Nước Mỹ bước vào mùa đông với tình trạng lây lan của Covid-19 ở mức báo động, nhưng tin tức về vaccine thắp lên nhiều hy vọng.

Ngày 11/12, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) đã cấp phép cho vaccine Covid-19 đầu tiên ở Mỹ. Ngay lập tức, Chiến dịch Thần tốc vaccine của chính phủ (OWS) và các đối tác khu vực tư nhân bắt đầu vận chuyển sản phẩm đến các địa điểm được chỉ định.

Ba triệu liều đầu tiên đang được triển khai. Theo thứ tự ưu tiên, nhân viên y tế và người già viện dưỡng lão trên khắp nước Mỹ sẽ bắt đầu được tiêm vaccine trong những ngày tới.

Những ai nằm trong danh sách này có thể tìm hiểu thêm về nơi chủng ngừa từ chính quyền bang hoặc địa phương của họ, chẳng hạn thông qua trang web Covid-19 của bang.

Vào mùa xuân, các chuyên gia dự đoán Mỹ sẽ có vaccine trong ít nhất một năm hoặc một năm rưỡi. Tuy nhiên, chưa tới một năm, quốc gia đã có một loại vaccine được cấp phép, hàng triệu liều đã chuẩn bị ra thị trường và một loại vaccine khác đang được FDA xem xét.

"Không phải do may mắn mà chúng tôi dễ dàng đánh bại dự đoán của các chuyên gia. Đó là do chính phủ đã vạch ra những kế hoạch phản ứng nhanh thông qua Chiến dịch Thần tốc", Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ Alex Aza, cho biết.

Các nhà nghiên cứu Mỹ và các đối tác trên khắp thế giới đã bắt đầu nghiên cứu và phát triển vaccine Covid-19 vào tháng Giêng. Vaccine Moderna khởi động, sau khi nhận được trình tự gene nCoV từ các nhà nghiên cứu Trung Quốc.

Khi đại dịch bùng phát ở Mỹ, chính quyền Trump đã xác định những khó khăn tiềm ẩn có thể làm chậm khả năng tiếp cận vaccine.

Thứ nhất, vaccine rất phức tạp và việc mở rộng quy mô sản xuất cần nhiều thời gian.

Thứ hai, nhanh chóng phân phối và quản lý vaccine cho mọi người Mỹ là một dự án hậu cần chưa từng có.

Tháng 4, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) đã làm việc với những chuyên gia khác trong chính quyền để giải quyết những vấn đề này, tuyển dụng các nhà lãnh đạo đẳng cấp thế giới để thực hiện các mục tiêu táo bạo của Chiến dịch Thần tốc.

Đầu tiên, khởi động quá trình sản xuất càng sớm càng tốt sẽ đẩy nhanh tiến độ mà không ảnh hưởng đến tính an toàn hoặc hiệu quả. Vaccine là một trong những sản phẩm phức tạp nhất được tạo ra bởi nền công nghiệp hiện đại. Một số loại được nuôi cấy trong trứng gà, còn số khác nuôi cấy trong các môi trường sống đa dạng. Các nhà sản xuất thuốc ít khi đầu tư vào sản xuất quy mô lớn, nếu không chắc chắn loại thuốc đó sẽ được chấp thuận, vì sợ lãng phí.

Để giải quyết những thách thức này, giới chức y tế đã mời Moncef Slaoui, một nhà khoa học có kinh nghiệm trong việc phát triển nhiều loại vaccine lớn.

Cùng nhau, đội ngũ Chiến dịch Thần tốc đã xây dựng một danh sách các ứng viên triển vọng, đầu tư hơn 10 tỷ USD để mang lại niềm tin cho các công ty và hợp tác chặt chẽ với họ, để đảm bảo mọi thứ cần thiết cho việc khởi động sản xuất.

HHS có kinh nghiệm làm việc chuyên sâu với các nhà nghiên cứu và nhà cải cách, nhưng việc hỗ trợ nỗ lực sản xuất ở quy mô khổng lồ đòi hỏi phải có sự tham gia của các nhà sản xuất dược chuyên nghiệp và một đối tác chính phủ khác: Bộ Quốc phòng (DOD).

Thường ngày, Lầu Năm Góc đảm bảo sự vận hành thông suốt giữa nguồn cung cấp sản xuất đến đúng địa chỉ cần, ví dụ như súng, đạn, thực phẩm. Giờ đây, các chuyên gia dân sự và mặc đồng phục của DOD làm điều tương tự đối với việc sản xuất vaccine, thông qua Đạo luật Sản xuất Quốc phòng và các hành động không chính thức khác, để ưu tiên nguồn cung cấp.

Chẳng hạn, khi một công ty cần các bộ phận cụ thể để đưa một lò phản ứng sinh học hoạt động, nhân viên OWS đảm bảo nhà sản xuất bộ phận đó ưu tiên đơn đặt hàng này. Hoặc khi một đoàn tàu chở máy bơm quan trọng cho việc nghiên cứu vaccine của công ty Moderna vào giai đoạn thử nghiệm sau cùng bị kẹt trên đường ray, quân đội đã nhanh chóng huy động máy bay để hỗ trợ vận chuyển.

"Những ưu tiên như vậy đã giúp các công ty vận hành công việc nhanh chóng hơn bình thường", Moncef Slaoui, cố vấn khoa học của chiến dịch nói.

Thứ hai, làm sao để phân phối và quản lý các vaccine an toàn, hiệu quả. Phối hợp giữa cơ quan y tế công cộng với đối tác tư nhân sẽ yêu cầu tài năng điều hành của những chuyên gia hậu cần giỏi nhất.

"Khi tôi gặp Bộ trưởng Quốc phòng và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân hồi tháng 4, họ đã chỉ định ngay Tướng Gustave Perna, người điều hành chỉ huy hậu cần của quân đội Mỹ", ông Alex Aza cho biết.

Vaccine Pfizer được cấp phép tối 11/12, các cơ quan chính phủ và khối tư nhân đã bắt đầu vận chuyển vaccine đến các cơ sở trên toàn nước Mỹ. Với sự hoạt động nhịp nhàng theo phong cách quân sự, Chiến dịch Thần tốc đã giảm thiểu các khó khăn tiềm ẩn có thể dẫn đến thất bại, lập kế hoạch với độ chính xác mang dấu ấn của quân đội Mỹ.

"Người Mỹ có thể tin tưởng những loại vaccine an toàn và hiệu quả vì chúng đã trải qua một quy trình cực kỳ nghiêm ngặt", ông Alex Aza nói.

Vaccine được phát triển qua ba giai đoạn thử nghiệm lâm sàng điển hình. Kết quả thử nghiệm được xem xét bởi một hội đồng giám sát và an toàn dữ liệu độc lập. Hội đồng này đưa ra các đánh giá thống kê của riêng mình. Sau đó, mới đến kết luận của nhà sản xuất.

Dữ liệu được đệ trình lên FDA. Cơ quan này công khai tham khảo ý kiến của nhóm chuyên gia vaccine bên ngoài. Tiếp theo, các nhà khoa học FDA sẽ xem xét dữ liệu và các khuyến nghị của các chuyên gia, rồi đưa ra quyết định cuối cùng - như hiện nay họ đã làm với vaccine của Pfizer.

"Đó cũng là quy trình mà người Mỹ biết và tin tưởng đối với bất kỳ loại thuốc nào khác được FDA cho phép hoặc phê duyệt", ông Alex Aza nói. Theo ông, Chiến dịch Thần tốc sẽ được coi là một trong những thành tựu khoa học vĩ đại trong lịch sử của đất nước. Nó sẽ làm chậm sự lây lan của virus, sớm đưa nước Mỹ trở lại bình thường.

Ý Nhi (Theo New York Post)

• Người đứng sau Chiến dịch Thần tốc vaccine Covid-19