Luật sư Khanh Huỳnh, hiện làm việc tại Mỹ, chia sẻ với độc giả VnExpress bài viết phân tích vì sao Hạ viện Mỹ công bố điều khoản bãi nhiệm Tổng thống Trump khi ông chỉ còn một tuần cuối tại vị:
Sáng ngày thứ hai 11/1 theo giờ Washington DC, các nghị sĩ phe Dân chủ đưa ra điều khoản bãi nhiệm Trump. Ông bị Hạ viện đưa ra luận tội vì đã kích động bạo loạn. Quả nhiên bà Nancy Pelosi - chủ tịch Hạ viện - không đùa.
Cuộc tấn công vào Tòa nhà quốc hội Mỹ diễn ra đúng hai tuần trước khi nhiệm kỳ của Trump kết thúc. Ngay khi quốc hội thông qua kết quả của cuộc bầu cử vào sáng sớm ngày hôm sau, phe Dân chủ đã bắt đầu nói về việc luận tội và kêu gọi Phó tổng thống Pence kích hoạt Tu chính án thứ 25. Khi ông Pence đã nói rằng ông sẽ không kích hoạt Tu chính án 25 ngay lúc này, phe Dân chủ quay ra soạn thảo các điều khoản luận tội ngay lập tức.
>> Trump đối mặt hai gọng kìm: Luận tội và phế truất
Tối ngày chủ nhật hôm qua, bà Pelosi lên chương trình 60 Minutes để trả lời phỏng vấn liên quan tới vụ bạo loạn và việc đưa ông Trump ra luận tội lần hai. Bà dẫn phóng viên Leslie Starr vào một căn phòng nhỏ với một cái bàn họp dài và nói rằng cảnh sát quốc hội đã đưa tôi vào đây, lấy đồ đạc chặn cửa rồi chúng tôi chui xuống dưới bàn nằm bẹp, tắt đèn chờ đợi. "Chúng tôi đã nằm như thế suốt hai tiếng rưỡi trong khi đám đông nổi loạn đập cửa, may mà sao họ không vào được". Đài truyền hình phát lại những tiếng động mà một phụ tá trốn cùng bà Pelosi ghi âm được trên điện thoại, những tiếng đạp cửa vang vọng là khoảng cách cuối cùng giữa bà Pelosi và cái chết.
Đối với nước Mỹ, cuộc tấn công ngày 6/1 là cuộc tấn công vào nền dân chủ của họ. Với các nghị sĩ, nhất là nghị sĩ Dân chủ, và phó tổng thống Pence, đó còn là cuộc tấn công vào tính mạng của họ. Ngày hôm đó, toàn bộ nhánh lập pháp và phó tổng thống đã đối mặt nguy cơ mất mạng. Bà Pelosi bực mình tới phát khóc khi nói về mức độ nghiêm trọng của những gì mà ông Trump đã làm.
Mặc dù chỉ còn ít ngày nữa là ông Trump mãn nhiệm nhưng phe Dân chủ vẫn đưa ông ra luận tội. Chủ tịch thượng viện đã nói rằng, trong trường hợp này thượng viện sẽ tiếp nhận điều khoản luận tội từ Hạ viện vào ngày 19/1 khi thượng viện họp trở lại và bắt đầu thảo luận vào 13h ngày 20/1, sau khi ông Biden nhậm chức. Tức là quốc hội sẽ không kịp bãi nhiệm ông Trump. Ông Trump vì vậy cũng tin rằng ông sẽ không bị bãi nhiệm.
Nhưng phe Dân chủ vẫn tiến hành. Đây là vũ khí duy nhất mà họ có để răn đe và kiểm soát ông Trump trong những ngày cuối của nhiệm kỳ. Nếu ông Trump có làm gì quá đáng thêm thì Hạ viện đã luận tội xong, Thượng viện có thể họp khẩn cấp để phế truất ông ngay. Nói cách khác, phe Dân chủ giống như các cảnh sát vây quanh ông Trump, vũ khí sẵn sàng, nếu có thể là họ sẽ xông vào bắt ngay.
Mặt khác phe Dân chủ cũng không thể tạo ra một tiền lệ là một tổng thống bị cáo buộc "kích động bạo loạn" mà không phải đối mặt với việc luận tội. Đúng là thời gian còn rất ít, nhưng nếu sau này có tổng thống khác làm như vậy mà thời gian còn nhiều thì sao? Chả lẽ phe Dân chủ lại tạo tiền lệ là làm như vầy mà cũng không bị luận tội?
>> Tổng thống Trump 'như trên một tàu chìm'
Việc luận tội của phe Dân chủ hiện giờ có tác dụng răn đe thủ thế và ngăn ngừa hậu hoạn về sau. Ông Trump khả năng lớn là sẽ phải đối mặt với các cáo buộc hình sự cấp liên bang vì vai trò trong sự việc ngày 6/1 sau khi mãn nhiệm. Nhưng đó là các vấn đề cá nhân. Phe Dân chủ không cần phải "báo thù" bằng những hành động liên quan tới chức vụ của ông Trump nhưng họ cần phải ngăn ngừa các hành động leo thang của ông Trump cũng như ngăn ngừa các tổng thống khác làm một điều tương tự.
Quốc hội và nội các Mỹ đang trong tình trạng nước sôi lửa bỏng. Người Mỹ thì sợ hãi lo âu, nhưng đó là những gì dành cho những nhân vật cao cấp và người dân chưa bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh.
Quanh tôi, người thân và bạn bè hỏi nhau về khoản trợ cấp 600 USD cùng việc chính quyền California chậm chạp trong việc cấp trợ cấp thất nghiệp. Cộng đồng người Việt người tìm mua lá sả tươi để xông hơi vì bị Covid, kẻ lại rao bán tiệm nails vì không đủ tiền trả tiền thuê mặt bằng.
Đó mới là "di sản" lớn nhất mà ông Trump để lại cho người dân Mỹ.
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.
