"Tôi nghĩ chúng ta sẽ có vaccine trong năm nay", Kate Bingham, chủ tịch Nhóm chuyên trách Vaccine Anh, hôm qua cho biết trên Sky News. "Có hai ứng viên tiềm năng, một là vaccine đang được phát triển ở Oxford, Anh và ứng viên kia là vaccine Đức từ BioNTech".
Những ứng viên vaccine này nằm trong số 6 loại Anh đã đặt hàng, với tổng cộng 340 triệu liều, nhằm đề phòng trường hợp vaccine tiềm năng của họ cho kết quả kém trong Giai đoạn ba, giai đoạn thử nghiệm lâm sàng trên lượng lớn người.
Mẫu máu dùng trong thử nghiệm vaccine Covid-19 được xử lý tại Viện Jenner Institute, đại học Oxford, Anh. Ảnh: AP.
Bingham cho hay bà "rất lạc quan" về cả 6 vaccine, sử dụng 4 công nghệ khác nhau để chống lại nCoV. Bà cho biết các kết quả ban đầu từ 3 loại trong số đó rất khả quan, nhưng vaccine ở Oxford và Đức là tiên tiến nhất.
"Nếu mọi thứ diễn ra suôn sẻ, hai loại này có thể được đăng ký và phân phối trong năm nay", bà nói, nhưng nói thêm rằng "khả năng cao nhất vẫn là năm sau".
Trong khi vaccine đang được phát triển ở Oxford nhận được sự quan tâm lớn của truyền thông, ứng viên của công ty công nghệ sinh học Đức BioNTech ít thu hút sự chú ý hơn. Tuy nhiên, nếu được chứng minh có hiệu quả, vaccine của BioNTech có thể được tổng hợp trong phòng thí nghiệm ở tốc độ nhanh hơn và đây là một lợi thế lớn khi thế giới cần sự đột phá trong cuộc chiến chống Covid-19. Đó là nền tảng để Thomas Strüngmann, cổ đông lớn nhất của BioNTech, tuyên bố có thể biến công ty này thành "Amazon về vaccine".
Cả hai loại vaccine của Anh và Đức đều đã hoàn thành thử nghiệm Giai đoạn một và hai, với dữ liệu cho thấy chúng tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ trong các tình nguyện viên sau hai liều tiêm. Hai nhóm đang tiến hành thử nghiệm Giai đoạn ba với hàng chục nghìn người ở nhiều nơi trên khắp thế giới tham gia để đánh giá tính hiệu quả trên quy mô lớn và khả năng chống lại nCoV chứ không chỉ là kích thích phản ứng miễn dịch.
Tiến sĩ Nick Jackson, giám đốc các chương trình và công nghệ tại Liên minh Sáng kiến Sẵn sàng Phòng dịch (Cepi), cho biết một trong những lợi thế khác biệt mà cả hai nhóm phát triển vaccine đều có là quan hệ hợp tác với các doanh nghiệp dược phẩm lớn, có thể giúp họ mở rộng quy mô nhanh chóng.
Trong khi nhóm nghiên cứu vaccine ở Anh được hỗ trợ bởi gã khổng lồ dược phẩm AstraZeneca, thì nhóm ở Đức được hỗ trợ bởi Pfizer. Các chính phủ khắp toàn cầu đã ký hợp đồng với cả hai công ty này để mua hàng tỷ liều vaccine.
Một nhà khoa học làm việc trong quá trình điều chế và thử nghiệm vaccine Covid-19 tại Viện Nghiên cứu Gamaleya, Moskva, Nga, hôm 6/8. Ảnh: Reuters.
Dù cuộc đua vaccine đang ngày càng sôi động và mang đến những tín hiệu lạc quan, nhiều chuyên gia vẫn khuyến cáo cẩn trọng bởi trong lịch sử, 35% vaccine được chứng minh không hiệu quả trong Giai đoạn ba.
Ông Jackson cảnh báo một số loại có thể không hoàn toàn có hiệu quả và dù có thể chống lại những triệu chứng nghiêm trọng nhất của Covid-19, chúng không thể ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm. Cũng không rõ hiệu quả của các vaccine sẽ kéo dài trong bao lâu và các thử nghiệm ban đầu tập trung vào những người khoẻ mạnh ở độ tuổi 18-55 nên không rõ các vaccine có kích hoạt phản ứng miễn dịch ở những nhóm người già và dễ tổn thương hơn hay không.
Beate Kampmann, giám đốc Trung tâm Vaccine tại Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London, bày tỏ nghi ngờ về việc vaccine Oxford hay Đức sẵn sàng được đưa vào sử dụng cuối năm nay. Bà cũng cho hay không thể so sánh hai loại vaccine này, bởi việc so sánh và phân tích trực tiếp đòi hỏi phải được thực hiện cùng một phương pháp trong phòng thí nghiệm, nhưng không ai muốn làm điều đó vào lúc này.
Ngoài ra, trong danh mục đặt hàng vaccine của Anh còn có 4 loại vaccine khác, bao gồm hai ứng viên từ các công ty Moderna và Novavax của Mỹ. Khi được hỏi về vaccine Sputnik V của Nga, loại vaccine được cấp phép đầu tiên trên thế giới, bà Bingham bác bỏ. Giới chức Nga tuyên bố việc tiêm chủng hàng loạt sẽ diễn ra vào tháng 10, dù vaccine này hiện chưa được thử nghiệm Giai đoạn ba.
"Không cơ quan quản lý nào ở phương Tây chấp thuận một loại vaccine chỉ được thử nghiệm trên 38 người", bà nói. "Điều đó không chứng minh nó có an toàn hay hiệu quả hay không. Nó có thể an toàn và hiệu quả, nhưng việc thử nghiệm trên 38 người chưa thể nói lên điều gì".
Tiến sĩ Jackson hoan nghênh cuộc đua giữa Oxford và BioNTech, nhưng hy vọng có nhiều người chiến thắng.
"Với nhiều vaccine được cấp phép ở Anh và trên thế giới, chúng ta sẽ ứng phó được đại dịch này. Chúng ta cần một lượng rất lớn và vaccine từ nhiều hãng khác nhau để sử dụng trên toàn thế giới", ông nói.
Anh Ngọc (Theo Telegraph)
