Tôi là thế hệ đầu 8X sinh ra sau giải phóng và lớn lên trong thời kỳ bao cấp ở vùng nông thôn thuần tuý miền Bắc.
Tuổi thơ tôi cũng như bao bạn bè cùng trang lứa, sau mỗi buổi đến trường (có khi sáng hoặc chiều) thường phải theo cha mẹ ra đồng và làm những việc nhà phù hợp với lứa tuổi để phụ giúp bố mẹ.
Tuy làm nhà nông nhưng tính bố tôi sạch sẽ và ngăn nắp đồng thời cũng nghiêm khắc, có lẽ là thói quen từ thời bố còn trong quân ngũ.
Mỗi khi cày, bừa xong thì bố kêu tôi dắt con trâu theo ông ra mương nước cho nó đằm, nhiệm vụ của tôi là tắm sạch bùn cho nó và phụ ông rửa cày, bừa, vậy chão và các dụng cụ thật sạch.
>> Những phụ huynh dạy con vứt rác bừa bãi
Trong lúc cọ rửa ông hay nói với tôi những câu được các cụ đúc kết từ ngày xưa, nào là: "Con trâu là đầu cơ nghiệp", ông giải thích nó là tài sản của nhà nông nên phải tắm sạch cho nó để ruồi muỗi ít bu vào đốt nó và phải chăn nó ăn no, như vậy nó mới có sức khoẻ cày kéo. Rồi "Của bền tại người", nếu không rửa sạch cái cày, cái bừa, cái cuốc thì bùn, phèn bám dính vào sẽ gây rỉ sét nhanh hỏng thì đến vụ không có dụng cụ mà làm.
Ở nhà mặc dù là em út nhưng tôi cũng không được nuông chiều, nhiệm vụ của tôi là phải quét nhà, sân, rửa ấm chén, lau bàn ghế và hái lá chè xanh hãm nước nóng rồi ủ trong rành tích cho cả nhà uống.
Nhiều khi muốn làm nhanh để được chạy đi chơi nên tôi làm qua loa thế là bị bố phát hiện bắt làm lại, mỗi lần như thế ông lại kèm theo câu nói: "Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm" rồi giải thích nền nhà quét sạch thì con nằm xuống sẽ mát lưng, đi lại trong nhà không giẫm phải sạn sẽ êm bàn chân...
Rồi mỗi khi anh em tôi ngủ dậy ông yêu cầu anh em tôi phải gấp chăn màn lại gọn gàng vuông vắn, ông giải thích "Muốn làm được việc lớn, hãy bắt đầu làm tốt từ những việc nhỏ nhất".
Ngoài ra còn rất nhiều điều khác nữa bố hay nhắc nhở anh em tôi trong cuộc sống hàng ngày cả những năm tuổi thơ và cả bây giờ mỗi dịp con cháu về thăm quê nhà, trong đó có các câu dặn dò: "Cẩn thận không bao giờ thừa" con ạ, dù những việc nhỏ nhất" và "đức là cái gốc của đời người" nên sống ở đời dù thế nào trong hoàn cảnh nào cũng phải luôn giữ lấy cái đức.
>> Rác ngập đêm giao thừa vì sự đồng loã của đám đông
Đặc biệt bố hay khuyên anh em tôi phải học và đọc thật nhiều sách mỗi khi có thể vì kiến thức trong cuộc sống thì vô hạn nhưng sự hiểu biết của con người lại là hữu hạn, không ai vừa sinh ra đã có được một trí tuệ vô song, điều quan trọng là họ làm cách nào để có được trí tuệ đó và làm như thế nào để sử dụng được nó thì việc học đi đôi với thực hành là điều rất quan trọng.
Những năm tuổi thơ dù vất vả nhưng được sống bên bố mẹ. Tôi được nghe những câu nói bố mẹ và thế hệ đi trước chỉ dạy hàng ngày tưởng như rất đỗi bình thường, đôi khi đến nhàm chán. Trong suy nghĩ non nớt của nhưng đứa trẻ khi đó mà qua năm tháng thấm nhuần trong tôi để từ đó làm động lực cho bản thân rèn giũa, phấn đấu học tập, lao động khi trưởng thành và làm kim chỉ nam cho việc nuôi dạy con cái của tôi hiện tại cũng như sau này.
Thỉnh thoảng mỗi khi phụ vợ dọn nhà cửa xong, câu cửa miệng của tôi hay nói là "Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm", vợ tôi lại cười và bảo là: Thế nào cũng kèm theo câu nói đó. Làm tôi lại nhớ về những năm tháng tuổi thơ nơi quê nhà và mong rằng giá trị của những câu ca các cụ xưa đúc kết, răn dạy sẽ được con cái lĩnh hội như cha mẹ tôi đã dành cho anh em chúng tôi.
Quách Như Trường Diệp
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.