chanh trung nhận định: "Mọi vấn đề tuyển sinh đều là hệ quả của nguyên nhân gốc rễ: số trường đại học quá nhiều và họ phải tự chủ để tồn tại. Giải quyết cách này hay cách khác thì các trường bằng mọi cách đều phải tranh thủ để có đủ học viên bất chấp chất lượng.
Số lượng học sinh đủ khả năng học đại học có hạn, nên số lượng trường phải có hạn. Tuy nhiên, số trường đại học quá nhiều, cung vượt cầu chính là vấn đề. Người không đủ khả năng học đại học mà vẫn tuyển chỉ là lãng phí tiền bạc, thời gian, cơ hội... sinh ra nhiều hệ lụy. Sự hổn loạn của công tác tuyển sinh chỉ là một hệ quả trong đó. Nếu cái nguyên nhân gốc rễ không giải quyết được thì chúng ta sẽ vẫn còn loay hoay".
- Lo ngại khi dùng tổ hợp Toán, Văn, Địa để xét tuyển đại học ngành Y
- 'Không cần lo học sinh dở đỗ đại học top đầu nhờ xét tuyển học bạ'
- Sinh viên năm nhất 'sốc đại học' vì xét tuyển học bạ
- Dùng học bạ xét tuyển đại học - 'siết đầu ra thay vì làm khó đầu vào'
- 'Xét tuyển đại học bằng IELTS là xu thế tất yếu'
- Em tôi học kém vẫn đỗ đại học nhờ xét tuyển học bạ