Tại hội thảo lấy ý kiến về Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) sáng 14/2, ông Nguyễn Văn Thanh nói vận tải đường bộ gồm 4 thành tố cơ bản là người điều khiển phương tiện; phương tiện; kết cấu hạ tầng giao thông; quy tắc tham gia giao thông. Bốn thành tố này có mối quan hệ thống nhất, đòi hỏi Nhà nước xây dựng hệ thống pháp lý quản lý chặt chẽ tương ứng.
"Luật Giao thông đường bộ được Quốc hội ban hành năm 2008 có kết cấu phù hợp với tình hình vận tải, nên nhanh chóng đi vào cuộc sống, tạo điều kiện cho quản lý và vận tải đường bộ phát triển trong 10 năm qua", ông Thanh nói.
Hiện nay, Luật Giao thông đường bộ được sửa đổi theo hướng tách làm 2 luật mới là Luật Đường bộ do Bộ Giao thông Vận tải soạn thảo và Luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ (hay Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ) do Bộ Công an soạn thảo. "Như vậy để thực hiện một quy định thì người tham gia giao thông phải tham khảo cả hai luật. Việc tách luật có thể phá vỡ sự đồng bộ về pháp luật giao thông vận tải, chưa phù hợp thông lệ quốc tế", ông Thanh nêu ý kiến.
Chuyên gia này phân tích, nếu tách thì Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) sẽ thiếu hai thành tố quan trọng là quy tắc giao thông đường bộ và người điều khiện phương tiện. Luật này chỉ được gọi là Luật kết cấu hạ tầng, không thể gọi là Luật giao thông đường bộ (sửa đổi).
Trong khi đó, Luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông lại không phủ hết được các nội dung liên quan, đơn cử như kết cấu hạ tầng, do đó chỉ nên gọi là Luật An toàn giao thông cho người tham gia giao thông đường bộ.
Mẫu giấy phép lái xe hạng B2 do Bộ Giao thông Vận tải ban hành. Ảnh: Phương Sơn
Theo ông Thanh, khi tách Luật cũng có thể phát sinh bất cập trong quản lý giao thông đường bộ giữa hai cơ quan. Đơn cử, trước đây Bộ trưởng Giao thông Vận tải ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ, thống nhất với các chỉ tiêu kỹ thuật của công trình. Nhưng tại dự thảo Luật Đảm bảo trật tự an toàn giao thông quy định Bộ trưởng Công an ban hành quy chuẩn này.
Cùng với đó, công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe đã được Bộ Giao thông Vận tải quản lý và thực hiện ổn định, nay chuyển sang quy định tại dự thảo Luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ, qua đó có thể gây xáo trộn cho các đơn vị trong lĩnh vực này.
Ông Vũ Anh Tuấn, Trung tâm nghiên cứu giao thông vận tải Việt Đức, nêu thông tin, trong 10 năm qua, tỷ lệ người chết/100.000 giấy phép lái xe giảm 52 lần, tỷ lệ số người chết/10.000 phương tiện giảm 13 lần.
"Tỷ lệ tai nạn giao thông đã giảm hàng năm, dù số phương tiện tăng, cho thấy công tác sát hạch, đào tạo lái xe đã đóng góp ít nhiều", ông Tuấn nói, cho rằng việc tách Luật không đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ quy phạm pháp luật. Theo ông, các nước Nhật Bản, Hàn Quốc... đang có xu hướng gộp các bộ giao thông, tài nguyên, môi trường thành một bộ và gộp các luật liên quan, vì vậy, "chúng ta không nên đi ngược xu thế".
Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, nhấn mạnh yêu cầu quản lý về trật tự an toàn giao thông không chỉ được quy định trong Luật Bảo đảm an toàn giao thông, mà còn cần được quy định trong xây dựng và quản lý kết cấu hạ tầng, hoạt động vận tải, kiểm tra về an toàn kỹ thuật của phương tiện, quản lý tài xế. Vì vậy nếu tách thành 2 luật, các cơ quan cần rà soát kỹ dự thảo để có sự thống nhất và không phát sinh chồng chéo, mâu thuẫn trong quá trình triển khai.
Cùng với đó, ông Quyền cho rằng, hiện cơ sở dữ liệu về giấy phép lái xe trong toàn quốc đã được hình thành, sẵn sàng liên thông giữa ngành giao thông và ngành công an, đáp ứng yêu cầu xử lý vi phạm của tài xế. Để không phát sinh những xáo trộn liên quan đến hàng triệu người thì ngành giao thông vẫn cần quản lý về đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe.
"Khi chưa chứng minh được hiệu quả việc tách Luật, chúng ta nên giữ nguyên như cũ và sửa đổi, bổ sung một số điều phù hợp với tình hình hiện nay", ông Lê Văn Tiến, Chủ tịch Hiệp hội vận tải hàng hóa Hải Phòng, kiến nghị.
Trước đó, tại hội thảo ngày 10/2, Cục phó Cảnh sát giao thông Đỗ Thanh Bình cho rằng "đã đến lúc phải tách Luật Giao thông đường bộ thành Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ và Luật Đường bộ".
Đại diện Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, sau khi lấy ý kiến các chuyên gia, hai Bộ Công an và Giao thông Vận tải sẽ trình Chính phủ xem xét hai dự thảo Luật trước ngày 20/2.
Năm 2020, Bộ Giao thông Vận tải đã báo cáo Chính phủ trình Quốc hội dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi). Đồng thời, Bộ Công an xây dựng dự án Luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ.
Tại kỳ họp Quốc hội thứ 10, đã có 63,79% đại biểu không đồng ý tách thành 2 Luật; 66,74% đại biểu không đồng ý thay đổi thẩm quyền quản lý, đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe từ Bộ Giao thông Vận tải sang Bộ Công an.
Văn phòng Chính phủ sau đó đã yêu cầu Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công an tiếp tục nghiên cứu, đánh giá, có phương án tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội về các nội dung trên.