Trả lời:

Vàng da xảy ra khi cơ thể không chuyển hóa và đào thải được bilirubin, dẫn đến việc tăng bilirubin có màu vàng cam trong máu. Người có nồng độ Bilirubin trong máu cao sẽ đổi màu vàng trong làn da, nước tiểu, mắt.

Có nhiều nguyên nhân gây vàng da như chức năng gan bị suy giảm khi mắc các bệnh viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, gan sung huyết, viêm gan B... Trong đó, viêm gan B phổ biến ở Việt Nam với khoảng 10% dân số mắc bệnh. Bệnh thường diễn biến thầm lặng, khi phát hiện bệnh thường ở giai đoạn muộn. Ngoài viêm gan B, những virus khác như A, C, D, E cũng có thể gây ra tình trạng vàng da tương tự.

Người bị vàng da cũng có thể mắc các bệnh liên quan đến đường mật, vì vị trí này đóng vai trò dẫn lưu dịch mật ra khỏi cơ thể. Nếu mắc sỏi mật, viêm túi mật, tắc nghẽn đường mật, bilirubin sẽ khó đào thải. Người bệnh sẽ bị vàng da kèm theo đau hạ sườn phải, sốt, buồn nôn...

Ngoài ra, bạn cũng có thể bị vàng da do ăn nhiều thực phẩm chứa caroten như cà rốt, bí đỏ, khoai lang... Khác với vàng da bệnh lý, hiện tượng này không kèm theo vàng mắt, không gây hại và sẽ tự mất đi khi điều chỉnh chế độ ăn.

Khi xuất hiện dấu hiệu vàng da, bạn không nên chủ quan, cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và điều trị phù hợp. Để phòng ngừa vàng da do bệnh lý, mọi người cần duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế rượu bia, thuốc lá, ăn uống điều độ và tập luyện thường xuyên để bảo vệ chức năng gan.

Cách tốt nhất để phòng ngừa viêm gan B là tiêm vaccine. Nếu mẹ không mắc viêm gan B, trẻ sinh ra cần tiêm một mũi vaccine trong vòng 24 giờ sau khi sinh. Nếu có mẹ nhiễm viêm gan B, ngoài một mũi vaccine ngừa viêm gan B như thông thường, trẻ cần được tiêm kháng thể (huyết thanh) ngay trong vòng 24 giờ đầu sau sinh để trung hòa kháng nguyên lây truyền từ mẹ qua. Sau đó, trẻ cần theo sát lịch tiêm ngừa vaccine có thành phần viêm gan B như vaccine 5 trong 1 hoặc vaccine 6 trong 1.

Người lớn trước khi tiêm ngừa cần xét nghiệm máu để xem nồng độ kháng thể hoặc có đang nhiễm viêm gan B hay chưa. Nếu xét nghiệm máu chưa có kháng thể viêm gan B hoặc dưới mức bảo vệ sẽ được khuyến cáo tiêm ngừa. Người đã mắc bệnh không cần tiêm vaccine. Người lớn cần chủng ngừa ba mũi trong vòng 6 tháng, xét nghiệm viêm gan B trước khi nhắc lại, tiêm nhắc khi kháng thể giảm.

Bác sĩ Nguyễn Công Luận
Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC